Þjóðviljinn - 12.02.1982, Blaðsíða 4

í SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 12. febrúar 1982.
UODVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýds-
hreyfingar og þjódfrelsis
Ctgefandi: Utgáiufélag Þjóðviljans
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann.
Kitstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan
Ólafsson.
Fréttastjóri: Álfheiður Ingadóttir.
Umsjónarmaður sunnudagsblaðs: Guöjón Friöriksson.
Auglýsingastjóri: Svanhildur Bjarnadóttir.
Afgreiðslustjóri: Valþór Hlööversson.
Blaðamenn: Auöur Styrkársdóttir, Magnús H. Gislason, Óskar
Guömundsson, Sigurdor Sigurdórsson. Sveinn Kristinsson.
iþrótta- og skákfréttamaður: Helgi ólafsson.
Útlit og hönnun: Andrea Jónsdóttir Guðjón Sveinbjörnsson.
I.jósmyndir:Einar Karlsson, Gunnar Elisson.
Ilandrita- og prófarkalestur: Elias Mar. Trausti Einarsson.
Auglýsingar: Hildur Kagnars, Sigriður Hanna Sigurbjörns-
dóttir.
Skrifstofa: Guörún Guovaröardóttir, Jóhannes Haröarson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristin Pétursdóttir.
Simavarsla: Ólöf Halldórsdóttir, Sigriður Kristjansdóttir.
llúsmóðir: Bergljót Guöjónsdðttir.
Bflstjóri: Sigrún Báröardóttir.
Innheimtumenn: Brynjðlfur Vilhjálmsson, Gunnar Sigurmunds-
son.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jóns-
dóttir.
Útkeyrsla, afgreiðsla og auglýsingar: Sfðumúla 6,
Reykjavik, simi 81J33
Prentun: Blaöaprent hf.
Sparnaðurinn nam
kr. 20.000,- á heimili
• Ösköp eru nú Danir lukkulegir með forsætis-
ráðherra sinn, Anker Jörgensen, þessa dagana, allir
nema grimmustu hægri mennirnir. Og hver er
ástæðan? — Jú, hún er sú, að þessi sósíaldemókratíski
forsætisráðherra smáríkisins Danmerkur hefur leyft
sér að standa uppi í hárinu á sjálfum Reagan
Bandaríkjaforseta.
• Anker Jörgensen hefur sem vænta mátti farið
hörðum orðum um herforingjastjórnina í Póllandi, en
hann hefur leyft sér að benda á þann einfalda sann-
leika, að sem lýðræðissinnum ber okkur að fordæma
ofbeldi herforingjastjórna ekki aðeins í Póllandi,
heldur lika m.a. í NATO-Tyrklandi og El Salvador.
• Við munum öll ævintýri danska skáldsins H.C.
Andersen um nýju fötin keisarans. Við munum eftir
barninu í því ævintýri, þessu eina barni sem þorði að
kveða upp úr með að keisarinn væri nakinn, þótt allir
aðrir þættust sjá hin dýrustu skrúðklæði á nöktum
líkama keisarans, af því þeir héldu sig með því vera
að þóknast yf irvaldinu.
• Nú hef ur Anker Jörgensen farist eins og barninu í
þessu danska ævintýri. Hann hef ur leyft sér að segja
sannleikann um athæfi ógnarstjórnanna í Tyrklandi
og í El Salvador og fordæmt þessar stjórnir eins og
herforingjastjórnina i Póllandi. En við háborð NATO
flokkast slíkt undir veisluspjöll sem kunnugt er. Kú-
rekinn í hvíta húsinu má ekki heyra það nef nt. Sú lýð-
ræðisdula sem hann þykist ganga í er nefnilega úr
engu, eins og nýju fötin keisarans forðum.
• Danir hafa lengi kunnað að meta framtak barns-
ins í ævintýri H.C. Andersen, — þess vegna eru þeir nú
svona lukkulegir með forsætisráðherrann sinn.pað má
hins vegar heita kaldhæðni örlaganna, að einmitt
sömu dagana og Anker Jörgensen er hampað hæst
með Dönum þá skuli málgagn Alþýðuflokksins á
islandi, ekki hafa aðrar kveðjur honum að færa en
þær, að nú sé alveg sérstök ástæða fyrir Alþýðuf lokk-
inn á íslandi til að varast viti danskra sósíaldemó-
krata. Og svo er komið fyrir málgagni Alþýðuflokks-
ins á islandi, að eitt það versta sem ritstjóri þess telur
sig geta tínt f ram Alþýðubandalaginu til ávirðinga er
það, að ,,hugmyndafræði Alþýðubandalagsins stefni
nú hægt en örugglega i átt til hins danska fyr-
irmyndarríkis"! — En fyrst Anker Jörgensen,
forsætisráðherra Dana hefur reynst maður til að
standa uppi í hárinu á Reagan, þá verður víst að
teljast ólíklegt að hann láti vælið í ritstjóra Alþýðu-
blaðsins hér setja sig út af sporinu, hvort sem er í
félagsmálum eða hvað varðar skilning á lýðræðinu.
