Þjóðviljinn - 31.12.1981, Qupperneq 8

8 StÐA — ÞJÓÐVILJINN iFimmtudagur 31. desember 1981.
SVAYAR GESTSSON,
formaður Alþýðubandalagsins:
ÁRAMÓT
1981-1982
Svavar Gestsson.
1976
1. ársfj................................115.2
2. ársfj................................111.1
1. og2. ársfj...........................113.2
1977
1. ársfj................................112.5
2. ársfj................................113.6
1. og 2. ársfj..........................113.1
1978
1. ársfj................................125.5
2. ársfj................................124.2
1. og 2. ársf j.........................124.9
1979
1. ársfj................................131.3
2. ársf j...............................125.4
1. og 2. ársfj..........................128.4
1980
1. ársfj................................125.6
2. ársf j...............................121.3
1. og2. ársfj...........................123.5
1981
1. ársf j...............................128.6
2. ársfj................................127.6
1. og 2. ársfj..........................128.1
Af þessari töfiuröð söst að kaupmáttur
launa verkamanna er að mati kjara-
rannsóknane.fndar sá næstbesti sem veriö
hefuren hér er verið aö tala um tímakaup
i dagvinnu. Sé hins vegar miöað viö
„meðaltimakaup án helgidagavinnu”
kemur hins vegar fram að kaupmáttur
'þess hefur aldrei verið hærri en á fyrri
helmingi ársins 1981, þrátt fyrir efna-
hagsráöstafanirnar — eða einmitt vegna
efnahagsráðstafananna. A síðari hluta
þessa árs hefur kaupmáttur launa siðan
farið batnandi.
Það verður þvi ekki annað sagt en aö
hér hafi verið eins vel á máium haldið og
framast er kostur þegar þess er gætt að
úrslit siðustu alþingiskosninga voru þau,
að þeir flokkar sem boðuöu beina kaup-
lækkun fengu um 80% kjörfylgis, enda
þótt þeir siöan þyröu ekki aðfara saman i
rikisstjóm.Það erönnur saga sem verður
rifjuö upp siðar.
Þegar litið er yfir þessar forsendur
efnahagsaðgeröa rikisstjómarinnar, þ.e.
kaupmáttinn og verðbólguna, er ljóst að
efnahagsáætlun rikisstjórnarinnar hefur
staðist i meginatriðum. Hinu má ekki
gleyma aö árangur i baráttunni gegn
verðbólgu veröur ekki sem skyldi nema
vel sé unnið á öllum vigstöðvum. Það er
engin einföld töfraformúla til gegn
verðbólgu, — verðbólgan verður aðeins
unnin niður með samstilltu, viðtæku átaki
sem nær til allra þátta samfélagsins.
Launafólk gaf sinn skerf til minnkandi
veröbólgu á fyrri hluta þessa árs. Arang-
urinn liggur fyrir, en aðrir þættir hafa
hins vegarekkiskilaðsér sem skyldi. Það
kemur meðal annars fram i innflutnings-
versluninni á siöasta hluta þessa árs sem
er aftur ein meginástæöa erfiðra skiiyrða
næsta árs eins og siðar verður að vikið.
Kauplækkunin
fékk 80% atkvæöa
1 siðustu kosningabaráttu töldu allir
flokkar nema Aiþýöubandalagið að þeir
heföu i fórum sinum einföld töfrabrögð til
þess að kveða verðbólguna i kútinn i eitt
skipti fyrir öll. Þegar til kom reyndust
þessi ráð meira og minna haldlaus. Sjálf-
stæðisflokkurinn kraföist kauplækkunar
og ieiftursóknar, enda þótt ljóst væri að
tillögur hans hefðu ekki haft i för meö sér
minnkandi verðbólgu. Það sést best i
Bretlandi, þar sem leiftursdkninni hefur
veriö beittog veröbólgan hefur fariö vax-
andi. Fyrirsjáanlegt var aö leiftursóknin
hefði leitttil stórfelldra verðhækkana, þar
sem verðlagseftirlit átti að afnema. Ljóst
var einnig að verð á búvörum myndi
hækka verulega, þar sem draga átti mjög
verulega Ur niöurgreiðslum. Jafnframt
var ætlun leiftursóknarinnar að gefa
viöskiptabönkum sjálfdæmi i vaxta-
málum sem hefði enn haft i vör meö sér
aukna verðbólgu. A sama tima átti að
afnema visitölubætur á kaup og allir sjá
hvaöa afleiöingarslikt hefði i för með sér:
20—30% kaupmáttarrýrnun i einu höggi.
Allt átti að sveigja undir lögmál
markaðarins sem hefði getað haft i för
með sérstórfelltatvinnuleysi. Ennfremur
var það beinlinis einn þáttur leiftur-
söknarinnar og tillagna hr. X, sem Geir
Hallgrimsson setti fram i stjórnarmynd-
unarviðræðunum um áramótin 1979—1980
að reka rikissjóð meö stórfelldum halla.
