Þjóðviljinn - 14.05.1981, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 14. mai 1981 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 5
Verðeftir
lækkun:
kr.2.50
HF. ÖLGFRÐIN EGILL SKALLAGRÍMSSON
MJGUSlNGtöTgfWHfa
U*tlh>
langt í þjóðnýtingaráformum.
Andspænis þessum ásökunum
hafa sósíalistar borið fram kröfur
sinar um sjálfstjórn verka-
manna. í grein i le Monde, sem
vafalaust er beint gegn
Kommiínistaflokknum, skrifar
aðalritari CFDT, Edmond Mairc,
að þjóðnýtingar hafi þá aðeins
jákvæða þýðingu að þær stuðli að
aukinni sjálfstjórn. Þetta verða
menn svo að set ja i samband við
þá staðreynd, að þegar eru fyrir
þjóðnýtt fyrirtæki i Frakklandi —
en t.d. aðbúnaður verkafólks og
skyldir þættír eru öngvu betri þar
en i einkafyrirtækjum. Þau eru,
eins og oft a- sagt við svipaðar
aðstæður, „eins og hver önnur
fyrirtæki”.
Utanríkismál
I kosningabaráttunni sökuðu
sósialistar Giscard, fráfarandi
forseta, um að hann væri bæði
hallurundir Bandarikin og Sovét-
rikin i utanrikismálum. Höfuð-
malgagn sovéskra kommUnista,
Pravda, hafði hrósað utanrikis-
stefnu Giscards, en gagnrýnt
Mitterrand. Meðal annars vegna
þess, að Mitterrand hafði veist að
Gíscard fyrir það, að hann hafi
verið ansi linur i fordæmingu á
hernaði Sovétmanna i Afganist-
an. Um leið er ljóst, að Mitter-
rand er óralangt frá þvi að skrifa
undir hinn bandariska skilning á
heimsmálum, og mun það
væntanlega koma fram i sam-
bandi við Nicaragua, E1 Salvador
og fleiri riki, þriðja heimsins. Þvi
er talið lfklegt, að stefna Mitter-
rands i þessum málum veröi
„evrópusósialisk” með þjóð-
ernislegum undirtónum, hann
taki þátt i mótun evrópskra val-
kosta í utanrikis- og hermálum.
Að því er varðar vangaveltur
um að einnig Mitterrand vilji, að
Frakkar ráði yfir öflugum her, þá
rikir i þvi efni furðu mikil sam-
staða allra helstu flokka Frakk-
lands. Meira að segja
KommUnistar hafa, að þjóðernis-
ástæðum, lagt blessun sina yfir
sérstakan kjarnorkuvigbúnað
Frakklands.
ABtók saman.
AðalheimildSoDA.
Þegar KommUnistaflokkurinn
hvarf frá evrópukommúnisma
sinum, sem hann reyndi að sniða
að italskri fyrirmynd, tók upp aft-
ur náinn vinskap við Sovétmenn
og rauf samstarf við sósialista,
leiddi allt þetta til verulegrar
ólgu innan hans. Forysta
Marchais hefur kæft þá ólgu með
gamalkunnum ráðum frá fyrri
tíð, sem hætt hafði verið við um
tíma: hUn hefur i vaxandi mæli
gripið til brottrekstra úr flokkn-
um. Meðal þeirra sem reknir hafa
verið er einn helsti sovétfræðing-
ur flokksins, evrópukommúnism-
inn Jean Ellenstein.
Ellenstein var svo einn af þeim
kommúnistum sem mjög hafa
gott samband við verkalýðssam-
band sósialista, CFDT, og aðal-
ritara þess, Edmond Maire, sem
er eindrægur stuðningsmaður
sjálfstjórnar verkamanna. En
þessi stefnumál: dreifing valds
og sjálfsstjórn.voru einmitt mikil
lykilorð i þvi „rauða vori” sem
gekk yfir Paris 1968, og hefur
mótað franska vinstrimenn með
einum eða öðrum hætti.
CERES
CERES, vinstriarmur
Sósialistaflokksins, er einnig
hlynntur sjálfstjórn verkamanna,
en beitir sér gegn linu Rocards i
utanrikismálum, sem CERES-
menn telja of hagstæða Banda-
Francois Mitterrand tekur viö heillaóskum.