• Það var Alþingi íslendinga til sóma þegar þing-
menn allir sameinuðust um að fordæma athæf i herfor-
ingjastjórnarinnar í Póllandi. Fróðlegt verður að sjá,
hvort unnt reynist að tryggja á Alþingi Islendinga
sams konar einingu um fordæmingu á ofbeldis-
verkum herforingjastjórnarinnar í Tyrklandi.
• Eigi kröfur okkar um lýðræði og mannrettindi í
Póllandi og víðar að vera marktækar, þá verðum við
umfram allt að standa fast á sams konar kröfum,
þegar um er að ræða ríki, sem við sjálf erum í hern-
aðarbandalagi með. — k.
Keisarinn er ber
• Enn liggja ekki fyrir endanlegar tölur um aukn-
ingu innlána í bönkum og sparisjóðum á síðasta ári, en
samkvæmt bráðabirgðaupplýsingum Seðlabankans er
taliðað krónutala heildarinnistæðna í lánastofnunum
haf i hækkað um 73%.
• Reynist þetta rétt, þá hafa innlán í bönkum og
sparisjóðum vaxið um nálægt22% að raungildi á þessu
eina ári, því f ramfærslukostnaður hækkaði ekki nema
um 42% á sama tíma. Þetta er mjög mikil aukning eða
um 1200 miljónir nýkróna fram yfir það sem þurfti til
að halda í við verðbólguna. Það þýðir yfir 20.000,-
krónur á sérhverja fjögurra manna fjölskyldu f
landinu. Árið 1978 voru heildarinnlán banka og spari-
sjóða komin niður i 21,6% af þjóðarframleiðslu. Á
síðasta ári má hins vegar reikna með að þau hafi
komist upp í 27%, og hafa þannig vaxið um fullan
þriðjung að raungildi á þremur árum. Þetta þætti gott
víðast annars staðar. —k.
klippt
F’jöldamorft i E1 Salvador.
Munur
og,...
Alþýðublaðiö segir i for-
ystugrein i fyrradag aö mik-
ill munur sé á prófkjöri
Alþýðubandalagsins og
Alþýðuflokksins i Hafnar-
firði. Hjá Alþýðubandalag-
inu sé skoðanakönnun innan
litillar kliku flokksmanna,
nánast ættingja og vina
frambjóðenda, en hjá
Alþýðuflokki riki lýðræðið
með þvi að verulegur ljöldi
tekur þátt i prófkjörinu.
Þjóðviljinn leyfir sér að hafa
efasemdir um að allir þeir
sem þátt tóku i opnu próf-
kjöri Alþýðuílokksins reynist
nýtir flokksmenn þar á bæ,
eða skili sér i kosningum. En
vissulega væri æskilegt að
fleiri virkir og borgandi fé-
lagar væru i Alþýðubanda-
laginu.
Þorbjörg
....verulegur
: munur
En það var annar munur á
I forkosningum Alþýðuflokks
* og Alþýðubandalags i Hafn-
I arfirði sem Alþýðublaðið sér
ekki ástæðu til þess að vekja
I athygli á, en skiptir verulegu
* máli frá jafnréttissjónar-
I miði. 1 forvali Alþýðubanda-
lagsins urðu tvær konur,
í Rannveig Traustadóttir og
* Þorbjörg Samúelsdóttir efst-
I ar, en i prófkjöri Alþýðu-
flokksins tveir karlar, Hörð-
I ur Zophaniasson og Guð-
' mundur Arni Stefánsson.
Þessir tveir flokkar hafa
hvor um sig tvo bæjar-
fulltrúa, og haldi þeir fylgi,
' skilar Alþýðubandalagið
I tveimur konum inn i bæjar-
Istjórn Hafnarfjarðar, en
Alþýðuflokkurinn tveimur
' körlum. Þaðersko munur.
Alþjóðleg
samstaða
Verkalýðshreyfingin i Evrópu
lætur æ meira að sér kveða i
umræðum um ýmis alþjóðamál.
Með margvislegum hætti hafa
verkalýðsfélög og sambönd
viðsvegar i Evrópu beitt sér fyr-
ir þvi aö efla samstöðu með
verkafólki i Póllandi, Tyrklandi
og E1 Salvador á siðustu misser-
um, og mörg önnur mál eru
stöðug viðfangsefni á verka-
lýðsfundum á meginlandinu.
Þar ber hæst baráttuna fyrir af-
vopnun og samdrætti i kjarn-
orkuvigbúnaöi. Verkalýös-
hreyfingin annarsstaðar á
Norðuriöndum er hér framar-
lega i flokki og alþjóðamálin eru
ekki fyrirferðarminni á dag-
skránni hjá henni en atvinnu-
mál og kaupmáttar.
