Þjóðviljinn - 10.01.1981, Blaðsíða 2

2 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN

Af brennivínshugleiðingum
Með aukinni velmegun í landinu hef ur áhugi
á drykkjuskap farið mjög vaxandi.
Ótrúlegustu menn verja ótrúlegustu tímum
sólarhringsins til að hugsa um þetta fyrir-
brigði, sumir til að ganga því á vald, aðrir til
að f orðast það og forða öðrum f rá því að verða
Bakkusi að bráð.
Að undanförnu hefur frábær amerískur
fyrirlesari, Pirró að nafn,, verið i sjónvarp-
inu, að ávarpa brennivínsmenn landsins, og
vei þeim sem geta hugsað sér að kíkja í glas
eftir að hafa hlýtt á þau fræði.
Pirró þessi byggir skoðanir sínar bæði á
rannsóknum á drykkjusýki, sem og eigin
brjóstviti/og er þetta hinn ágætasti kokkteill,
vafalaust hollur þeim sem eru að fara eða eru
komnir í hundana útaf brennivíni.
Mér skilst að rannsóknir á drykkjuvenjum
íslendinga sýni að um tíu prósent landsmanna
séu drykkjusjúklingar (alkar), en aðeins tíu
prósent af þeim sem eru alkar, viti það,og að-
eins tiu prósent af þeim sem vita það, séu til í
aðgera eitthvað í málinu og aðeins tíu prósent
af þeim sem gera eitthvað í málinu fá bata á
fyllidellunni eða eins og frelsarinn sagði
forðum: ,,Hvar eru hinir níu?”
Nú — svo notað sé orðalag Guðna Kolbeins
—■ er rétt að „líta um hæl".
Það mun hafa verið miðsumars 1977, að
Félagsmáladei Id birti niðurstöður af
umfangsmiklum könnunum á drykkjuvenjum
(slendinga og eru það ef til vill fyrstu gögn
sem birtast um þetta efni hérlendis.
Þar sem brennivínsumræða er nú mjög
ofarlega á baugi hérlendis þykir mér hlýða að
rif ja upp þessi frumgögn vísindalegra rann-
sókna á brennivínsnotkun landsmanna; rann-
sókna sem hafa leitt til framangreindrar
niðurstöðu, eða típrósent-reglunnar.
Skýrsla FélagsmáladeiIdar greindi frá
rannsóknum á eftirfarandi þáttum áfengis-
bölsins: 1. Fjöldi neytenda og aldri. 2.
Áfengismagni. 3. Tíðni neyslu. 4. Fjölda,
magni og tíðni, miðað við þá staði, sem rann-
sóknir voru gerðar á.
Þeir staðir, sem urðu fyrir valinu voru:
Reykjavík, Djúpavík, Raufarhöfn, Seyðis-
fjörður og Neðra-Hundagerði í Hreppum.
Þá voru þættir eins og gáfur, menntun og
þjóðfélagsstétt einnig teknir inní myndina.
Ljóst var að hérlendis er talsverður munur á
drykkjusiðum eftir því hvar er á landinu og þá
ekki síður hverjir eiga i hlut.
I Reykjavík er til dæmis drukkið oftar en
annars staðar á landinu, en oftast minna í
senn, þótt þar þekkist vissulega bæði þau
fyrirbæri að drekka sjaldan og mikið, oft og
mikið, oftast lítið og sjaldan mikið.
Á Djúpavík er afturámóti talið að sárafáir
drekki gríðarlega mikið, en örsjaldan.
Á Raufarhöfn er hinsvegar oft drukkið lítið
og sjaldan, þótt stundum sé þar drukkið mikið
og sjaldan og stundum mikið og oft, en eitt
aðaleinkennið á stöðum þar sem ekki er
áfengisútsala, er að þar er oft drukkið mikið
en sjaldan.
Á Seyðisf irði er áfengisútsalc(,og þar sem sá
bær hvílir á gamalli menningarhefð, var
einnig gerð könnun á drykkjusiðum gáfu-
manna, menntamanna og síðan venjulegra
verkamanna.
