Þjóðviljinn - 11.12.1981, Page 7

Föstudagur 11. desember 1981 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7
Hvaö
er
úti-
deild?
Útideildin i Reykjavik er
starfsemi rekin á vegum
Félagsmálastofnunar
Reykjavikur til aðstoðar
unglingum og til þess að
koma i veg fyrir að þeir lendi
i erfiðleikum, persónulegum
eða félagslegum.
Starfsemin heyrir undir
fjölskyldudeild Félagsmála-
stofnunar, og á vegum Úti-
deildar eru starfandi 8
manns i hlutastarfi og hálfur-
fastur starfsmaður auk
félagsráðgjafa er situr viku-
iega starfsmannafundi.
Unniö er á kvöldvöktum,
og er yfirleitt alltaf einhver á
vakt öll kvöld, en aðfaranótt
laugardags og sunnudags
eru ávallt 4 á vakt i bænum.
Útideildin skiptist i tvær
deildir, — Breiðholts/Ar-
bæjardeild og Miðbæjar-
deild.
Um helgar hefur deildin 2
bila’til afnota, auk þess sem
útideildin hefur afnot af
bráðabirgðahúsnæði í kjall-
ara Tónabæjar. Þá á úti-
deildin einnig innangengt i
félagsmiðstööum Æskulýðs-
ráðs i borginni. Það er eitt af
keppikeflum deildarinnar að
fá viðunandi húsnæðisað-
stöðu.
Starfsmenn útideildar-
innar koma reglulega á alla
þá staði, þar sem unglingar
safnast saman i bænum, og
starfsmenn hennar reyna að
blanda geði við sem flesta
unglinga, hvort sem þeir
þurfa á aðstoð að halda eða
ekki, til þess að fá yfirsýn
yfir þau vandamál sem ung-
lingarnir i borginni eiga við
að glima.
Útideildin kemur reglu-
lega við i ölium félagsmið-
stöðvum borgarinnar og þá
eru starfsmenn hennar að
jafnaöi i miðbænum og á
Hlemmi eftir miðnætti um
helgar.
Útideildin fæst bæði við
einstaklingsbundin vanda-
mál og aðstoð við skipulagða
unglingahópa. 011 aðstoð
byggist á gagnkvæmu
trausti og algjörum trúnaði.
Oft gegna starfsmenn úti-
deildar hlutverki tengiliðs á
milli einstaklinga og stofn-
ana eins og t.d. Félagsmála-
stofnunar, skóla, lækna,
tannlækna og jafnvel for-
eldra, þegar um heimilis-
vandamál er að ræða.
Hópstarfiö er unnið með
kunningjahópum, sem úti-
deildin hefur komist i sam-
band við. I hópstarfinu
blandast saman skemmtun
og fræðsla, og hafa starfs-
menn m.a. skipulagt ferða-
lög með hópunum. Hópa-
starfið fer annars að mestu
fram I Tónabæ auk þess sem
einn af skólum borgarínnar
hefur nú einnig veitt aðstöðu
til sliks starfs.^
Þessar upplýsingar komu
fram i samtali sem blaða-
maður Þjóðviljans átti við
þau Stefánlu Sörheller og
Hjalta Jón Sveinsson, starfs-
menn Útideildar.
Nánari frásögn af starfi
deidarinnar og vandamálum
unglinga i Reykjavik er að
finna i viðtalinu sem birt er
við þau hér á siðunni.
Blaðamaður Þjóðviljans hitti að máli þau
Stefániu Sörheller og Hjalta Jón Sveinsson á skrif-
stofu Félagsmálastofnunar til þess að inna þau
frétta af starfi þeirra hjá útideild og leita álits
þeirra á helstu vandamálum unglinga i Reykjavik.
Við byrjuðum á þvi að biðja þau um að gefa okkur
lýsingu á aðstöðu unglinga i bænum og bæjarbragn-
um eins og hann kæmi þeim fyrir sjónir.
— Undanfarin ár hefur það ver-
ið stefna borgaryfirvalda að
byggja sem flestar og veglegast-
ar félagsmiðstöðvar sem gegna
mjög mikilvægu hlutverki fyrir
krakka á aldrinum 13—15 ára«en
reynslan er sú að eftir að krakkar
eru orðin 15—16 ára sækja þau
mjög litið i þessar félagsmið-
stöðvar.
Það er tilgangslaust að loka
augunum fyrir þvi, að stór hluti
unglinga á þessum aldri er farinn
að hafa áfengi um hönd að stað-
aldri um helgar. Þau eru þvi af
þessari ástæðu einni útilokuð frá
félagsmiðstöðvunum, en einnig
finnst þeim að þau séu vaxin upp
úr þeim félagsskap, sem þar er að
finna. Þessi aldurshópur, frá
15—18 ára, á þvi i' fá hús að venda
nema á götuna, þar sem ungling-
arnir safnast saman á kvöldin,
sérstaklega um helgar.
