Þjóðviljinn - 07.03.1981, Blaðsíða 11

Helgin 7. — 8. mar», 1881. WÓÐVILJINN — SIÐA 11
T æknif ræðingur
óskast til starfa sem fyrst hjá Gatnamála-
stjóranum í Reykjavik, Skúlatúni 2.
Umsóknir sendist þangað fyrir 20. mars
n.k. með upplýsingum um fyrri störf.
Launakjör samkvæmt kjarasamningi
Starfsmannafélags Reykjavikurborgar.
Selfyssingar
afneita Stalín
Gjöf
lóns Sigurðssonar
Verðlaunanefnd Gjafar Jóns Sigurðssonar hefur til ráð-
stöfunar á árinu 1981 um 130 þús. kr.. Samkvæmt reglum
skal verja fénu til „verðlauna fyrir vel samin visindaleg
rit, og annars kostar til þess að styrkja útgáfur merki-
legra heimildarrita”. Heimilt er og að „verja fé til viður-
kenningará viðfangsefnum og störfum höfunda, sem hafa
visindarit i smiðum”. 011 skulu þessi rit „lúta að sögu
Islands, bókmenntum þess, lögum, stjórn og framförum”.
Verðlaunanefnd Gjafar Jóns Sigurðssonar auglýsir hér
með eftir umsóknum um fjárveitingar úr sjóðnum. Skulu
þær stilaðar til verðlaunanefndarinnar, sem senda for-
sætisráðuneytinu, Stjórnarráðshúsi, 101 Reykjavik, fyrir
1. mai 1981.
Umsóknum skulu fylgja rit, ritgerðir eða greinargerðir
um rit i smiðum.
Reykjavik i marsmánuði 1981.
Verðlaunanefnd Gjafar Jóns Sigurðssonar.
Magnús Már Lárusson
Óskar Halldórsson
Þór Vilhjálmsson
Föstudaginn 27. febrúar sl.
frumsýndu Selfyssingar leikrit
Vésteins LUðvikssonar, Stalin er
ekki hér i Selfossbfói. Leikstj. er
Asdis Skúladóttir sem i fyrra setti
upp Týndu teskeiðina á Sauðár-
króki og fór með hana á hátið
áhugaleikfélaga i Finnlandi sl.
haust. Skemmst er frá þvi að
segja að Stalin er ekki hér var
frábærlega vel tekið, áhorfendur
lifðu sig inn i það sem fram fór á
sviðinu og brugðust vel við þvi,
hlógu, klöppuðu og hrópuðu þegar
þeir gdtu ekki stillt sig lengur.
A Selfossi hefur starfað leik-
félag óslitið siðan 1958 og þar
hefur verið ráðist i mörg stórvirki
frá fyrstultið.Meðal Islenskra leik-
rita má nefna Galdra-Loft og
Fjalla-Eyvind eftir Jóhann Sigur-
jónsson, Pilt og stúlku eftir Emil
Thoroddsen, Skálholt eftir
Guðmund Kamban, Atómstöð
Halldórs Laxness og Hart i bak
eftir Jökul Jakobsson. Félags-
skapurinn kringum þessa starf-
semi er gróinn og menn vita vef'
hvað þeir vilja. 1 fyrra réðust
félagsmenn meira að segja i að
kaupa sér húsnæði til æfinga. En
það vekur athygli að þrir af sex
leikendum i Stalin er ekki hér eru
þar að leika i fyrsta skipti opin-
berlega. Að óreyndu mætti ætla
að fáir hefðu tima og orku aflögu
fyrir leiklistarstarfsemi á ekki
fjölmennari stað og þess vegna
væri sama fólkið á sviðinu ár eftir
ár, en liklega er reyndin sú að
vinnan við þetta sé svo erfið að
það verði að skipta reglulega um
fólk til að það drepi sig ekki á
henni.