A Imenningsálitið
TCO-tidningen heitir félags-
blað opinberra starfsmanna i
Sviþjóð og þar rákumst við á
eftirfarandi grein, sem við tök-
um okkur bessaleyfi að þýða i
heild:
„Almenningsálitið vaknar,
þó hægt fari. Samstaða i Pdl-
landi er ekki eina verkalýðs-
hreyfingin sem á erfitt upp-
dráttarvegna harðneskjulegrar
framkomu stjórnvalda.
Og Pólland er ekki eina landið
þar sem einræði, áþján og mikl-
ir efnahagsörðugleikar eru rikj-
andi.
En það gætu þó eflaust margir
haldið, þegar fylgst er með fjöl-
miðlum um þessar mundir.
Það eru til lönd, þar sem
ástandið er verra, ef gengið er
út frá hömlulausu ofbeldi og
morðum.
Tvö slik lönd eru Tyrkland og
E1 Salvador. Hvers vegna fá
ekki þessi riki sömu umfjöllun i
fjölmiðlum og Pólland?
Ja..á, segðu það!
Pólland er kommúniskt ein-
ræði, sem hefur verið innlimað
sem mikilvægur hlekkur i keðju
Austur-E vrópulanda.
Tyrkland er fasiskt einræði,
en mikilvægur hlekkur i hernað-
arsamstarfi Atlantshafsbanda-
lagsins.
E1 Salvador er fasiskt herfor-
ingjariki, sem miskunnarlaust
lætur myrða skæruliða og
óbreytta borgara. Bandarikin
styðja þetta stjórnarfar efna-
hagslega og með „hernaðarráð-
gjöfum”.
Gullvœga reglan
Getur það verið svo einfalt að
Pólland sé svona mikið i frétt-
unum vegna þess að Bandarikin
hafa mestan áhuga á að veikja
varnarkeðju Austur-Evrópu?
Getur það lika verið að þau
lönd, þar sem ástandiö er verra
en i Póllandi, fái svona litla um-
fjöllun i fréttum vegna þess að
Bandarikin hafa engan áhuga á
breyttu stjórnarfari i þessum
rikjum?
Það litur út fyrir að vera
svona einfalt mál. Og það er
það. Smám saman eru fjölmiðl-
ar á Vesturlöndum að taka viö
sér og eru svona rétt farnir að
segja frá ástandinu i Tyrklandi
og E1 Salvador.
Sjaldan hefur jafn ólikur hóp-
ur manna stutt verkalýðshreyf-
ingu, eins og undanfarið hefur
áttsérstaö gagnvartSamstöðu i
Póllandi. Margir i þessum hópi
— eins og t.d. Reagan og
Thatcher svo að dæmi séu tekin
— hafa engan hug á að efla
verkalýðshreyfinguna i heima-
löndum sinum. Þeim dytti ekki
eitt augnablik i hug að láta
verkalýðshreyfingunni i té brot
af þeim réttindum og kröfum
sem pólsk stjórnvöld létu undan
Samstöðu.
Það ætti að vera gullvæg
regla i samskiptum þjóða að
bjóða ekki öðrum þjóðum þau
lýðréttindi, sem menn eru ekki
reiðubúnir að gera að veruleika
i eigin heimalandi.
Tvöfalda
siðgœðið
Dagblöð jafnaðarmanna hafa
nýverið beint athygli sinni að
ástandinu i E1 Salvador. Það er
lögfræðingurinn Hans-Göran
Franck, sem er nýkominn heim
eftir heimsókn til E1 Salvador.
Hann virðist geta sagt frá
mörgu óhugnanlegu, og jafnvel
sýnt myndir.
Á sl. ári voru 13.353 teknir af
lifi i E1 Salvador, þ.e. 2000 fleiri
en á árinu á undan. Morð á
skæruliðum og óbreyttum borg-
urum eiga sér oft stað með við-
bjóðslegum hætti, likamar fólks
eru brytjaðir sundur og höfuð
höggin af.
Arbetarbladet segir í forystu-
grein: „1 þessu litla Mið-Amer-
ikurfki er að gerast hræðilegt
þjóðarmorð, þjóðarmorð sem
stjórnast af Bandarikjunum.”
Og Arbetarbladet lýkur leið-
ara sinum með þessum orðum :
„Þegar bandarisk stjórnvöld
láta hneykslan sina bitna á
óhæfuverkum pólskra stjórn-
valda gagnvart verkalýðshreyf-
ingunni þar i landi, þá ber að
hafa það hugfast sem er að ger-
ast i E1 Salvador. Þar styðja
Bandarikin rikisstjórn sem
myrðir ibúa landsins af köldu
blóði i kúgunarskyni.
Tvöfalt siðgæði getur vart
orðið verra né greinilegra.”
segir TCO-tidningen.
Þannig reyna félagsblöð
verkalýðshreyfingarinnar viða
á Norðurlöndum að rétta af
slagsiðu alþjóðlegra frétta-
stofnana og beina athyglinni að
baráttu almennings og verka-
lýðshreyfingar gegn kúgunar-
öflumhvarvetnaí heiminum, en
ekki aðeins i þær áttir sem eru
Bandarikjastjórn að skapi.
— ekh