Þjóðviljinn - 11.03.1982, Blaðsíða 6

6 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 11. mars 1982
Umræða um Sinfóníuna í efri deild
Homsteinn nútíma-
menningar í landinu
— Sagði framsögumaður menntamálanefndar
Mikil umræða varð
um Sinfóniuhljómsveit
islands i efri deild al-
þingis á dögunum þegar
frumvarp um hljóm-
sveitina var tekið til
annarrar umræðu.
IVIargir veltu þvi fyrir
sér hvernig ætti að deila
rekstrarkostnaði hljóm-
sveitarinnar milli aðilja.
Rætt var um þátttöku
Rikisútvarpsins og
Þjóðleikhússins i rekstri
hljómsveitarinnar. Þá
var minnst á hugsanlega
þátttöku fleiri sveitarfé-
laga en Reykjavikur-
borgar i rekstri hijóm-
sveitarinnar en Sel-
tjarnarnes hafði lýst sig
þingsjá
reiðubúið til þátttöku i
rekstrarkostnaði hljóm-
sveitarinnar. Geir
Gunnarsson formaður
fjárveitinganefndar al-
þingis lagði fram breyt-
ingartillögu þar sem
lagt er til að fellt verði
niður úr frumvarpinu að
formaður hljómsveitar-
ráðs skuli vera mennt-
aður hljómsveitarmað-
ur.
• ólafur Ragnar Grims-
son mælti fyrir neíndaráliti
og sagði frá vinnu nefndarinnar.
ólafur sagöi m.a. að sinfóniu-
hljómsveitin væri tvimælalaust
meðal merkustu menningarstofn-
ana i okkar þjóðfélagi. Hefði
hljómsveitin verið burðarásinn i
þróun margra listgreina á undan-
fórnum óratugum. Allir sem til
þekktu væru sammála um aö við
ættum Sinfóniuhljómsveit Islands
Kafli úr ræðu Geirs Gunnarssonar
Ræðustóllinn
ólíklegasti
vettvangurinn
L
t ræðu sinni i
u m r æ ð u n u m u m
Sinfóniuhljómsveit ís-
lands vék Geir Gunn-
arsson að óskum sem
hann hefði látið i ljós
um kostnaðarauka fyr-
ir rikissjóð vegna þessa
Irumvarps. Það þýddi
engan veginn að hann
væri andvigur frum-
varpinu, en þingmenn
heföu hinsvegar rétt á
aö vita hvað þeir væru
aðsamþykkja i þessum
efnum.
Síðan sagði Geir:
„Nú stendur skýrt i svoköll-
uðum ólafslögum, aö mat skuli
lagt á kostnaðarauka, sem
frumvörp kunna að hafa i íör
með sér fyrir rikissjóð og slikt
mat skuli lagt á áður en
ákvaröanir eru teknar, enda sé
þvi skilað til þingnefndar á til-
skildum tima. Þó að það virðist
ekki hvarfla að stjórnvöldum aö
tara að þessum lögum af sjálfs-
dáðum, þá er það lágmarks-
krafa þess að þegar beinlinis er
beðið um slikar upplýsingar
varðandi stjórnarírumvarp, þá
fáist einhver svör, a.m.k. þegar
gefist hafa 4 mánuðir til að afla
þeirra. En svona hel'ur maöur
spurt úr ræöustól hér á Alþingi
ár eftir ár án nokkurs árangurs
og svo eru sumir hissa á þvi, að
ég og aðrir eins og t.d. forseti
Sameinaðs þings skulum ekki
gera tiðreistara i ræöustól en
raun ber vitni, en það er nú til
einhvers.
Menn þurfa ekki að sitja á
Alþingi i tvo áratugi til þess aö
komast að raun um aö vilji
þingmenn vita eitthvað um
þingmál, eða ég tala nú ekki um
að ráða einhverju um lyktir
þess, þá er ræðustóllinn einhver
óliklegasti vettvangurinn til að
ná einhverju l'ram i þá veru.
Þar eru þingflokksíundir og
nefndarfundir aö ógleymdum
samræðum i gluggakistum og
öðrum tilteknum stööum sá
vettvangur sem dugir best.
Maður getur náttúrlega ekki
verið nema i fáurn þing-
nefndum, sist ef þær eru tima-
frekar, en ég er reynslunni
rikari um það, hversu ræðu-
stóllinn dugir til þess að ná jafn-
vel til þeirra neínda, sem for-
maður manns eigin þingflokks
stýrir.
