Þjóðviljinn - 04.04.1981, Blaðsíða 12

12 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN' Helgin 4.-5. april 1981.
tónbálkur
La Boheme
eftir Puccini
Það eru akkúrat þrjátiu ár siðan fyrsta óperan
var sýnd i Þjóðleikhúsinu: Eigoletto með
Guðmundi Jónssyni og Stefáni fslandi i stærstu
rullunum. Það þótti á sinum tima mikill við-
burður og stórsigur á tón- og leiklistarsviðinu.
Nú hefur Þjóðleikhúsið tekið
til sýninga La Boheme eftir
Puccini, en hún var raunar á
fjölum Þjóðleikhússins fyrir
uþb. tuttugu og fimm árum, á
vegum Tónlistarfélagsins og
Félags islenskra einsöngvara.
Leikstjóri að þessu sinni er
Sveinn Einarsson, aðstoöarleik-
Toscanini stjórnandi frumsýn-
ingunni, 1896.
stjóri Þuriður Pálsdóttir,
hljómsveitarstjóri sá góði
Jacquillat, en leiktjöld hefur
Steinþór Sigurðsson framið. 1
helstu rullunum eru Garðar
Cortes og Ólöf Harðardóttir,
sem syngja Rodolfo og Mimi
(Kristján Jóhannsson og
Sieglinde Kahman taka við af
þeim einhverntima seinna) en
þarna verða fleiri frægir og
góðir: Eiður Gunnarsson, Ing-
veldur Hjaltested, Guðmundur
Jónsson, John Speight og Krist-
inn Hallsson. Þegar þetta er
skrifað er frumsýningin ekki
hafin, svo ekkert er hægt að
segja frá henni. En kannski
lætur maður eitthvað frá sér
heyra um næstu helgi.
La Boheme er áreiðanlega ein
allra vinsælasta ópera sem
samin hefur verið. Sumar aðrar
óperur Puccinis eru raunar lika
i þeim flokki, einsog tildæmis
Madame Butterfly og Tosca og
sannarlega ekki að ástæðu-
lausu.
Sem sviðsverk eru þessar
óperur meistaralega samdar
allar saman og áhrifamiklar á
tára- og hláturtaugar i meira
Puccini á Bohemeárunum
lagi. En það er auðvitað sjálf
tónlistin, óþrjótandi laglinu-
auður Puccinis og glæsileg tök á
að skrifa fyrir mannsraddir og
hljóðfæri, sem riður baggamun-
inn. Að þessu leyti, og einnig
hvaðsnertir glöggt formskyn og
næsta sinfónisk vinnubrögð,
mætti kalla Puccini arftaka
meistara Verdis. Sá hafði
raunar mikið dálæti á Puccini,
orðinn gamall maður þegar
Kammermúsík
á Kjarvalsstöðum
Fimmtu tónleikar kammer-
miísíkklúbbsins á þessu starfs-
ári verða haldnir að Kjarvals-
stöðum mánudaginn 6. aprll kl.
20.:i0. Þar koma fram þremenn-
ingarnir Guðný Guðmunds-
dóttir fiðluleikari, Nina Flyer
sellóleikari og Allan Sternfield,
sem leikur á pianó.
Hin tvö siðarnefndu, Nina
Flyer og Allan Sternfield eru
hingað komin frá ísrael, að
endurgjalda heimsókn
Guönýjar þangað fyrr i vetur.
Þau léku fyrir Tónlistarfélagið
s.l. miðvikudag og gerðu mikla
lukku. Sternfield lék Gaspard de
la nuit eftir Ravel af mikilli
snilld og er alls ekki á hverjum
degi hægt að heyra þetta marg-
slungna og þrælerfiða verk flutt
svona látlaust og fallega. Það
hlýtur að vera mikið spunnið i
þann sem hefur vald á þvi.
Þær stöllur Nina (sem einu
sinni var fyrsti sellisti hér i
sinfóniunni, nú i Jerúsalem) og
Guðný konsertmeistari léku þá
hina gullfallegu og bráð-
skemmtilegu Dúósónötu eftir
Ravel. Þetta er verk sem maður
heyrir hérumbil aldrei, og þvi
mikill fengur að fá það svona
glæsilega upp i hendurnar:
dálitið nervust flutt, kannski, en
verulega spennandi og þó um
leið fágað og fint. Ekki skorti
tilfinningahitann i lokaverkið,
Dúmký-trióið eftir Dvórak. Það
var kammer-músikuppli fun
sem sagöi sex og vel það.