— Hafið þið einhverjar tölur yf-
ir þann fjölda unglinga sem held-
ur til á götunum á kvöldin að
sta ðaldri?
— Á sumrin og haustin getur
fjöldinn farið upp i 3000 á timabil-
inu á milli kl. 11 og 1, en á veturna
giskum við á að þrátt fyrir kulda
og næðing sé þessi fjöldi um 1000
Stefania Sörheller og Hjalti Jón Sveinsson starfsmenn Útideiidar I
Reykjavik. — Ljósm. eik.
anförnum 10—20 árum, t.d. með
stóraukinni útivinnu mæðra.
Þjóðfélagið hefur hins vegar ekki
virst tilbúið að bregðast við þeim
afleiðingum sem þetta hefur á lif
og aðstöðu barna og unglinga, og
eru afleiðingarnar þessa sinnu-
leysis ófyrirsjáanlegar.
— Hvað teljið þið að helst beri
að gera til úrbóta i málefnum
unglinga hér i Reykjavik?
— Vandamál þau sem ungling-
ar búa við hér i Reykjavik eru
ekkert einsdæmi. Hliðstæð
vandamál eru t.d. til staðar i
öllum nágrannalöndum okkar.
En þessi miðbæjarmenning, sem
við búum við i Reykjavik er sjálf-
sagt einsdæmi i heiminum, og við
getum ekki annað en varpað fram
þeirri spurningu, hvort borgaryf-
irvöldum finnist þetta i raun og
veru viðunandi.
Við teljum að nauðsynlegt sé að
skapa þessum ungiingum aðstöðu
og viðurkenna um leið þá stað-
reynd, að stór hluti þeirra neytir
áfengis og litur á það sem sjálf-
sagðan hlut.
— i hverju ætti slik aðstaða að
vera fólgin?
— Það yrði sjálfsagt
óhjákvæmilegt að þreifa fyrst
Er unglmgum úthýst?
Rætt við starfsmenn Útideildar í Reykjavík
a.m.k., en margir fara heim með
siðasta strætisvagni kl. 1.
Engu að siöur vekur það furðu
okkarhversuótrúlega margir eru
i bænum fram y fir kl. 1 á nóttunni
um helgar. Jafnframt er bila-
umferðin gifurlega mikil á „rúnt-
inum” á nóttunni á föstudags- og
laugardagskvöldum, og er eftir-
tektarvert að þar er að jafnaði
talsvert af bilum úr nágranna-
sveitarfélögum, frá Suðurnesjum
og jafnvel úr Arnessýslu. Þessi
umferð er langmest á föstudög-
um.
Flestir þeirra, sem eru eftir i
bænum eftir kl. 1 eru þar til þess
að „skemmta sér” og rasa út, og
margir eru þá undir áhrifum
áfengis.
Annars er hegðun unglinganna i
bænum yfirleitt til fyrirmyndar
miðað við aðstæður, en það er fá-
mennur hópur sem er til
vandræða.
Þessi útivist unglinganna á
kvöldin og næturna virðist endur-
spegla visst aðstöðuleysi, sem fé-
lagsmiðstöðvarnar eða önnur
skipulögð starfsemi fyrir ung-
linga hefur ekki sinnt.
— Hver virðist ykkur vera af-
staða borgaryfirvalda til þessa
vanda?
— Borgaryfirvöld virðast lita á
þetta ástand sem harla gott, þar
sem ekki hefur örlað á bættri að-
stöðu, nema hvað opnað hefur
verið gömul salernisaðstaða i
Grjótaþorpinu og pylsusala leyfð
i Austurstræti fram undir morg-
un. Þá er hamborgarabillinn allt-
af á sinum stað I Aðalstrætinu
með hamborgarasölu fram til kl.
3 á nóttunni. Og svo kemur Hrói
Höttur stundum og gefur súpu,
þegar nepjan verður nistandi.
Þessi þjónusta virðist miðuð við
það að löghelga rikjandi ástand.
— Hvernig verða þeir unglingar
sér úti um áfengi, sem þess neyta
i bænum á nóttunni?
— Þau ná i áfengi i gegnum
eldri vini og kunningja, en auk
þess eru strákar yfir tvitugt og
fullorðnir utangarðsmenn i bæn-
um, sem notfæra sér aðstöðuleysi
unglinganna og sjá þeim fyrir
áfengi gegn þóknun i peningum
eða bliðu. Þessir menn blanda sér
inn i ákveðna hópa unglinga og
notfæra sér aðstöðu sina eins og
aldur, húsnæði og peninga.