Eins og menn minnast hér á
höfuðborgarsvæðinu fjallar leik-
rit Vésteins um heimilis-
harðstjóra af venjulegri gerð,
járnsmiðinn Þórð sem trúir á
jafnaðarstefnu i pólitik en iðkar
ójöfnuð á heimili „sinu”. Fram-
vindu verksins stjórnar elsta
barn Þórðar, dóttirin Hulda sem
kemur heim frá Danmörku
snemma I leikritinu og flettir.
smám saman ofan af heimilis-
ólukkunni undir fallegu yfirborði
þessa húss þar sem tvær og
bráðum þrjár kynslóðir búa
saman. Leikritið er afskaplega
vel skrifað, lipur og fyndinn texti
sem tekur áhorfendur föstum
tökum frá upphafi, en sá galli
finnst mér helstur á verkinu, án
þess að hér sé ástæða til að rekja
það nákvæmlega, að of mikið
gerist utansviðs eins og i griskum
harmleik. Einkum kann ég ekki
við að fá ekki að vera viðstödd
heimkomu Huldu en hitta hana
fyrst viku seinna.
Það er einkenni á sýningu Þjóö-
leikhussins á þessu leikriti, ef ég
man rétt, að Hulda átti þar alla
samúð aðstandenda og varð aðal-
persóna leiksins. Steinunn
Jóhannesdóttir lék hana af sinni
visu smekkvísi, ofurlitið óham-
ingjusama, leitandi og upp-
reisnargjarna. Þórður varð hins
vegar hálfgerður fýlupoki I
höndum Rúriks Haraldssonar og
skorti fjölbreytni. Þessar
áherslur breyttust i sýningunni á
Selfossi og ber sjálfsagt margt til
þess. Þyngst vegur að likindum
samUð leikst jóra með Þórði, sem
verðurmiklu skiljanlegri við það,
það er að segja ást barna hans á
honum þrátt fyrir allt. Haiín er
hlýr maður og vill vera ósköp
góður þótt samfélag hans hafi
mótað hann i sinni mynd sem
hann getur ekki hnikað af eigin
rammleik. Þórður var frumraun
Arna Valdimarssonar á sviöi, en
það var engin leið að koma auga
á það. Hann lék af festu og öryggi
og náði vel fram þeim óliku
hliðum á Þórði sem texti Vésteins
býður upp á og sem eru mégin-
styrkur verksins.
Annað sem veldur ef til vill
breyttum áherslum er að Katrin
Inga Karlsdóttir náði ekki að
gera persónú Huldu eins marg-
ræða og Steinunni tókst i fyrstu
uppsetningu verksins. Húlda
Katrinar varð þannig að maður
á honum að hún skuli reka hár-
greiðslustofu. Hins vegar kemur
fram annars staðar i textanum að
Svandis er skörp stelpa sem hefur
gaman að reikningi og bókhaldi
og langar tilað lifa og læra. í sýn-
ingu Selfyssinga var lögð meiri
áhersla á þessa siðari hlið hennar
en i sýningu Þjóðleikhússins.
Björk Mýrdal, sem lék Svandisi,
lék sifellt á móti orðum Þórðar
um dóttur sina, og það fór vel á
þvi þóttef til vill væri best að fara
milliveg. Björk er annar nýliði
sýningarinnar á sviði og réði vel
við hlutverk sitt.
í sýningu Þjóðleikhússins varð
fleiri áhorfendum en mér það
undrunarefni að systurnar skyldu
báðar falla fyrir Stjána Sigurðar
Skúlasonar, sem var látinn vera
einstaklega álappalegur. Ketill
Högnason var mun meira aðlað-
andi i þessu hlutverki þótt hann
væri áfram grunnfærinn og
barnalegur eilifðarstúdent.Fyrst
og fremst dró Ketill skemmtilega
fram þá þætti i Stjána sem
móðurlegar konur eru veikar
fyrir, hrekkleysi hans og óstjórn-
lega matarlyst. Hann er i einu og
öllu andstæða Þórðar, og það er
auðvitað þess vegna sem
dæturnar fyrst og svo seinni
konan falla fyrirStjána, en það er
jafnaugljóst að það er jafnlitið
púkkandi upp á Stjána og Þórð —
þó sennilega minna. Samspilið
milli Stjána og Mundu konu
Þórðar sem Heiðdis Gunnars-
dóttir lék var mjög sannfærandi.
