Þjóðviljinn - 10.01.1981, Blaðsíða 9

GREIDENDUR
vinsamlega veitið eftirfarandi
erindi athygli:
Frestur til aö skila launamiöum
rennur út þann 20.janúar.
Þaö eru tilmæli embættisins til
yöar, aö þér ritiö allar upplýsingar
rétt og greinilega á miðana og
vandið frágang þeirra. Meö þvi
stuölið þér aó hagkvæmni í opin-
berum rekstri og firrið yöur
óþarfa tímaeyöslu.
RÍKISSKATTSTJÓRI
Matarbillinn kemur færandi „hendi”.
hjálpa þessu fólki til þess aö
standa á eigin fótum?
— Jú, vissulega. Og þaö á þaö
likaaögeta gert. En til þess þarf
sjálfsagt aö breyta um atvinnu-
hætti. Gegnum aldirnar hefur
fólkiö haft framfæri sitt af kúm.
Þaö er ekki meira en ár siöan
þarna voru 100 þúsund kýr, en
nú eru þær innan viö 1000.
Maöur skyldi halda, aö komiö
hafi upp drepsótt I kúastofnin-
um. Svo er þó ekki.
Þaö, sem geröist var aö brot-
ist var inn i vopnabúr i Moroto
fyrir um þaö bil ári siðan og
stoliö þaöan vélbyssum, skot-
færum og ýmsum öðrum
nýtisku vopnum. Er inn-
brotsþjófar þessir höföu lært aö
nota vopnin geröu þeir sér litiö
fyrir og rændu bara kúnum. Út
af fyrir sig þótti þaö ekkert
tiltökumál á þessum slóðum þvi
það hefur alltaf verið venja að
menn stælu þarna kúnum hver
frá öðrum, eftir mætti. Og á
meðan allir stóðu jafnt aö vigi
meö vopnabúnaðinn, höföu bara
boga og örvar, kannski spjót,
gekk dæmið upp. Þegar stoliö
var kú frá einum þá stal hann
bara kú frá öðrum. En byss-
urnar gjörbreyttu þessum
gamalgrónu „viðskipta-
venjum”. 1 krafti yfirburöa
sinna i vopnabúnaði sópuðu
byssumennirnir saman kúnum,
seldu þær út úr héraðinu og þar
með fór lifsbjörg fólksins. Nú
eru aðeins örfáar kýr þarna eft-
ir, miðað við það, sem áður var.
Það, sem koma skal
Það, sem þarna þarf að gera
er að koma á akuryrkju og
kenna fólkinu tökin á henni. En
til þess þarf að bæta úr vatns-
skortinum. Raunar er viðast
grunnt á vatnið, en það eru bara
90% af öllum vatnsdælum i
héraðinu óvirkar vegna skorts á
varahlutum og viðgerðaþjón-
ustu. Það valt allt um hrygg i
Uganda i stjórnartiö Amins.
En nú mun Hjálparstofnunin
sjá um aö keypt verði fræ og
áhöld til akuryrkju. Sáð veröur i
febrúar og uppskeru er að
vænta aö vori. Þar meö ætti
grundvöllur aö vera lagöur aö
þvi aö fólkiö þarna geti oröiö sér
nóg um fæöuöflun. Og þaö
stendur ekkert á þvi að taka
þátt i þessu starfi, þaö gerir sér
alveg grein fyrir þvi aö þarna er
um llfsafkomu þess sjálfs aö
tefla.
— Hvernig er landið fallið til
akuryrkju?
— Alveg prýðilega. Loftslag er
þarna ágætt, ekki óáþekkt þvi,
sem best gerist hér. Héraðið
liggur i 1500 m hæð og þvi er
ekkert ofsalega heitt.
Yndælis fólk
— Hvernig féil þér við fólkið?
— Mér fell ákaflega vel við
það, I sem stystu máli sagt:
þetta er yndislegt fólk. En það
er á misjöfnu menningarstigi.