Þessi krafa kom i sjálfu sér ekki á óvart
eftir fjármáiaráösmennsku ihaldsins i
rikisstjórn Geirs þar sem hallinn á rikis-
sjóði var stórfelldur og háskalegur, en
slik stefna hefur i för með sér verðbólgu
þegar fram i sækir.
Tillögur Framsóknarflokksins voru um
„niðurtalningu”, eins og kunnugt er. Þar
tök Framsóknarflokkurinn upp að nokkru
leyti einn þátt úr tillögum þeim sem
Alþýðubandalagið lagði fram i vinstri-
stjórninni vorið 1979, en Framsókn vildi
þá ekki fallast á. Viö útfærsluna á tillög-
um Framsóknarflokksins hefur hins
vegar komið i ljös að ekki hefur gengið
sem skyldi að tryggja það að niðurtaln-
ingin næði til allra þátta i efnahags-
kerfinu. Þannig er ljóstað á undanförnum
mánuðum hafa vinnslustöðvar landbún-
aðarins, innflutningsverslunin og
bankarnir sloppiö við að teggja fram
skerf i barátlunni við verðbólguna á sama
tima og fyrir liggur að aðrir, þar á meðal
launamenn, hafa lagt sitt fram.
Tillögur Alþýðuflokksins i vinstristjórn-
inni 1978—1979 voru um kauplækkun og i
raun ekkert annað en að koma lifskjara-
stiginu niöur i' það sem var á viðreisnar-
árunum. Þannig var ljóst að allir
flokkarnir — nema Alþýðubandalagiö —
ætluðu aö ráðast gegn verðbólgunni með
kauplækkunina eina að vopni. Það var
leið sem Alþýðubandalagið hafnaði, en
hinum flokkunum tókstekki — þrátt fyrir
þessa samstöðu i efnahagsmálum — að
mynda rikisstjórn. Þess vegna var nú-
verandi rildsstjórn mynduð.
Alþýðubandalagið lagöi á það rika
áherslu I kosningabaráttunni 1979 að ekki
væri til neitt eitt töframeðal gegn
veröbólgu. Engin leið væri til út úr
verðbólguvandanum önnur en sú, aö allt
væri haftmeð i senn, — allir þættir efna-
hagslifsins. Þar dygöi ekkert einfalt
1 áramótagrein minni um siðustu
áramót gerði ég grein fyrir aðkomunni i
efnahags- og atvinnumálum landsmanna,
þegar núverandi rikisstjórn tók við eftir
langa stjómarkreppu 8. febrúar 1980. Þar
gerði ég einnig grein fyrir þeim félags-
lega ávinningi sem rikisstjórnin haföi
þegar tryggt með afgreiðslu ýmissa mála
á alþingi, auk þess sem margvisleg
félagsleg réttindamál vom I undirbún-
ingi. Þar var einnig fjallað um forsendur
þeirra efnahagaðgerða sem þá var rétt og
nauðsynlegt að gripa til um siðustu ára-
móti þviskyniaðráðastað meinsemdinni
miklu, verðbólgunni. Nú er hollt að lita yf-
ir farinn veg og skyggnast um hversu til
hefur tekist á árinu.
Áœtlunin stóöst
t fyrsta lagi liggur fyrir aö verðbólgan
innan ársins 1981 hefur verið um 40% en
spáð hafði verið 70—85% verðbólgu á
þessu ári. Nú i árslokin liggur fyrir að
verðbólguhraðinn gæti oröið meiri á
næsta ári, ekki sist vegna þess að ytri
skilyröi verða aö öllum likindum óhag-
stæðari að ári en á þessu ári, samkvæmt
spám alþjóðlegra og innlendra stofnana.
I öðru lagi er ljóst að tekist hefur að
tryggja kaupmátt launa þannig að hann
hefur orðið svipaður og efni stóðu til viö
gerð kjarasamninga i október 1980. Þaö er
nauðsynlegt að hafa það rikt i huga I
þessu sambandi að núverandi rlkisstjórn
tryggði launamönnum með bráðabirgða-
lögunum um siðustu áramót betri visi-
tölubætur á laun en gert hafði verið ráð
fyrir i kjarasamningunum i október 1980.
Þráttfyrirniðurfellingu 7 stiga úr visitölu
1. marss.I. liggur þvi fyrir að þetta hefur
fengist að fullu bætt á árinu og raunar
meira en það af margvislegum ástæðum
sem oft hafa verið raktar rækilega hér i
blaðinu. Hver er kaupmátturinn?
Samkvæmt 53. fréttabréfi kjararann-
sóknanefndar hefur kaupmáttur verka-
manna miðað við visitölu framfærslu-
kostnaðar á fyrri hluta áranna 1976 veriö
sem hér segir:
Við upphaf kjarasamninga Alþýðusambandsins i október.
Undirritun kjarasamninga BSRB I desember.