Þjóðviljinn - 23.01.1982, Blaðsíða 12

12 SÍRA — ÞJÓÐVILJINN Helgin 23,— 24. janúar 1982.
Kvikmynd: Kúba (Cuba)
Leikstjóri: Richard Lester
Handrit: Charles Wood
Tónlist: Patrick Williams
Meftal leikenda: Sean Connery,
Brooke Adams, Jack Weston,
Martin Balsam.
Sýningarstaöur: Tónabió.
Kvikmyndin Kúba gerist
í Havana árið 1959 — ör-
lagaríku átakaári í sögu
kúbönsku þjóðarinnar,
þegar Fidel Castro og
menn hans komust til
valda og veltu stjórn ein-
ræðisherrans Batista. Það
er skýrt tekið fram í texta
með myndinni, að allar
persónur hennar eru diktur
r
Skæruliöaforinginn (Castro?) ávitar unga, skotglaða byltingarsinnann, sem viil ólmur koma Uabe
majór fyrir kattarnef.
Iskugga byltingarinnar
einar — en það fer þó ekki
á milli mála, að höfundar
myndarinnar taka mið af
þeim sögulega raunveru-
leika sem unnt er að styðj-
ast við, og myndin verður
fyrir vikið trúverðugri,
sannari en ella.
Söguþráðurinn er á þá leið, að
Dabe majór (Sean Connery) hef-
ur verið fenginn til Kúbu til að að-
stoða herforingja i her Batista til
að vinna bug á skæruliðasveitum
þeim, sem vex stöðugt ásmegin.
Það er upplausnarsamfélag, sem
blasir við; allt viröist nógu fagurt
á yfirborðinu, en undir niðri sýður
og kraumar, vopnum er safnað i
laumi, dularfullt ráðabrugg á sér
stað — en lögreglan og opinberir
embættismenn hreyfa sig varla
spönn frá rassi nema gegn rif-
legri þóknun undir borðið. Dabe
majór, sem er vanur skæruhern-
aði frá Afriku, grunar, að hann sé
þegar of seint á ferð.
Fyrir tilviljun hittir hann stúlk-
una Alexöndru (Brooke Adams),
en þau höfðu kynnst löngu áður i
'jack Weston leikur bandariskan bissnissjöfur, sem kemur til Kúbu fyrir byltinguna til aö höndla, en þaö s
fer á annan veg en hann hyggur. Hann stendur hér uppi á skriðdrekanum, en Brooke Adams og Sean
Connery standa viö bílinn.
Afriku og átt unaösstundir sam-
an, og það kemur i ljós að ástin er
innilegri en þau höföu bæði grun-
að. En Alexandra er nú gift syni
eins rikasta manns á Kúbu og
einkavinar Batista, og auk þess
er gefið sterklega i skyn að hún
hafi ekki aðeins samúð með mál-
stað skæruliða, heldur styðji þá
jafnvel i verki. Hún er þvi vand-
lega viðjuð þar sem Dabe majór
er annars vegar án þess að hann
verði raunverulega var við það(
hjónaband hennar er i hans aug-
um léttvægt, og hann gerir aldrei
raunverulega ráð fyrir þeim
möguleika, að hún sé ekki hans
megin i pólitikinni.
Eins og gerist og gengur i ein-
ræðisrikjum, eru opinberir em-
bættismenn og valdhafar upp-
teknari af eigin auðsöfnun en vel-
ferð þjóðarinnar. Og þvi fer sem
fer, þrátt fyrir öll menningarleg
áhrif erlendis frá og andspyrnu
agalauss hers Batista: samtimis
þvi að Alexandra afneitar maj-
órnum taka Castro og menn hans
völdin; nýtt þjóöfélag er i burðar-
liðnum.
Þaö skal að visu tekið skýrt
fram, að hér er aðeins um að
ræða mjög svo fátæklega endur-
sögn af söguþræði, sem er bæði
flókinn og margþátta. En mér
sýnist þó, að þetta sé sá megin-
kvikmyndir
þráður, sem höfundar myndar-
innar hafi ætlaö að leggja megin-
áherslu á og tekist. Annað kemur
til hliðar, til skýringar og stað-
festingar.
Að mörgu leyti er Kúba vel gerð
kvikmynd. Nú eru það gömul
sannindi, að aldrei eru kvik-
myndageröarmenn hrifnari af
einstaklingnum og innri baráttu
hans en i þvi umhverfi þar sem
eiga sér stað mikil átök og ör-
lagarik — hitt er einnig jafnsatt
að minu viti, að áherslur vilja
raskast til hins verra i meðförum
þeirra og viða má finna dæmi
þess að einum einstaklingi er
þökkuð eða kennt um hrun og
uppgang þjóða. En sliku er ekki
til að dreifa hér. Hvergi falla höf-
skrifar
Jakob
Jónsson
undar i þá freistni að gera hetju-
sögu einstaklings á grundvelli
byltingarinnar á Kúbu; áhrif um-
hverfis á einstakling, viðhorf
hans og lifsskilning eru heldur
ekki vanmetin, og fyrir vikið
verður Kúba heilsteypt listaverk
frá upphafi til enda.