Fólkiö I þorpinu býr t.d. i venju-
legum húsum,en inni i skóginum
eru þetta bara strá- og leirkofar
og þar lifir fólkiö eins og það
hefur gert frá aldaööli. En þaö
er ánægt, þvi þaö þekkir ekki
aöra lifnaöarhætti. Ég haföi
alveg sérstaklega ánægju af aö
vinna meö þessu fólki og fyrir
það, þaö var einstök og dýrmæt
lifsreynsla, sem ég finn vel nú
aö ég heföi ekki viljaö fara á mis
viö.
— Hvernig var samvinnan
við stjórnvöld landsins?
— Stjórnvöld i Uganda voru
mjög velviljuð starfsemi Rauða
krossins og matvælaflutning-
arnir fór fram i samvinnu viö
þau.
Hundum sigaö á
frambjóðandann
En „lýðræðið” þarna er nú
kannski ekki alveg i samræmi
við okkar skilning á þvi. Seinast
þegar kosningar fóru þar fram
þá varö kjósandi kannski aö
fara á annað landshom, gjarnan
mörg hundruð km. leið, til þess
aö fá staöfestingu á þvi aö hann
væri á kjörskrá, og svo aftur til
baka til þess að kjósa. Fyrir
kom, að þegar frambjóðandi
kom I eitthvert þorp og boðaði
þar til fundar til þess að kynna
stefnu sins flokks, að þá var
bara sigað á hann hundum! Ef
að þvi var spurt hvað þaö ætti að
fyrirstilla að vera að hleypa
fundum upp meðhundgái þá var
svarið kannski á þá leiö, aö
annar frambjóöandi væri búinn
aö koma þarna og túlka stefnu
sins flokks. Þaö mundi bara
rugla „háttvirta” kjósendur ef
annar færi svo að koma og boöa
einhverja abra stefnu!
Fer ef til vill aftur
— Nú hef ég heyrt aö þú hafir
verið beöinn um aö hefja þarna
störf aö nýju innan skamms.
Hefuröu ákveöið aö gera það?
— Jú, þaö er rétt aö ég hef
verið beðinn þessa. Ég veit þó
ekki ennþá hvað ofan á verður
fyrir mér með það.
Hjálparstofnunin vill helst ráða
menn til 6 mánaöa i senn,en þó
er minni þörf á þvi ef vanir
menn og kunnugir eru fyrir og
ef um er aö ræöa menn, sem
hafa unnið þarna áður. Oðru
máli gegnir ef allt er I hálf-
gerðum ólestri eins og var
þegar ég kom þarna. Það tók
mig heilan mánuð að byggja
þetta starf upp og koma því á
rekspöl. Ekkert er þvi til fyr-
irstöðu að hafa fjölskylduna
þarna hjá sér. en þó að sumu
leyti slæmt með krakkana,
vegna námsins. En við sjáum
hvað setur.
— mhg
Helgin 10.—11. janúar 1981. ÞJÓÐVILJINN — StÐA 9
verður þvi að hætta að kenna
börnum sinum að segja sannleik-
ann. Maður má alls ekki segja
eins og foreldrar minir sögöu:
„Talaöu ævinlega sannleikann”,
nei, viö verðum aö segja: „Tal-
aöu ævinlega sennilega”; segbu
aldrei nákvæmlega hvernig hlut-
inrir eru eöa veröa, segöu aðeins
hvernig þeir veröa llklega, likast
til, umþaöbil, ef.... og svo fram-
vegis. Viö veröum nefnilega að
kenna börnunum aö skilja mál
hinna fullorönu, viö veröum aö
kenna þeim að átta sig á þvi þjóð-
félagi sem við erum að byggja
upp fyrir börnin, þvi að viö erum
aö búa okkur undir framtiöina, er
það ekki?
Þess vegna skulum við kenna
börnunum okkar að segja: „Segið
aldrei sannleikann börn, látið
duga að tala sennilega, liklega
eöa segja svona umþaðbil þaö
sem ykkur býr I brjósti”.
Við stefnum afturábak, viö
þeytumst hraðbyri inn I fortiðina.
Viö borgum núna fyrir okkur meö
krónum sem voru i gildi fyrir
daga Bitlanna. öllu fer aftur.