— Verðið þið vör við að aðrir
vimugjafar séu I umferð en
áfengi?
— Jú, þvier ekki að neita að all-
stór hópur unglinga frá 12 til 17
ára aldurs stundar „sniff” að
staðaldri, og nokkrir einstakling-
ar eru þegar orðnir mjög illa
farnir á sál og líkama af þessum
sökum.
Nokkuð stór hópur unglinga á
15—18 ára aldri er þegar orðinn
háður áfengi og „sniffi”, og við
höfum rekið okkur á, að ekkert
meðferðarprógram er til fyrir
þennan aldurshóp. Meðferð
áfengissjúklinga hefur hingað til
eingöngu verið miðuð við full-
orðna, og er þetta vandamál, sem
brýnt er að leysa.
— Er ástæða fyrir foreldra til
að óttast um unglinga sem halda
til i bænum á kvöldin?
— Út af fyrir sig er ekkert óeðli-
legt við það, að unglingarnir fari
niður i bæ til þess að hitta jafn-
aldra sina, sérstaklega þar sem
þau hafa ekki i aðra samkomu-
staði að venda. Þau koma til þess
að sýna sig og sjá aðra — og oft er
stemmningin hliðstæð þvi, sem
gengur og gerist innan dyra á
dansstöðum borgarinnar, nema
hvað þetta gerist utan dyra.
Hins vegar höfum við furðað
okkurá þvi, hvað unglingum leyf-
ist að vera lengi úti á nóttunni,
t.d. þegar unglingar allt niður i 13
ára aldur eru á ráfi um miðbæinn
allt til kl. 3—4 á nóttunni.
— Hvernig hafa skólarnir
brugðist við þessum vanda?
— Skólarnir hafa leitt þessi
vandamál framhjá sér. Þeir eru
t.d. mjög tregir til þess að halda
dansleiki um helgar, trúlega
vegna þess að þeir vita hversu al-
menn áfengisneyslan er orðin á
meðal unglinganna.
Þá er eins og foreldrar og börn
fjarlægist mjög er kemur á
gelgjuskeiðsaldur unglinganna,
og oft virðist sem foreldrar hræð-
ist börn sin á þessum aldri.
Það þykir þvi litiö spennandi
fyrir unglinga oft og tiðum að
vera heima hjá sér um helgar,
annað hvort limd fyrir framan
sjónvarpið eða lokuð inni I þröng-
um barnaherbergjum. Barnaher-
bergi eins og þau tiðkast eru yfir-
leitt það litil, að unglingar hafa
ekki möguleika á að bjóða kunn-
ingjum sinum heim. Þá verður
„rúnturinn” og gatan eðlilegur
samkomustaður.
011 uppbygging þjóðfélagsins
hefur tekið stakkaskiptum á und-
fyrir sér i þeim efnum, en við telj-
um að slik aðstaða ætti að vera
unglingamiöstöð, opin fyrir alla
unglinga borgarinnar, þar sem
aðstaða væri til skemmtanahalds
og hvers konar tómstundaiðju,
fræðslu og ráðgjafar, aðstaða þar
sem unglingar gætu fengið ráð-
gjöf i öllum hugsanlegum vanda-
málum.
Við teljum ástæðu til að verja
umtalsverðu fé i fyrirbyggjandi
starfsemi sem þessa, þar sem nú-
verandi ástand er i raun gerjun-
arpottur fyrir ýmis félagsleg
vandamál eins og drykkjusýki og
afbrot, sem eiga eftir að valda
þjóðfélaginu ófyrirsjáanlegu tjóni
i mannslifum og fjármunum.
— Hvað er helst á óskalista
ykkar hjá Útidcildinni varöandi
bætta starfsaðstöðu?
— 1 fyrsta lagi höfum við brýna
þörf fyrir eigið húsnæði, og I öðru
lagi þurfum við fleiri fastráðna
starfsmenn til þess að fylgja ein-
stökum vandamálum betur eftir.
— Hafa óskir ykkar mætt skiln-
ingi hjá borgaryfirvöldum?
— Okkur finnst þau hafa verið
seintekin — en vonandi stendur
það til bóta.
ólg
FJÁRHUND URINN
NÝBÓK
um tamningu hunda
og hundarækt
Bókin er nytsöm gjöf til allra
hundaeigenda og hundavina jafnt i
þéttbýli sem til sveita.
Bókin veitir fræðileg svör um
hundinn, meðfæddar hvatir, skap-
gerð og gáfnafar, þjálfun og hirð-
ingu. Bókin fæst hjá Búnaðarfélagi
Islands og bóksölum um allt land.
Búnaðarfélag tslands.