Þjóðviljinn - 01.05.1982, Side 27

Helgin 1,— 2. mai 1982 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 27
Hugsunarháttur
fólks að breytast
Hefur þú nokkru sinni hugsaö út
i þaö, lesandi gúöur, aö þriöjungi
ævinnar eyöir maöur i rúminu,
þriðjungi á vinnustaö og meira en
helming i skóm. Samt er það svo
einkennilegt að um aldir hafa ís-
lendingar látið sig þetta þrennt
heldur litlu varða. Þeir hafa
gengið á vondum skóm og gera
margir enn, þeir hafa látiö sér i
léttu rúmi liggja hvernig rúm
þeirra er, allt fram á siðustu ár,og
vinnustaðurinn hefur veriö eitt-
hvað sem þeim kom ósköp litið
viö aö öðru leyti en þvi að vinna
þar og þiggja laun fyrir. En
hvernig hann leit út skipti litlu
eða engu máli. Nú er þetta við-
horf sem betur fer að breytast.
Verkalýöshreyfingin hóf aðgeröir
i þessum málum fyrir nokkrum
árum. Hollustuhættir og að-
búnaður á vinnustað varð allt í
einu mál, sem var þess virði aö
berjast fyrir þvi, og ekki mun á
neinn hallað þótt Guðjóni Jóns-
syni, formanni Málm- og skipa-
smiðasambandsins sé þakkab
öðrum fremur brautryðjanda-
starf á þessu sviði. Útkoman úr
þessari baráttu er m.a. sú að
stofnað hefur verið Vinnueftirlit
rikisins, þar sem sameinaðar
hafa verið, i eina öfluga stofnun,
margar eldri stofnanir sem hver
fyrir sig var mátttitil, en sterkar
sameiginlega I þessari nýju stofn-
un.
Uppbyggingarstarf
Pétur Reimarsson er deildar-
verkfræðingur hjá Vinnueftirliti
rikisins og við báðum hann að
segja okkur frá þvi starfi sem
unnið hefur verið hjá stofnuninni
á þeim stutta tima, sem hún hefur
starfað:
— Vinnueftirlitið hefur ekki
verið til nema i um það bil 16
mánuði og þvi varla von að allt sé
fengið, sem vonast var eftir á
þessu sviði. Við hjá Vinnueftirlit-
inu höfum einbeitt okkurað þvi að
koma á öryggistrúnaðarmanna-
kerfi á vinnustööurrven slíkt kerfi
á samkvæmt lögum að vera til.
bað er auðvitað all-mikið verk að
koma þessu ikring, en okkur mið-
ar vel áleiðis. bað eru nýkomnar
reglur um það hvernig öryggis og
trúnaðarmannaráðin eiga að
starfa og um heilbrigðis og
öryggisstarfsemi innan fyrir-
tækja.
— Hvernig gengur ykkur aö fá
fólk til að taka sæti i þessum ráð-
um?
—-Yfirleitttekur fólk þvi vel, en
hitt er staðreynd að það þarf að
ýta mikiö á eftir þvi að öryggis og
trúnaðarmannaráðin séu sett á
laggirnar á vinnustöðum. Hins-
vegar hefur það aukist i seinni tið
að fólk hafi samband við okkur
útaf þessum málum. Sjálfsagt
stafar það af þvi að umræða og
fræösla um öryggi og hollustu-
hætti á vinnustað hefur aukist
mjög undanfarið. bá höfum við
hjá Vinnueftirlitinu verið með
námskeið fyrir öryggistrúnaðar-
menn á vinnustöðum og það er
mikið beðið um menn frá okkur til
slikra fyrirlestra.
Of mikið — of fáir
— Annið þið öllu sem bcöiö er
um i þessum efnum?
— Nei, þvi miður komumst við
ekki yfir allt það sem viö þyrftum
að gera, við erum enn of fáir sem
störfum hjá Vinnueftirlitinu, en
við höfum fengið að ráða nokkra
nýja eftirlitsmenn. Einnig höfum
við verið að vinna að þvi að koma
upp eftirlitsmönnum úti á landi
en oft hefur verið erfitt að sinna
eftirliti utan Reykjavikursvæðis-
ins.
— Hvað er það helst sem þið
hafiö einbeitt ykkur að varöandi
vinnustaðina?
Rætt við Pétur Reimar
deildarverkfrœðing
hjá Vinnueftirliti ríkisins
hver hola sem engu máli skiptir
hvernig litur út.
AUt tekur sinn tlma
— Hefurðu orðið var við að fólk
sé hrætt við atvinnurekendur og
vilji þess vegna ekki taka að sér
öryggistrúnaöarstörf?
— Yfirleitt er það ekki, en þvi
miður eru dæmi um að erfitt sé að
fá fólk til að taka þetta starf að
sér, en ég held að það stafi ekki af
ótta við refsiaðgerðir atvinnurek-
enda; enda er það svo að þar sem
öryggismálin eru komin á, þar
tekst oftast að leysa málin á frið-
saman hátt innan fyrirtækisins.
bar sem svo háttar til erum við
hjá Vinnueftirlitinu fyrst og
fremst leiðbeinendur og þannig
ætti það lika helst að vera.