Rólur í stað
ræðuhalda
Eg held að þegar metinn er
árangur og gagn af verulegum
hluta þeirra ræðuhalda, sem
fram fara hér á Alþingi, þá
komist maður að raun um, að i
ótrúlega mörgum tilvikum,
væri eins vænlegt aö hengja upp
rólu hér upp i loítiö og lofa
mönnum að róla sér þar i
staðinn. Það væri meira að
segja hægt að spara tima með
þvi að hal'a t.d. tvær i hvorri
deild, þvi að aðeins einn kemst
fyrir i ræðustólnum. . Ég hef
spurt úr ræðustóli áöur, og ég
hef spurt nú með litluin árangri,
en ég beini þvi til ráöherra,
hvort þeim finnist ekki aö það
mætti fara aö huga aö þvi að
beita þeim ákvæðum Ölafslaga
sem ég hef minnst á og er eitt
það skársta i lögunum fyrst það
er nú búið aö beita hinum
hæpnari ákvæðum svo lengi. En
ég held að ég endi þessa ræðu,
sem náttúrlega er tilgangslaus
eins og þær æðimargar, sér-
staklega ef þær snúast um það
að einhverju aðhaldi sé beitt i
fjármálum, með þvi að benda
þingmönnum á að lesa i
Geir Gunnarsson: Samræöur i
gluggakistum duga betur en
ræðustóll til að fá upplýsingar
um þinginál.
greinargerð þess frumvarps
sem hér er verið að f jalla um at-
hugasemdir.
Óskaö eftir
aukafjárveitingu
Hugmyndir sem þar koma
fram um þær kröfur sem gera
eigi til fjárhagsstjórnar stofn-
anaskýra það best, hvers vegna
hvergi kemur ylirleitt fram i
greinargerð frumvarpsins,
hvort samþykkt þess hafi i för
með sér útgjaldaauka lyrir
rikissjóð og þá hve mikinn. 1
þessari athugasemd er ljallað
um það vandamál, hvernig
bregðast skuli við, ef stjórn
Sinfóniuhljómsveitarinnar verð-
ur ljóst einhvern tima á
starfsárinu, aö áætianir hennar
koma ekki til meö aö standast
eins og þar segir. Hvaö á stjórn-
in þá að gera'? Kannske aö
draga saman seglin, draga úr
útgjöldum, eða þá að hækka
aðgangseyrinn? Ónei, lausnin
er mjög skýr og skorinorö. Þá
eins og segir orðrétt i greinar-
gerð: „Ber henni aö gera
rekstraraðilum sinum aðvart og
óska eftir aukafjárveitingum''.
Það er eina lausnin. Ég ætla nú
að vona, að þótt Alþingi aígreiöi
frumvarpið með eöa án breyt-
inga, þá verði ekki þannig litiö
á, að þingiö hali meö þvi lagt
blessun sina yl'ir þessa stefnu-
mörkun i rekstri hljómsveit-
arinnar”.
Þá itrekaði Geir að þing-
deildin fengi umbeönar upplýs-
ingar og lagði fram áðurneínda
breytingartillögu.
— óg.
að þakka glæsilegt tónlistarllf
sem við byggjum viði dag. Tugir
ef ekki hundruð ungmenna hefðu
lagt stund á æöri tónlist m.a.
vegna starfsemi Sinfóniunnar.
Hún hefði haft góð áhrif á þetta
samfélag.
ÖlafurRagnar sagði að margar
tilraunir hefðu verið gerðar til að
setja lög um Sinfóniuhljómsveit
íslands. Þær hefðu ekki borið
árangur, þannig að þessi mikil-
væga menningarstofnun, einn
hornsteina nútimamenningar á
tslandi, hefur starfað án þess að
nokkur lagabókstafur væri til um
starfsemi hennar.
Starfsemin hefði fyrst og
fremst byggst á góöum skilningi
og ákveðnum venjum sem skap-
ast hafa hjá forsvarsmönnum
Rikisútvarpsins, hjá stjórnendum
rikisfjármála og hjá Reykja-
víkurborg. Það væri aö sjálfsögðu
mjög ánægjulegt. Hitt væri annaö
mál að allir sem þekktu til
rdcsturs og starfsemi hljóm-
sveitarinnar væru sammála um
að nauðsynlegt væri að setja
ákveðinn lagaramma um starf-
semi hljómsveitarinnar og
ákveðið sé með lögum hvernig
fjárhagsleg skipting og stjórn-
unarleg ábyrgð á starfsemi
hljómsveitarinnar sé.