„þriðja aflið” i frönskum stjórn-
málum, sem væntanlega þýðir þá
i reynd að samið sé á vixl við
kommUnista og miðjuflokka um
einstök mál.
Þjdðnýtingar
t kosningabaráttunni hamraði
Mitterrand mjög mikið á sjálfri
ir að ná 3% hagvexti.
Sósialistar hafa og allmiklar
þjóðnýtingar á stefnuskrá sinni,
sem minna dálitið á hið gamla
vigorð Verkamannaflokksins
breska „að ná stjórnpöllum efna-
hagslifsins”. Þjóðnýtingar þessar
varða ýmis lykilfyrirtæki i iðnaði,
banka og tryggingafélög.
Roca rd
Michel Rocard stóð þá mjög
sterkt að vigi i skoðanakönnun-
um: þá virtist hann eiga betri
möguleika á þvi en Mitterrand að
fella Giscard forseta. En flokks-
þingið hafnaði honum samt, þeg-
ar Mitterrand lýsti þvi yfir, að
hann væri til i slaginn i þriðja
sinn.
Rocard sat áður á þingi fyrir
"litinn flokk vinstrisósialista, PSU,
en árið 1974 gekk hann i
Sósialistaflokkinn ásamt mörg-
um öðrum Ur þeim flokki. Þegar
hann er nU talinn til hægriarms-
ins i sinum nýja flokki er það
meðal annars tengt þvi, að hann
er vantrUaður á þjóðnýtingar og
meiri Natosinni en Mitterrand —
enda þótt hann gangi ekki svo
langt að vilja að Frakkar taki aft-
ur upp fyrri samvinnu við yfir-
herstjórn Nató, sem de Gaulle
rifti á sinum tima. Rocard er
samt ekki hægrikrati af þvi tagi
sem menn þekkja i ýmsum öðrum
löndum. Hann er t.d. mjög
hlynntur hugmyndum um dreif-
ingu valds, og hefur þar að auki
Rocard: ekki neinn venjulegur
hægrikrati.
rikjunum.
CERES villog láta reyna á það,
að taka upp aftur samstarf við
kommUnistaflokkinn, en Rocard
vill að Sósialistaflokkurinn ein-
beiti sér að þvi að verða svokallað
Edmond Maire og Georges Seguy: verkalýðsforingjar hafa áhuga á
sjálfstjórn verkamanna
nauðsyn þess að breyting yrði og
vinstrimenn kæmu til valda. En
að öðru leyti hefur hann lagt meg-
ináherslu á efnahagsmál. Hann
vill reyna að kveða niður atvinnu-
leysi með þenslustefnu sem reyn-
Sjálfstjórn
Þegar kommUnistar hafa verið
að saka sósialista franska um
hægriþróun, þá nefna þeir það
oftast, að þeir gangi ekki nógu
mæltmeð þvi, að kjósendur þess
flokks styddu sem mest þeir
mættu við bakið á Mitterrand.
Ein af orsökunum er ef til vill sU,
að menn hafa litið á það sem sig-
ur fyrir vinstriarm Sósialista-
flokksins, að einmitt Mitterrand
var valinn til framboðs.
A siðasta þingi Sósialista-
flokksins varð ofan á sá pólitiski
meginstraumur sem er mála-
miðlun milli stefnu Mitterrands
(miðjumanna) og CERES
(vinstrisósialista) — gegn stefnu
Rocards, sem er talin
„kratiskari”.
Mitterrand
er málamið-
lunmiðju-og
vinstrisinna
FRÉTTASKÝRING
Sdsíalistaflokkurinn franski er nú orðinn dtvírætt
forystuafl á vinstri væng f stjórnmálum landsins. En
hann er ekki eins fastmótaður flokkur og t.a.m.
Kommúnistaf lokkurinn. I honum mætast þrír straum-
ar, vinstri armurinn CERES, miðjumenn og sósíal-
demókratar. Sú stefna sem var upp lögð f kosningum
sýnist f fljótu bragði einskonar málamiðlun milli
vinstrisósíalista og miðjumanna.
Hvernig er franski
sósíalistaflokkurinn?