Kómiskt relif yrði Kalli kall-
aður ef hann væri persóna I leik-
riti eftir Shakespeare. Yngsti
sonurinn og sá fyrsti af börnunum
sem fer að heiman alsjáandi er
afar skemmtilega gerður af
höfundar hálfu og þvi þakklátt
hlutverk, en Arni Pétursson
stóðst vel þessa frumraun sina.
Sviðsmynd Hildigunnar
Daviðsdóttur reyndi að gefa sem
trúlegasta hugmynd um stofu á
islensku lágstéttarheimili á
kaldastriðsárunum: sófi, vegg-
teppi fyrir ofan og útskorin hilla,
klunnalegur hægindastóll. Allt
ómissandi, enginn munaður,
ekkert óþarft, enda rennur allt
umframfé til flokksins og blaðs-
ins.
Það, er einkenndi sýningu Selfyss
inga á Stalin er ekki hér umfram
þau fátæklegu orð sem hér hafa
fallið um einstaka menn var hraði
og öryggi. Allir vissu hvað þeir
voru ” að gera og hvers
Þórður — Arni Valdemarsson.
vegna þeir voru að þvi. öryggið
spratt af skilningi en ekki utan-
bókarlærdómi. Hraðinn gerði það
að verkum að það var aldrei dauð
stund alla sýninguna og hún fékk
sterkan heildarbrag. Þetta held
ég að sé fyrst og fremst verk leik-
stjóra sem hefur unnið greindar-
lega að uppsetningunni.
Einn þeirra leikara sem þarna
lék I fyrsta sinn sagði eftir frum-
sýninguna að hann myndi horfa
allt öðruvisi á leikrit héðan I frá,
freistaðist til að trúa orðum
Stjána um að hún væri bara beisk
kona komin heim úr útlegð til að
hefna sin á kærastanum sem
sveik hana. Best náði Katrin sér á
strik þegar Hulda á að vera sár og
bitur.
Svandis systir Huldu rændi
hana Stjána forðum, býr nú með
honum i herbergi upp á lofti og á
von á barni. í textanum kemur
fram það álit Þórðar á henni að
hún sé tildurrófa og það fer
greinilega stjórnlaust i taugarnar
Kalli — Arni Pétursson.
Leikstjórinn Asdfs Skúladóttir.
Hulda — Kristin Inga Karlsdóttir.
og jafnvel sjónvarpið, nú þegar
hann vissi að það er ekki nóg að
segja bara já. heldur verður
maður fyrst að flytja sigum þvert
gólf og segja já! Það er mikið
uppeldisstarf undir lif i nútima-
samfélagi unniö i áhugamanna-
félögum um land allt og ég hvet
borgarbúa til aö fjölmenna i
Hafnarbió mánudaginn 9. mars
þegar Selfyssingar sækja okkur
heim.
Silja Aðalsteinsdóttir.
Snorri Hjartarson
Bókmenntaverölaun Norðurlandaráðs 1981
Nýtt kvæöasafn
hefur verið gefiö út í tilefni
verðlaunaveitingarinnar:
KVÆÐI 1940-1966
Verölaunabókin
HAUSTRÖKKRIÐ YFIR MÉR,
er enn fáanleg og skáldiö hefur nú
áritað 100 eintök þeirrar bókar
í skinnband og dagsett þau
3. mars 1981.
Mál ImI og menning
iriKrriAC sriross