Þjóðviljinn - 26.02.1982, Blaðsíða 5

Föstudagur 26. febrúar 1982 ÞJÓÐVILJINN —
91UA D
Joshua Nkomo hrökklast úr stjórn:
Verður Zimbabwe
einsflokksríki?
Joshua Nkomo og öörum fjór-
um ráöherrum Zapuflokksins I
Zimbabwe hefur veriö sparkaö úr
stjórninni vegna ákæra um aö
Zapu hafiætlaöaö gera uppreisn
gegn Mugabe forsætisráöherra og
■ flokki hans, Zanu. l)m leiö magn-
ast þær raddir i flokki Mugabes
sem krefjast þess aö Zimbabwe
veröi gert aö einsflokksrlki.
Flest Afrikuriki hafa orðið eins-
flokksriki eftir aö þau hlutu póli-
tiskt sjálfstæöi — sem kemur aö
sönnu ekki i veg fyrir þaö aö
stjórnarhættir séu mjög ólikir i
þeim innbyröis og aö sum hallist
aö Vesturveldum en önnur aö
austurblökkinni i utanrikismál-
um. Einatt er þaö einmitt utan-
rikisstefnan sem Vesturlanda-
búar spyrja eftir, en láta annaö
eins og liggja milii hluta. Til
dæmis haföi Mugabe i mörgum
vestrænum blööum veriö lýst sem
stórháskalegum marxista, en
þegar þaö kom á daginn, aö
Mugabe var mjög gagnrýninn á
Sovétrikin og fús til samvinnu viö
Vesturveldin, en hinn „hægfara”
keppinautur hans, Nkomo,
vinsamlegur Sovétrikjunum, þá
fór vegur Mugabes mjög batn-
andi i vestrænum blööum, og
skammt er siöan Reagan forseti
lýsti Zimbabwe „trúveröugan
skuldunaut” i ræöu.
Vopn — til hvers?
Ástæöan til þess aö Nkomo er
rHjátrúin
í vísindaumbúðum:
rekinn úr stjórn Zimbabwe er sú,
aö mikiö magn af vopnum hefur
fundist á búgöröum i eigu Zapu-
manna >' suövesturhluta landsins.
Nkomo neitar aö þessi vopn hafi
veriö æthiö til uppreisnar, en
hefurhins vegarekki gefiö á þeim
skýringu sem Mugabe vill sætta
manna i
Ródesia.
landinu, sem þá hét
Nkomo lét sig dreyma um aö
veröa „faöir Zimbabwe”. Nú er
hann kallaöur „ormur sem verö-
ur aö kremja”.
sig viö.Liklegt má telja, aö þegar
skæruherir Nkomos og Mugabes
voru sameinaöir i nýjum her
sjálfstæös rikis, hafi áhangendur
Nkomos faliö vopnin — ef til vill
til aö eiga ekki allt undir hinum
öfluga flokki Mugabes. Altént
endurspeglar mál þetta vel þá
rótgrónu tortryggni sem rikir
milli tveggja þeirra höfuöfylk-
inga sem böröust á sinum tima
gegn minnihlutastjórn hvitra
Flokkar og þ.jóöir
Hver sem pólitiskur ágrein-
ingur kann að vera milli Mugabes
og Nkomos, þá er þaö vist, aö þaö
er stuðningur einstakra þjóöa i
landinu sem mestu ræöur um vel-
gengni flokka þeirra. Mugabe og
Zanuflokkur hans eiga sér rætur i
Shonaþjóð, sem er langfjölmenn-
asta þjóðin i Zimbabwe. Þaö er
höfuöskýringin á þvi aö Mugabe
fékk 57 þingsæti af hundrað i
fyrstu almennu kosningunum
sem frám fóru i landinu 1980.
Nkomo, sem á sér stuðning hjá
Ndebeleþjóö (15-20% ibúa lands-
ins) fékk 20 þingsæti, en 20 sæti
voru „tekin frá” fyrir hinn hvita
minnihluta, sem eru nú ekki
nema um 3% af landsmönnum.
Mugabe haföi þvi þingstyrk til
að mynda meirihlutastjórn einn.
En hann kaus heldur aö bjóöa
flokki Nkomos fimm ráöherra-
sæti i nafni þjóðareiningar. SU
einingarviðleitni hefur gengiö
misjafnlega, og fyrir ári siðan
sauö upp Ur i Bulawayo, sem er
höfuöborg Ndebelemanna.
Nkomo reyndi þá aö sætta striö-
andi aöila, en hefur siöan veriö i
vaxandi andstööu viö Mugabe.
Gömul saga
Meöan á sjálfstæöisbaráttu
Hvers
vegna
imagnast
trúln
á stjörnu-
spár?
Þvi er spáö um áriö 1982 aö
kerfi frjálsra viðskipta muni
hrynja, valdablokkirnar lenda I
hættulegri kreppu, morö og of-
beldi færast i vöxt, og fylgi öll-
um þeim ósköpum jarðskjálft-
ar, pestir og eldgos. Sú sem svo
spáir er Elizabeth Tellier,
frönsk kona, sem áöur var fyrir-
sæta en sópar nú aö sér fé og
vinsældum á stjörnuspádómum.
Stjörnuspádómar eru, eins og
menn vita forn iöja, sem
stjörnufræöin hefur skilist frá
og ætlaö siöan feiga. En sú hjá-
trU aö reikistjörnur og stjörnu-
merki ráöi miklu um örlög
manns og heims hefur ekki
veriö á undanhaldi aö undan-
förnu, þvert á móti. Samantekt
stjörnuspádóma (sem venju-
lega eru haföir svo loðnir i oröa-
lagi, aö þeir geta þýtt hvaö sem
er) er geysilega vinsæl atvinnu-
grein og aröbær. Til dæmis aö
taka,fylgistmeira en helmingur
Þjóðverja meö stjömuspádóm-
um i blöðum, og miklar biöraöir
eru hjá þeim sem spá fyrir ein-
staklingum.