Kröfurnar um aukið vinnuöryggi
fara vaxandi i takt við timann, en
öllum hlýtur að vera ljóst að þess-
um málum verður ekki kippt i
fullkomiðlag á einni nóttu, hvorki
af okkur hjá Vinnueftirlitinu né
fólkinu sjálfu. bað er þó forsenda
þess aðeðlileg framþróun eigisér
stað að fólkið sjálft þrýsti á i
þessum efnum, og ég er ekki i
neinum vafa um að fólk er farið
að huga meira og betur að þess-
um málum en áður var.
— Er leitað til ykkar um
hvernig byggja skal atvinnuhús-
næði?
— Já, enda ber að leggja fyrir
okkur teikningar að nýju atvinnu-
húsnæði, eða ef breytingar eru
framkvæmdar á eldra húsnæði.
Við höfum gefið arkitektum upp-
lýsingar um hvernig og hvað
verður að vera á vinnustöðum
samkvæmt lögum. Og menn eru
farnir að huga að þessum málum
öllum fyrirfram, þar sem erfitt og
kostnaðarsamt er aö framkvæma
breytingar eftir að búið er að
byggja húsið.
Umræður haldi áfram
— Aðbúnaður byggingamanna
hefur jafnan verið talinn einn sá
versti sern þekkist og hinir ömur-
legu kaffiskúrar gjarnan nefndir
sem dæmi um það; er eitthvað að
breytast i þessum efnum?
— Ég hef von um að svo sé.
Komnar eru öryggisnefndir fyrir
nokkrar atvinnugreinar (fyrir
sig) og hvað byggingariðnaðinn
varðar er unnið að lausn þessara
mála, sem vissulega hafa verið i
ólestri. Talaðhefur verið um m.a.
að koma upp einni góðri aðstöðu á
hverju byggingarhverfi, i stað
þess að hver byggingaraðili sé
með smá kaffiskúr eins og tiðkast
hefur, eða að hægt sé að fá leigöa
góða skúra.
— Að iokum, Pétur, ertu ánægð-
ur með það sem áunnist hefur á
þessum 16 mánuðum sem Vinnu-
eftirlitið hefur starfað?
— Anægður er maður aldrei, en
það hefur miðað i rétta átt og það
er vel. En við skulum gæta að þvi
að hér á Islandi eru yfir 100 þús-
und mannár og viö aðeins um 20
manns sem vinnum hjá eftirlit-
inu, sem er auövitaö alltof litiö og
með þessum fámenna hópi kom-
umst viö ekki yfir það sem við
þurfum aö gera. Viö skuium samt
vona að þetta lagist en umfram
allt að umræða um þessi mál
haldi áfram, það er forsenda fyrir
þvi að eitthvaö jákvætt gerist.
—S.dór
— Við höfum verið mikið i
hávaðamælingum, enda mikið
kvartað undan hávaða á vinnu-
stöðum og við höfum fengið nýj-
ustu mælitæki til þessa. bvi miö-
ur höfum við minna getað sinnt
mengunarmálum, en munum
hefjast handa á þvi sviði innan
tiðar af meiri krafti en áður, enda
ekki vanþörf á. Má i þvi sam-
bandi nefna bilasprautuverk-
stæði. Við höfum fengið fyrir-
spurnir um kemisk efni frá
málurum og þeim sem vinna við
bilasprautun, enda hafa menn
vaknað til meðvitundar um þá
hættu sem stafar af sumum efn-
um i málningu.
Niðurstaða vinnu-
verndarhópsins var rétt
— Hvaða vinnustaðir eru verst-
ir hvað aðbúnað, öryggi og holl-
ustuháttum viðkemur?
— Éghygg að verst sé ástandið
i málm og byggingariðnaði, það
er okkar reynsla og það kemur
heim og saman við niðurstöður
Pétur Reimarsson
rannsókna vinnuverndarhópsins
sem skilaði áliti i vetur leið. Að
sjálfsögðu eru nokkrar fleiri
greinar þar sem ástandið er
slæmt, eins og bilasprautunar-
verkstæðin, sem ég nefndi áðan.
— En hvernig vinnið þið þegar
réttmæt kvörtun um aðbúnað á
vinnustað berst til ykkar?
— Eigi kvörtun við rökað styðj-
ast að okkar mati gefum við við-
komandi fyrirtæki ákveðinn frest
til að kippa málunum i lag. Hafi
það ekki verið gert, þegar
fresturinn rennur út, hótum við
lokun að ákveðnum tfma liðnum,
hafi málunum ekki verið kippt i
lag. Ef um hættulegar vélarer að
ræða, stöðvum við þær oft strax,
og þær fara ekki aftur i gang fyrr
en réttur öryggisbúnaður er kom-
inn á þær.
— Hafiö þið þurft að loka fyrir-
tækjum?
— Já, það hefur komið fyrir, og
þá frekast þar sem bein hætta
stafar af vélum eða tækjum.
— Hvernig taka fyrirtæki að-
finnslum ykkar?
— Yfirleitt er þeim vel tekið,
enda vita menn að við höfum vald
til að loka ef ekki er farið eftir
fyrirmælum okkar. Hinsvegar er
algengasta viðbáran hjá fyrir-
tækjunum aö þau vanti peninga
til að framkvæma þetta eða hitt.
Við reynum að fara vel að mönn-
um og ltysa málin með friðsam-
legum hætti og oftast nær tekst
það. Enda er skilningur manna á
þessum málum að aukast og fólk
er farið að gera sér það ljóst að
vinnustaðurinn er ekki bara ein-