Við þessa rannsókn kom í Ijós að gáfumenn
drekka oftast mikið og oft, en oftast lítið í
einu. Menntamenn á Seyðisfirði drekka hins-
vegar oftast, lítiðog sjaldan. (Rétt er að taka
það fram að í skýrslunni er getið um eitt til-
felli, sem telja verður undantekningu, en þar
fór saman menntamaður og gáf umaður. Hann
drakk oftast mikið og lengi).
Venjulegur verkamaður á Seyðisf irði virðist
hinsvegar drekka sjaldan og mikið, en sjaldan
oft.
Að Neðra Hundagerði í Hreppum búa þrjár
kynslóðir. Fyrrverandi bóndi hefur brugðið
búi, en hefur veg og vanda af hænsnum, öl-
gerð og eimingu. Hann drekkur bæði oft lítið,
oft mikið og sjaldan litið. Annað heimilisfólk
að Neðra Hundagerði drekkur fremur lítið, og
fáar vikur í röð að undanskilinni heimasæt-
unni, sem er undir áhrifum alltaf þegar færi
gefst, drekkur sig kófdrukkna um hverja helgi
og þá bæði mikið og oft.
Þegar hún var spurð að því hvers vegna það
kæmi fyrir að hún væri stundum alsgáð
dögum saman, svaraði hún „um öxl":
Vildirðu fá að vita hvað
veldur því að menn ekki drekka?
Víst skaltu fá að vita það:
vinnan er böl hinna drekkandi stétta.
Flosi.
Miðstjórn
Alþýðusambands Islands gerði á
fundi sinum sl. fimmtudag m.a.
samþykkt þar sem hún lýsir
undrun sinni á niðurstöðu kjara-
dóms og segist ekki trúa þvi að
þingmenn láti rétta sér kaup-
hækkanir umfram þær almennu
á sama tima og þeir telji þjóðar-
nauðsyn að skerða timabundið
veröbætur á laun. Af 15 mið-
stjórnarmönnum greiddu 13 at-
kvæði með samþykktinni, en
þingmenn Alþýöuflokksins i mið-
sjórninni,þeir Karvel Pálmason
og Karl Steinar Guönason, sátu
hjá. Aö þvi er Skráargatið hefur
hlerað bar Karl Steinar i bæti-
fláka fyrir niðurstööu kjaradóms
og taldi þingmenn sist ofhlaðna i
launum. Aðrir miðstjónarmenn
töldu hinsvegar að launahækkun-
in til þingmanna myndi eyða
þeim litla viröingarvotti sem
landsmenn bæru enn fyrir al-
þingismönnum.
Karl Steinar: Telur sig sist of-
hlaöinn I iaunum.
um að fyrir dyrum stendur að
segja upp öllu starfsfólki á
Helgarpósti og Alþýðublaöi með
það fyrir augum að fækka veru-
lega i liðinu, skera niður yfirborg-
anir, og byrja upp á nýtt rétt einu
sinni i sögu Alþýðublaösútgáf-
unnar. Bjarni P. Magnússon ku
vera búinn að gera rekstrar-
áætlun fram á árið og sýnir hún
botnlaust tap miðað við óbreyttan
rekstur, ofaná yerulegan halla-
resktur sl. ár bæði á Helgarpósti
og Alþýðublaði.
Fyrir
nokkru ritaði Jón Baldvin Hanni-
balsson grein i Alþýöublaðið þar
sem hann bauð strákunum á
Þjóðviljanum yfir götuna til sin
að læra hvernig gefa ætti út blaö
með hagnaði. Rétt i þann mund
sem Þjóöviljamenn voru að nesta
sig tii fararinnar þvert yfir Siöu-
múlann bárust þó fréttir sem
gerðu hana tilgangslausa.
Það kemur sem sé upp úr dúrn-
Meðan
Vilmundur og Bjarni P. gáfu út
fjórblööunginn Alþýðublaðiö og
þingmenn skrifuðu leiðara og
pistla ókeypis i blaöið malaði
hann gull með skyldubirtingu
opinberra augiýsinga. Þó urðu
viðskiptamenn Alþýöublaðsins
aldrei aðnjótandi þess gróða,
sem sifellt var sagt að væri af Al-
þýðublaöinu, enda hafa þeir þrá-
spurt: Hvenær kemur gróöinn
þinn og jólin?