Sultarólin herðist að mitti þeirra
fátæku (ekki hálsi þeirra riku),
bráðum veröum viö farin að
binda heyið uppá hesta aftur,
stunda handfæraveiöar á skútum,
kynda blokkirnar meö mó og
dreifa fiski á reiti. Mér er svosem
alveg sama og mér heyrist á
vinum og kunningjum aö þeir
hverfi glaðir inni fortiöina, eöa,
eins og góöur kunningi minn sagöi
hér um daginn (það hefur liklega
veriö á gamlaárskvöld): „Þeir
mega svipta mig miljónunum
minum, þeir meiga reikna af mér
prósentur fram I rauðan dauðann,
þeir mega taka af mér raf-
magniö vegna þess að ég hef
fundiö upp abferð sem gerir
, manni kleift aö drifa áfram sjón-
varpið meö venjulegum Kjalar-
nesmó”. Og svo framvegis.
ffi

o.s.frv...
Nú eigum við, vesælir þegnar
þessa lands, aö fara aö heröa
sultarólina, vist um ein sjö pró-
sent I mars, ef marka má fjöl-
miöla. Maður hefur nú löngum
verið þeirrar skoöunar aö þessi
sultaról væri slæm uppfinning
valdamanna og væri þeim nær að
heröa hana aö sinum eigin hálsi
og vera ekki aö hamast á mjóu
mitti alþýðunnar. Sjö prósent?
Núskil ég hvers vegna manni var
aldrei kenndur almennilegur pró-
sentureikningur i barnaskólan-
um. Það var auðvitað til þess að
maöur áttaöi sig aldrei á þessum
prósentustigum á sultarólinni.
Fyrir sona tiu árum hitti ég mann
sem vildi endilega selja mér
soldið af sementi og sandi og
vatni.
— En ég er fremur skuldugur
en hitt, sagöi ég, — og get þvi öld-
ungis ekki farið að kaupa grjót.
— Ef þú skrifar nafniö þitt á
þetta blaö, sagöi hann, — þá
skuldarðu milljón á morgun.
— Þaö er fint, sagði ég vegna
þess aö ég hef heldur aldrei getab
skiliö muninn á þvi aö eiga og
skulda. Og mikið rétt, daginn
eftir var ég orðinn miljóner. Mér
fannst sem lif mitt heföi náö til-
gangi. Þegar ég var barn, sagöi
mamma alltaf: — Vertu rikur,
sagði hún, — vertu eins og Geir og
Albert og þessir sem segja „af
vöxtunum skuluö þiö þekkja þá”,
þá mun þér vel farnast. Og ég
varö miljóner. Skuldirnar breytt-
ust i eignir og ég sagði viö son
minn: — Vertu eins og pabbi þinn,
hann á margar miljónir. En
stjórnvöldin hafa lag á aö breyta
veruleikanum. Allt I einu á ég
ekki einu sinni hálfa miljón. Allt i
einu er miljón ekki nema tiu þús-
und og maður er færöur tuttugu
ár aftur i timann. Hvað á ég nú aö
segja viö son minn? A ég aö segja
honum aö tuttugu ár I lifi minu
hafi verið ómark? Að nú eigi að
byrja uppá nýtt? Eöa á ég aö
segja honum aö hér á Islandi sé
þaö þannig meö þessar krónur, aö
þær veröi æ stærri eftir þvi sem
lengra liður, aö viö stefnum i raun
lengra og lengra aftur I timann.
Ég ætti kannski aö búa hann
undir að reikna sin sultarólapró-
sent út i landaurum og kúgildum
á næstu árum. En það hefur löng-
um þótt erfitt aö spá. Þessa dag-
ana kemur sérfræöingum lands-
ins hreint ekki saman um hvort
veröbólgan verði fjörutiu, sextiu
eða sjötiu prósent i sumar. Menn
segja aö hún verði „umþaðbil”
þetta eöa hitt, að hún veröi „niör-
undir” fjörutiu eöa fimmtiu.
Sennilegt er talið...., liklegt
þykir.... og svo framvegis. Maöur