Maður húgsar þvi sannarlega
gott til glóðarinnar að heyra
þau i þrem trióum á Kjarvals-
Israel — tsland hittast I kammerinúsfk.
stöðum: Haydn i G dúr (ung-
verska),Ravel i a moll og C dúr
trióinu op. 87 eftir Brahms. Að
visu hefði maður haft gaman af
að heyra eitthvað nýtt frá Isra-
el, en þau Nina Flyer og Stern-
field eiga nú kannski eftir að
koma aftur. Vonandi.
hann heyrði fyrstu óperu hans,
einþáttunginn Le Villi 1889.
Verdi hefur liklega verið um
það bil að klára Otello, en hann
gaf sér þó tima til að fylgjast
með yngri kollegum. Hann
mælti með Puccini við útgef-
andann Ricordi, sem var og er
raunar enn, mörgum kyn-
slóðum siðar, einvaldur itölsku
óperunnar, ræður mestu um
hvað er flutt á hverjum stað þar
suðurfrá.
Fyrsta óperan eftir Puccini,
sem sló einsog sagt er i gegn,
var Manon Lescaut, gérð eftir
sömu sögu og Massenet hafði
gert eftir griðarvinsæla óperu
tiu árum áður. Hún var frum-
sýnd i Teatro Regio i Torino
1. febrúar 1893, aðeins átta
dögum áður en siðasta ópera
Verdis, Falstaff var frúmsýnd i
Milanó. Manon vakti feikna
fögnuð leikhúsgesta og gagn-
rýnenda og var sýnd út um allar
jarðir á næstu árum.
Umsjón
Leifur
Þórarinsson
La Boheme var svo næsta
ópera Puccinis. Hún er gerð
eftir skáldsögunni La vie de Bo-
heme eftir Frakkann Henri
Murger og segir þar frá lifi
og ástum nokkurra ungra og
skinandi fátækra listamanna i
Paris upp úr aldamótunum 18
hundruð. Burðarhlutverkin eru
skáldið Rodolfo og stúlkan
Mimi, falleg og elskuleg og
kynnast þau af stakri tilviljun.
Takast með þeim heitar ástir og
gengur á ýmsu sem von er. En
örlögin eru hatröm og grimm:
Mimi er helsjúk af tæringu og
verður henni ekkert til bjargar.
Inn i þetta er vafið lýsingum á
gáskafullu lifi hinna ungu
Bohema sem eru persónugerðir
i Rodolfo, Marcello, Schaunard
og Collin, ástum þeirra og af-
brýði og býsna harðri lifsbar-
áttu.
La Boheme var frumsýnd i
Teatro Reggio i Torino 1.
febrúar 1896, nákvæmlega þrem
árum á eftir frumsýningu
Manon. Stjórnandi var korn-
ungur Itali, sem hafði vakið
mikla hrifningu við frumflutn-
ing Ragnaraka Wgners á Italiu:
Arturo Toscanini, sem flestir
tónlistarunnendur kannast
prýðilega við enn þann dag i
dag. Þeir Toscanini og Puccini
urðu miklir vinir upp úr þessari
samvinnu enda segja ólygnir að
enginn hafi stjórnaö Puccini
betur en Toscanini.
Háskólabarokk
Allóvenjulegir tón-
leikar verða haldnir í
Félagsþeimili stúdenta í
dag, laugardag kl. 17.
Þetta eru sjöttu Háskóla-
tónleikar á þessum vetri
og koma þar fram Cam-
illa Söderberg blokk-
f la utuleikar i, Helga
Ingólfsdóttir semball-
leikari og Ólöf Sesselja
Oskarsdóttir sem mun
leika á bassagígju.
Efnisskráin samanstendur af
itölskum og frönskum verkum
frá barokktimabilinu. Þessar
tvær þjóðir, Frakkar og Italir,
höfðu þröað með sér býsna ólik-
an tónlistarstll, og voru menn
langt frá á eitt sáttir um hvor
stillinn væri betri.
Enn i dag dunda menn
jafnvel við að deila um það, en
við skulum nú bara láta svo-
leiðis lönd og leið og njóta þess
betur verka eftir tónskáld sem
eru varla hvers manns dagiegt
brauðhér á landi: Paolo Bellin-
zani, Jacques Hotteterre,
Monsiur Ravet (?) Charles
Dieupart, Boismortier og Fran-
cesco Barsanti. Ekki ætti aö
skemma að leikið verður i gam-
allistillingu (a-415 i stað nútima
440) eða hálftóni neðar en nú
tiðkast.
Óvenjuleg hljóðfæraskipan: blokkflauta, semball og basagigja.