Niðurstaða langvarandi og
ýtarlegra umræðna og umfjöll-
unar um málið væri nú komin
fram i' frumvarpsformi. 1 nefnd-
inni hefði orðiö ágreiningur um
fjárhagslega skiptingu, en tveir
nefndarmenn skila séráliti um að
bæjarsjóður Seltjarnamess falli
útúr myndinni. Astæðan fyrirþvi
að bæjarsjóður Seltjarnarness
væri þarna með, værisú að leitað
hefði verið til ýmissa sveitarfé-
laga á höfuðborgarsvæöinu um að
þau tækjuþátti' rekstrarkostnað-
inum. Seltjarnarnes hefði verið
eina sveitarfélagið sem varð við
þessari beiðni. Sagði Ólafur að
vegna búsetu sinnar á Seltjamar-
nesi væri sér kunnugt um að for-
ráðamenn bæjarfélagsins og
margir bæjarbúar væru mjög
stoltir af þvi að bæjarfélagið skuli
með þessum hætti vilja taka þátt i
kostnaði við að starfrækja þessa
mikilvægu menningarstofnun.
Lýsti hann sig af þessum ástæð-
um andvi'gan þviað Seltjarnarnes
yrði tekið út úr frumvarpinu.
Þá fjallaði Ólafur um rekstrar-
form hljómsveitarinnar. I lok
máls sins lagði hann áherslu á að
þinginu tækist að ljúka afgreiðslu
frumvarpsins fyrir þinglok. Sagði
Ólafur Ragnar það vera viðeig-
andi um þessar mundir þegar Fé-
lag íslenskra hljómlistarmanna
væri hálfrar aldar gamalt, að Al-
þingi setti lög um Sinfóniuhljóm-
sveit tslands.
• Geir Gunn.arsson vakti
athygli á því sem stæði i' greinar-
gerð með frumvarpinu:
„Auðvitað er það gott, ef for-
maður stjórnar Sinfóniuhljóm-
sveitarinnar hefur staðgóða tón-
listarmenntun, en hann þarf ekki
síður að hafa menntun og þekk-
ingu i aðrar áttir og einkanlega að
þvi er lýtur að fjárumsýslu og al-
mennum rekstri.”
Þá fjallaði Geir um kostnaðar-
auka vegna frumvarpsins, hann
hefði gert fyrirspurn um þetta
atriði við fyrstu umræðu en enn
hefðu engin svör borist, þrátt
fyrir vilyrði menntamálaráð-
herra. Sagðist hann mundu beita
sér fyrir þvi að gerð verði kostn-
aðaráætlun á næstunni og hún
lögð fyrir menntamálanefnd.
• Salome Þorkelsddttir sagði
það vandaverk að koma i ræðu-
stól eftir ádrepu frá reyndum
þingmanni eins og Geir Gunnars-
syni. Lagði Salome áherslu á að
lögin um rekstur Sinfóniuhljóm-
sveitarinnar ættu að vera sem
best úr garði gerð. Þá benti hún á
Framhald á 14. siðu
Tryggvi Gunnarsson.
„Herra forseti. Þar fór i
verra. Nú skil ég ekkert”.
Hannes Baldvinsson. Vakti
athygli á málinu 1978.
Endurgreiðsla
söluskatts af
snjómokstri
t gær mælti Hannes Bald-
vinsson fyrir frumvarpi um
að heimilt sé að endurgreiða
sveitarfélögum söluskatt af
snjómokstri I þéttbýli.
Frumvarpið flytur Hannes
ásamt Skúla Alexanders-
syni. Hanncs sagði að hann
hefði fyrst vakið athygli á
þessu máli 1978.
Þeir Páll Pétursson, ólaf-
ur Þórðarson og Tryggvi
Gunnarssontöldu að nú bæri
vel i veiði. Hér væri vara-
maður fjármálaráðherra að
mæla meö aukningu rikisút-
gjalda. en Hannes hug-
hreysti þá meö þvi aö fjár-
málaráðherra væri málinu
fylgjandi. Tryggvi Gunnars-
son vildi meina að hér væri
um aðför gegn stjórnarsam-
starfinu að ræða en Páll kvað
það nú ekki vera. Við þetta
tækifæri hélt Tryggvi Gunn-
arsson eina þá stystu ræðu
sem haldin hefur verið á
þinginu I vetur: „Herra for-
seti, þar fór i verra, nú skil
ég ekkert”.
____________—ög
Læknlr
á Þingeyri
Lögð hefur verið fram á al-
þingi svohljóðandi fyrir-
spurn til heilbrigðisráðherra
frá Sighvati Björgvinssyni:
Hvenær má vænta þess að
læknir verði fenginn til þess
að þjóna Þingeyrarlæknis-
umdæmi?
— óg
Menntun
fangavarða
Frá Helga Seljan hefur
veriðlögð fram fyrirspurn til
dóm sm álaráðherra um
nefndarstörf um menntun
fangavarða. Helgi spyr um
niðurstöður nefndar sem
lauk störfum i janúar sl. og
fjallaði um menntun fanga-
varða. Hins vegar spyr hann
hvað ráðuneytið hyggist
gera í framhaldi af þessu ýt-
arlega nefndaráliti.