Þjóðviljinn - 12.05.1982, Blaðsíða 8

8 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Miövikudagur 12. mai 1982
Miövikudagur 12. mai 1982 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 9
KONUR í FRAMBOÐI 1974, 1978 OG 1982
HLutfall kyenna er
hæst á G-listanum
Sjálfstæðisflokkurinn og
Framsóknarflokkurinn skemmst komnir
í átt til jafnréttisframboða
ffft
Þ|'óðviljinn hefur látið taka
saman yf irlit um hlutfall kvenna
á framboðslistum flokkanna í
bæjarstjórnarkosningum 74 78
og 1982. Af þeim töflum sem hér
eru birtar má ráða að konur hafa
sótt fram í pólitíkinni, og hlutfall
þeirra á listum hefur verið lang-
hæst hjá Alþýðubandalaginu, en
lægst hjá Framsóknarflokki og
Sjálfstæðisf lokki. Þessi mismun-
ur verður enn skýrari þegar tekin
eru tvö efstu sæti lista f lokkanna
íkaupstöðum landsins. Þar hefur
Alþýðubandalagið með sína G-
lista sömu sérstöðu í þessum
þrennu kosningum og hvað heild-
arhlutfallið snertir. Svartast var
ástandið hjá Sjálfstæðisflokkn-
um 1974, þegar aðeins ein kona
var í efstu tveimur sætum á list-
um flokksins yfir allt landið. Og
enn eru aðeins 11 og 12% fram-
bjóðenda Sjálfstæðisf lokks og
Framsóknarflokks í efstu tveim-
ur sætunum konur, en hinsvegar
38% hjá Alþýðubandalaginu, eða
því sem næst sama hlutfall og
heildarhlutfall kvenna á G-list-
um í kaupstöðum landsins.
Þá kemur fram í töflu um
f jölda bæjarfulltrúa eftir síðustu
bæjarstjórnarkosningar 1978 að
jafnmargar konur frá Alþýðu-
bandalaginu sitja í bæjarstjórn-
um og frá hinum flokkunum
þremur samanlagt, eða 8 konur
kosnar af G-lista og 8 konur kosn-
ar af A, B og D-listum.
Við þann samanburð sem hér
er gerður er aðeins tekið mið af
hreinum flokkslistum eða listum
sem flokkarnir hafa lýst opin-
berum stuðningi við. Skýrir það í
mörgum tilvikum mismun\ á
heildarfjölda fulltrúa.
Kaupstaðir 1982
1704 frambjóöendur, þar af 588 konur, eöa
34,5%.
G: 151 af 381 = 40% konur
A: 111 af 352 = 31% ”
B: 109 af 390 = 28% - ”
D: 112 af 395 = 28% ”
Aðrir: 105 af 186 = 56% ”
Kaupstaðir 1978
1596 frambjóðendur þar af 362 konur eða
22.7%
G: 102 af 337 = 30.3% konur
A: 73 af 321 = 22.7% ”
B: 64 af 360 = 17.8% ”
D: 79 af 387 = 20.4% ”
Aðrir: 44 af 191 = 23.0% ”
Kaupstaðir 1974
1270 frambjóðendur þar af 238 konur, eða
18.7%
G: 54 af 192 = 28.1% konur
A: 36 af 202 = 17.8% ”
B: 41 af 242 = 16.9% ”
D: 57 af 338 = 16.9% ”
Aðrir: 50 af 296 = 16.9% ”
Kynskipting í efstu tveimur sæt-
um hjá flokkunum í kaupstöðum
1982
G: 16 konur, 26 karlar = 38% konur
A: 10 ” , 28 karlar = 26% ”
B: 5 ” , 37 karlar = 12% ”
D: 5 ” ,39 karlar = 11% ”
1978
G: 8 konur, 30 karlar = 21% konur
A: 4 konur, 32 karlar = 11% ”
B: 2 konur, 38 karlar = 5% ”
D: 4 konur, 40 karlar = 9% ”
1974
G: 7 konur, 15 karlar = 31.8% konur
A: 2 konur, 24 karlar = 7.7% »»
B: 2 konur, 24 karlar = 7.7% »»
D: 1 kona, 37 karlar = 2.6% »»
Fjöldi bæjarfulltrúa 1978 — ’u eo 3 C O
5Í M
G ...33 8
A 2
B 2
D 4
Aörir 2
Rætt við Öddu Báru Sigfúsdóttur borgarfulltrúa Alþýðubandalagsins, sem unnið hefur að borgarmálum í yfir 20
Borgarfulltrúar Alþýöubandalagsins eftir kosningarnar 1978. Frá vinstri Þór Vigfússon, Adda Bára Sigfúsdóttir, Sigurjón Pétursson, Guörún
Helgadóttir og Guömundur Þ. Jónsson.