Reyndar eru þar á örfáar und-
antekningar, sem skipta svo litlu
máli, að varla tekur þvi að nefna
þær; þó skulu hér tind til tvö atr-
iði, sem hefði átt að vera einfalt
að lagfæra: þegar Fidel birtist
óforvarandis á flugstöðinni i Ha-
vana til þess eins að kveðja þá,
sem eru að flýja land, glað-
hlakkalegur á svip — þar finnst
mér skotii) vfir markiö, brandar-
inn er tilbæ. ílaus. Eins má nefna,
að þótt iempó myndarinnar sé
allur fremur hægur, verða atriði
uppgjörsins milli þeirra Dabe
majórs og Alexöndru helst til
langdregin; þar er gert meira úr
atburðum en efni standa til. En
hvort tveggja er þetta smávægi-
legt.
Þegar þetta er skrifað, er ekki
vitað, hvort myndin verður enn
höfð til sýninga i Tónabíói — og er
það vissulega skaði, ef kvik-
myndaunnendur láta þessa mynd
fara óséða hjá. Þó skal á það
bent, að hún verður væntanlega
innan skamms sýnd i Hafnar-
fjarðarbiói, auk þess sem hún
verður sýnd úti á landi.
— jsj-
r
I upp-
hafl
skyldi
endinn
skoða
Kvikmynd: Næsta kvikmynd
Cheeks og Chongs
(Cheech and Chong’s
(Next Movie).
Leikstjóri: Thomas Chong.
Handrit: Cheech Marin
og Thomas Chong.
Myndataka: King Baggot.
Tónlist: Mark Davis
(flutt af Killer)
Meðal leikcnda: Cheech Marin,
Thomas Chong,
Rikki Marin.
Sýningarstaður: Laugarásbió.
með sér á næturklúbb veröa til
dæmis alveg grátlega fyndin.
Gamanið er græskulaust, þeir
tæla hana ekki með sér af illum
hug, heldur vegna skemmtun-
arinnar, sem þeir ætla sér að
njóta sjálfir, og sams konar
græskuleysi stjórnar gerðum
Gloriu (eða veröur til þess að
hún missir stjórn á gerðum sin-
um). Og ekki sakar, að eigin-
maður hennar hefur slæma
samvisku gagnvart bæði henni
og þeim skálkum.
Hins vegar verður að segjast
eins og er, að þegar kemur að
þvi að leiða brandarann til
lykta, fatast þeim félögum (og
handritshöfundum) flugið veru-
lega, og þeim tapast sú gull-
væga regla kómikurinnar, að i
upphafi skyldi endinn skoða. An
þess að komið sé með hugmynd-
ir um, hvernig betur hefði verið
farið með efnið undir lokin,
verður ekki hjá þvi komist að
taka fram, að gamaniö glatar
illilega tilgangi sinum með hin-
um losaralegu lyktum, meö „af-
greiðslu” á persónum myndar-
innar og visi að söguþræöi.
Þetta er kannski einkanlega
slysalegt, þegar efni myndar-
innar bendir að miklu leyti til
þess að draga hefði mátt
skemmtilegar ályktanir út frá
þeim andstæðum, sem settar
eru fram i myndinni: góðborg-
araskapurinn og yfirdrepsskap-
urinn gagnvart skefjaleysi
þeirra Cheechs og Chongs, og
áhyggjulausa liferni, sem er i
sjálfu sér nokkur ógnun við sið-
fræði góðborgarans.
— jsj
Ekki verður annaö sagt en að Hf og fjör riki, þar sem þeir félagar Cheech (t.h.) og Chong eru á ferð.
Hér láta þeir gamminn geisa i virðulegri hljóðfæraverslun.
Þeir félagar Cheech og
Chong hafa áður birst
sjónum íslenskra kvik-
myndahúsgesta: í Há-
skólabíói fyrir líklega
rúmu ári eða svo. Þeir
eru fyrir löngu orðnir vel-
þekktir brandarakarlar
þar vestra og hafa gefið
út nokkrar hljómplötur,
þar sem þeir flytja
skemmtiefni, sem þeir
hafa sjálf ir samið.
Húmor þeirra félaga ristir
sjaldnast mjög djúpt, þegar
hann er skoðaður ofan i kjölinn.
Þeir láta sér nægja að safna
saman aragrúa hugmynda, sem
þeir setja siðan saman i hóflega
trúverðugan söguþráð i kvik-
mynd; tvimælalaust tekst þeim
mun betur upp á hljómplötun-
um, þar sem atriðin eru styttri
og hnitmiðaðri.
Þeir skopast óspart að ýmsu
þvi borgaralegasta i bandarisku
þjóðfélagi, og fyndni er öll frá
sjónarmiði hins dæmigerða
„outsider” i góðborga>-asamfé-
laginu. Þeir búa reyndar i virtu
hverfi i einhverri ótiltekinni
stórborg, vinna með höppum og
glöppum og hafa mest gaman af
þvi aö fitla við eiturlyf og iifa
hátt — og auðvitaö fer slikt lif-
erni óstjórnlega i taugarnar, já,
kallar á viðbrögö af hálfu ná-
granna þeirra.
Þar sem þessar andstæður:
góðborgarinn og taumlaust lif-
erni þeirra félaga mætast, verð-
ur fyndnin hvaö best úr garði
gerð. Atriðin meö millistéttar-
konunni Gloriu.sern þeir tæla til
að reykja mariúana og koma