Mönnum ber svo ekki saman
um það hvemig á þessum mikla
áhuga standi. Sumir sérfræö-
ingar i sálrænum sveiflum meö
almenningi telja, aö áhugi á
spádómum fylgi jafnan óróa-
leissier stjörnuspádómadrottning meö aöstoðarmanni i
„Astro-Show”
timum. Nú óttist menn meir en
lengi áöur striö, veröbólgu og
skort og reyni meö þvi aö spá i
stjörnur aö „breyta ótta sinum I
von”.
Falsvísindi
Aörirleggjasvo meiri áherslu
á þaö aö stjörnuspádómatiskan
sé tákn um þá falsvisinda-
hyggju sem hefur gripiö mikinn
fjölda manna i iönrikjum sam-
timans. Hér er átt viö þaö, aö
meðan fólk hefur gerst heldur
latt viö aö sækjja kirkjur þá
reynast menn fúsir til aö trúa á
þaö yfirskilviílega og yfir-
náttúrulega svo fremi sem spá-
menn og aðrir sem hafa slfkt á
boöstólum reiöa vöru sina fram
i umbúöum sem hafa á sér vis-
indalegt yfirbragð (það er ekki
aö ástæöulausu aö stjörnuspá-
menn láta mikið á þvi bera nú
um stundir aö þeir kunni á tölv-
ur).
Meö öðrum oröum: menn tnla
ekki á lif eftir dauöann af þvi aö
trúarbrögöin halda þvi fram,
heldur af þvi aö „dauöasérfræð-
ingar” hafa samiö um þau efni
bækur sem lita út eins og raun-
vfsindi og notast viö oröfæri
þeirra og líkja aö nokkru eftir
aöferöum þeirra. Eitthvaö svip-
aö ræöursvotrú á endurfæöingu
og margt fleira — einnig á
möguleika áaö spá I framtiöina.
(byggtá SpiegeDj
blökkumanna stóö sagöi Mugabe
og stuöningsmenn hans skilið viö
Zapu, flokk Nkomos, vegna þess
aö þeir töldu hann of linan og
hneigöan til málamiölana viö
hvitramannastjórn Ians Smiths.
Seinna sakaöi Mugabe Nkomo um
að halda aftur af liöi sínu i barátt-
unni viö her hvitra manna,
geyma þaö i Zambiu og Angola
meö þaö fyrir augum aö nota þaö
I pólitisku uppgjöri viö andstæö-
inga aö fengnu sjálfstæöi. Þær
vopnabirgöir sem nú hafa fundist
hjá mönnum Nkomos viröast
renna stoöum undir kenningar af
þvi tagi.
Önnur mál
Þegar þetta er skrifað er ekki
vitaö hver verða afdrif Nkomos i
stjórnarandstöðu. Mugabe á
reyndar við fleiri vandamál aö
glíma. Hann tortryggir hvita liðs-
foringja sem starfa i her og lög-
reglu og hefur t.a.m. tilhneigingu
til aðkenna þeim um sprengjutU-
ræöi sem stórskemmdi flokkshús
Zanu I Salisbury skömmu fyrir
jól. Hvitir menn, sem búa yfir
þeirri sérþekkingu sem atvinnulif
Zimbabwe má illa án vera, halda
áfram aö yfirgefa landiö af þvi aö
þeir óttast framtiðina; i fyrra
^fóru um 18 þúsundir. Enn eru
gífurlega mörg vandamálóleyst i
landinu — samt sem áöur mun
hagvöxtur i' landinu hafa numiö
um 8% i fyrra og komiö var á lág-
markslaunum, sem lyfti launum
svartra iandbúnaöarverka-
manna, þeirra sem lökust kjör
hafa haft i landinu, um meira en
Ab tók saman.
Mugabe heilsar upp á liðsforingja hins blandaöa hers rikisins.
Verslið ódýrt
Tilboð vikunnar Kynning á
ORA niðursuðuvörum
leyfilegt okkar
verð verð
Fiskibollur 1/1 dós 18.15 16.20
Fiskibollurl/2 dós 11.40 10.15
Fiskbúðingur 1/1 dós 25.65 22.80
Fiskbúðingur 1/2 dós 15.15 13.50
Grænar baunir 1/1 dós 15.60 10.50
Grænar baunir 1/2 dós 10.20 6.90
Grænar baunir 1/4 dós 7.70 5.45
Gulrætur og baunir 1/1 dós 19.30 13.50
Gulrætur og baunir 1/2 dós 12.35 8.70
Gulrætur ogbaunir 1/4 dós 9.50 6.95
Blandað grænmeti 1/1 dós 19.40 13.55
Blandað grænmeti 1/2 dós 12.45 8.75
Blandað grænmeti 1/4 dós 9.60 7.00
Rauðrófur sneiddar 1/2 dós 17.80 12.15
Salatrauðrófur 1/4 dós 12.35 8.65
Rauðkál 1/1 dós 22.60 15.85
Rauðkál 1/2 dós 14.35 10.10
Rauðkál 1/4 dós 10.20 7.50
Mais 1/1 dós 30.65 21.85
Mais 1/2 dós 20.55 13.45
Mais 1/4 dós 14.80 9.80
Agúrkusalat 1/2 dós 13.10 9.65
Opiðtilkl. lOíkvöld
og til hádegis laugardag
Jón Loftsson hf,
H ED EDIB C3 m
CuJ L_J I ? rj l-r-'ijl i3
m m mm
Hringbraut 121 Sími 10600