— Hefur Kvennaframboöiö nú
valdiö þér vonbrigöum?
,,Það eru mér mikil vonbrigði
að róttækar konur skuli telja sig
þurfa sérstakt kvennaframboð
við hlið Alþýðubandalagsins.”
Reynsluheimur
ioreldra
— Finnst þér það hafa skipt
miklu máli fyrir þig i þínum af-
skiptum af stjórnmálum að þú ert
kona — að þinn „reynsluheim-
ur”er annar en karlmanna?
,,Ég hef alltaf unnið með jafn-
réttissinnuðum karlmönnum og
mér hefur ekki verið haldið niðri
vegna þess að ég er kona. Ég hef
ekki lent f „kaffiuppáhellingum”
á fundum, enda ekki boðið upp á
það. Ég kann að visu að hella upp
á könnuna og hef oft gefið borgar-
málaráði Alþýðubandalagsins
kaffi. Mig minnir að það kaffi hafi
eitthvað komið við sögu i kosn-
ingabaráttu Daviðs Oddssonar
fyrir fjórum árum. Einu sinni
man ég eftir að hafa staðið sér-
staklega fyrir kaffi, en það var
þegar við vorum að safna fyrir
kaffibollum hjá Æskulýðsfylking-
unni i gamla daga.
Hvað snertir „sérstakan
reynsluheim kvenna” vil ég
segja, að það hefur gert mig
miklu öruggari i málum, sem
snerta t.d. börn,aðeiga sjálf börn
og gera mér þvi grein fyrir þvi
hvað nútimaþjóðfélag er erfitt
fyrir mæður og börn, — en reynd-
ar einnig fyrir feður og börn.
Sameiginlegur reynsluheimur
foreldra er vissulega engin
imyndun og á honum eigum við
aðbyggja. Það er besta veganest-
ið.”
Meirihlutinn 1978
— Ef við víkjum aftur að setu
þinni i borgarstjórn. — Voru þaö
ekki óvænt viðbrigði að lenda svo
i meirihluta 1978 og taka þannig
við stjórnartaumum?
„Það var bæði óvænt og gleði-
legt. Maður trúði varla tölunum,
þegar þær komu. En ég held að
við sem höfðum unnið i þessu
svona lengi höfum strax gert okk-
ur grein fyrir ab nú tæki við mikil
vinna og nýir erfiðleikar. Eftir
hálfrar aldar ihaldsstjórn var
mikið starf fyrir höndum hjá okk-
ur og það var engan veginn hægt
aðláta alla sina óskadrauma ræt-
ast á einni nóttu.”
— Hefur þetta verið strembin
samvinna hjá meirihlutanum
þessi fjögur ár?
„Þegar ég lit til baka yfir þetta
timabil finnst mér að þetta hafi
gengið betur en hægt var að ætla
fyrirfram. Við gátum ekki vitað
hvort samstarf flokkanna myndi
endast út timabilið, sem raun
varð þó á. Og á þessu timabili
hafa mörg þýðingarmikil mál
komist i höfn eða vel á veg.”
Hin „mjúku mál”
— Geturðu nefnt sérstaka
málaflokka sem þér hafa veriö
Það er Adda Bára Sigfúsdóttir
veðurfræðingur og borgarfulltrúi
Alþýðubandalagsins, annar mað-
ur á lista flokksins i borgarstjórn-
arkosningunum i vor, sem segir
svo frá uppvexti sinum. Adda
Bára er Reykvikingum vel kunn-
ug eftir meira en 20 ára ötult starf
að borgarmálum.