Jón Baldvin: Ógæfan byrjaði
þegar hann var ráðinn.
En ógæfan byrjaði þegar Jón
Baldvin Hannibalsson tók viö
rekstri Alþýðublaösins. Þá voru
ráðnir blaðamenn að Alþýðublað-
inu og sérstakur einkaritari til
þess að skrá gullkornin sem hrutu
af vörum ritstjórans. 1 flokks-
þingsvimu var svo Jóni Baldvin
veitt heimild til að stækka blaðið,
sem enn hefur aukið kostnaðinn
og kaffært endanlega ágóðann af
opinberu auglýsingunum. Þessir
erfiðleikar sém fylgt hafa i kjöl-
far Jóns Baldvins bætast viö þá
staðreynd að Helgarpósturinn
hefur frá upphafi verið ofhlaðinn
mannskap miðað við innkomu og
mikið aðkeypt efni. Er nú svo
komið að Alþýöublaðsútgáfan
sem prentar minnst i Blaðaprenti
skuldar þar mest, bæði*gamalt og
nýtt.
Þaö
verður þvi ekkert úr kynnisför
Þjóðviljamanna yfir Siðumúlann.
Hinsvegar hefur frést að Jón
Baldvin hafi verið boðinn i heim-
Sr. Grfmur: Fór úr 5000 manna
brauði i 500 manna brauð.
sókn á Þjóðviljann að kynna sér
arkitektur. Ritstjórnarskrifstofur
Þjóöviljans þykja eins og kunnugt
er i frásögur færandi i kvenna- og
tiskublöðum. Vera má að hann liti
i leiðinni inn á kontórinn hjá Eiöi
Bergmann framkvæmdastjóra til
þess að læra að hræra i skulda-
súpu.
Einn
af Reykjavikurprestunum, sr.
Grimur Grimsson i Asprestakalli,
lét af störfum fyrir aldurs sakir á
siðasta ári. Hann hefur pö greini-
lega ekki hugsað sér að setjast i
helgan stein,þvi nú er hann kom-
inn á æskuslóðir og farinn að
þjóna Súgfirðingum af fullum
krafti,en þeir hafa ekki haft prest
siöan sr. Auður Eir var þar um
árið. Ætlar sr. Grimur að sitja
þar meðan ekki fæst annar prest-
ur. Þess má geta að hann er af
svokallaðri Gilsbakkaætt sem
réð lögum og lofum á Isafirði um
siðustu aldamót. Faðir hans var
Grimur Jónsson, einn hatramm-
asti andstæðingur Skúla Thorodd-
sens i svonefndum Skúlamálum.
Nú
hefur eigendum Deildartungu-
hvers veriö dæmdar skaðabætur
fyrir eignarnám hversins,og er
þar ekki um litla upphæð að ræöa.
Menn velta nú fyrir sér ýmsum
hliðum þessa máls og segja sem
svo: Or þvi að menn hafa eigna-
heimild á vatni sem kemur lengst
úr iðrum jarðar (sbr. t.d. Svarts-
engi) eru þeir þá ekki lika ábyrgir
fyrir tjóni sem það veldur sem úr
iðrum jaröar kemur. Hvað t.d.
um eldgos? Ef upp kæmi eldgos á
Svartsengi og eyðilegði orkuverið
þar og rynni kannski einnig yfir
Grindavik, eru þá ekki eigendur
landsins skyldir til að bæta tión-
ið?
Gunnar
Thoroddsen er hinn rólegasti þótt
flokksbræður hans ýmsir ausi og
prjóni út af rikisstjórn þeirri sem
gárungar hafa nefnt Rauðu
Gunnu.
Ungur ihaldsmaður vék sér að
Gunnari i boði og spurði með
nokkrum þjósti:
Jæja Gunnar, þú ert alltaf aö
hjálpa kommúnistunum.
— Hvaða kommúnistum?
spurði Gunnar.
— Nú, þessum i stjórninni.
— Ég hefi, sagði Gunnar salla-
rólegur, aldrei mætt neinum
kommúnista i minni rikisstjórn.
— Nú, en Svavar og þetta dót,
hvað eru þeir þá? spurði sá æsti.
— Meinið þér félagsmálaráö-
herra? spurði Gunnar.