Við höldum áfram að spjalla
um uppvaxtarárin:
„Faðir minn sagði eitt sinn:
„Það er alveg nauðsynlegt að
dæturnar gangi menntaveginn.
Strákurinn getur frekar bjargað
sér”. Og við fórum öll þrjú i
menntaskóla.”
Langaði til að
leggja fyrir mig
stærðfræðilegt fag
— Nú hefur veðurfræði trúiega
ekki veriö algeng grein á þessum
árum, sist hjá kvenfólki. Hvers
vegna lagöirðu stund á hana?
„Mig langaði til að leggja fyrir
mig eitthvert stærðfræðilegt fag.
Veðurfræöi var svo kynnt i
menntaskólanum. Þá varð mér
strax ljóst að þetta var íag sem
myndi henta mér vel og ekki mik-
il hætta á atvinnuleysi, ef maöur
legði þá grein fyrir sig. Það varð
svo úr að ég fór til Noregs og lauk
námi i Osió 1953.”
— Ilvernig var svo aö koma
heiin og hefja störf sem veður-
fræðingur?
„Flestir veðurfræðingar hófu
þá störf á Keflavikurflugvelli við
flugveðurspár, en það var
kannski min gæfa að vera sósial-
isti, þvi kom ekki til greina að ég
fengi þar starf. Veðurstofunni
voru sett þau skilyrði að senda
enga kommúnista á Keflavikur-
flugvöll. Þetta varð til þess að ég
fékk ágæta og mun betri stöðu en
þeir sem á völlinn fóru. Ég gegni
henni enn, en það er staða deild-
arstjóra veðurfarsdeildar.”
Stjórnmálaafskiptin
hefjast
— Hvenær hefjast svo afskipti
þín af stjórnmálum?
„Ég talaði i fyrsta sinn á kosn-
ingafundi þegar ég var nýbakað-
ur stúdent vorið 1946 og talaði að
sjálfsögbu um konur og sósial-
isma. Siðar starfaði ég i Kven-
réttindafélaginu og ég varð for-
maður i Æskulýðsfylkingunni i
Reykjavik að mig minnir 1954.
Formennskunni hætti ég 1956 en
það ár fæddist eldri sonur minn.
1962 fer ég svo inn i borgar-
stjórn.”
— Var erfitt að sinna borgar-
málum með heimili og lítil börn?
„Það er mjög erfitt að sitja i
borgarstjórn og hafa miklum
skyldum að gegna annars staðar,
hvort heldur er i vinnu eða á
heimili. Þetta hefur raunar litið
breyst á þessum langa tima, þótt
margt annað hafi breyst. Fundar-
seta er oft löng og óregluleg og
þvi erfið ef fólk á litil börn. Móðir
min og eiginmaður Bjarni Bene-
diktsson frá Hofteigi studdu mig
mjög i störfum minum og vegna
þeirrar einstæðu aðstöðu var mér
þetta kleift. Reyndar dró ég mig
að mestu úr borgarmálunum á
árunum 1966 - 70. Ég kom siðan
inn i þetta aftur 1970 og hef verið
samfleytt siðan i borgarstjórn.”
— Mestallan þennan tfma var
Alþýðubandalagið I minnihluta,
eöa þar til 1978, þegar vinstri
meirihlutinn tók viö stjórnar-
taumum i borginni. Var ekki
þreytandi að vera svona lengi I
minnihluta?
„Gft fannst manni það, en þessi
áralanga barátta skilaði þó
árangri. Hann var einkum fólginn
i þvi að halda uppi umræðu, gera
kröfur og koma með tillögur sem
að visu voru alltaf felldar, en
komu oftast upp aftur sem tillög-
ur meirihlutans i einhverri ann-
arri mynd. Sósialistar höfðu t.d.
lengi þrýst á um byggingu dag-
heimila og leikskóla, þegar ihald-
ið tók að mjakast þar úr sporun-
um. En það var bæði of seint og of
litið, eins og faðir minn var vanur
að segja.
Hvað halda
Kvennaframboðs -
konur að þetta fólk
hafi verið að gera?
Það hefur alltaf verið mikill
áhugi hjá okkur á málefnum sem
snerta konur sérstaklega og mikil
barátta háð fyrir þeim. Þess
vegna er það ötrúlega ósann-
gjarnt þegar Kvennaframboðs-
konur segja: „Þau málefni, sem
gætu bætt hag kvenna lenda jafn-
an neðst á lista”, og láta þar eitt
yfir alla flokka ganga. Það er hat-
rammlegt að segja þetta þegar
verið er að ræða um borgarstjórn
iReykjavik.Þettaersambland af
vanþekkingu og hroka. Konurnar
i Kvennaframboðinu mættu
gjarnan kynna sér störf Sósial-
istaflokksins og siðar Alþýðu-
bandalagsins i bæjarstjórn
Reykjavikur, sem siðan varð
borgarstjórn. Þessi ummæli eru
bein móðgun við það fólk, lifs og
liðið, sem þarna barðist.
Hvað halda þessar konur að
Katrin Pálsdóttir, sem var bæjar-
fulltrúi 1942 - 50 og formaður
Mæðrafélagsins hafi verið að
gera i bæjarstjórn?
Hvað halda þær að Katrin
Thoroddsen hafi verið að gera i
bæjarstjórn 1950 - 54, — eða faðir
minn? Ef þessar konur halda að
þetta fólk hafi troðið málum
kvenna neðst á lista þá er það
mikill misskilningur. Petrina
Jakobsson tók við i bæjarstjórn-
inni af Katrinu 1954 til 1958, en
næsta kjörtimabil áttu sósialistar
enga konu i bæjarstjórn. Þá sneri
Guðmundur Vigfússon, sem þá
var efstur á listanum, sér til min
og bað mig að semja þær tillögur
um dagheimili, leikskóla og leik-
velli sem flokkurinn ætti að flytja
i bæjarstjórn. Ég gerði þetta og
hann fylgdi kröfunum eftir, — en
ihaldið sá um að fella þær.
Hagsmunamál
kvenna hafa ekki
verið ágreiningsmál
í ABR
Konur og karlar i Alþýðu-
bandalaginu hafa sannarlega
ekki staðið i striði sin á milli
vegna sérstakra hagsmunamála
kvenna. Margir karlmenn i ABR
hafa einmitt beitt sér sérstaklega
fyrir málefnum, sem einkum
snerta hagsmuni kvenna. Ég
nefni i þessu sambandi þá Sigur-
jón Björnsson og Þorbjörn
Broddason.”
ár
Siguröur Guömundsson spjallar viö öddu Báru I boöi sem borgarstjórn
heldur öldruöum Reykvikingum 1. mai.
þýöi niðurskurð á ljármagni tii
hinna svokölluðu „mjúku mála”.
Það er ótal margt sem borgin
verður að setja fé sitt i. Það þarf
að útvega lóðir, sjá um gatna-
gerð, það þarf að reka þær stofn-
anir sem borgin á, byggja skóla,
dagvistarheimili og fleira og
fleira. Ef menn ætla að minnká
tekjurnar, þá er hætt við að það
verði litið eftir til nýrra félags-
legra verkefna. Ég vona að
mönnum sé ljóst hvaða þýðingu
það getur haft fyrir borgarbúa ef
eitthvert lát verður á þeirri sókn
sem núverandi meirihluti hefur
hrundið af stað i heilbrigðis-, fé-
lags- og dagvistarmálum i
Reykjavik á þessum fjórum ár-
um.”
Timi okkar er löngu á enda og
hér sláum við botninn i viðtalið
við öddu Báru Sigiusdóttur. Frá
okkur fer hún á fund, en áður ætl-
ar hún að skrifa bréf fyrir mann,
sem á rétt á úlsvarslækkun vegna
veikinda:
„Það er sjálfsagt mái að fella
niður gjöld á þeim sem glata
vinnugetunni, en það fólk sem er
hjálpar þurfi græðir harla litið á
þeirri allsherjar skattalækkun
sem ihaldið boðar i kosningabar-
áttunni. — Þs
Opnun nýrrar slysadeildar Borg-
arspitalans 1980.
„Ég er alin upp við mikinn áhuga á þjóðmálum.
Stjórnmál voru tii umræðu flesta daga á heimili
foreldra minna. Faðir minn Sigfús Sigurhjartarson
stóð i þessari baráttu og móðir min, Sigriður Stef-
ánsdóttir, var konan á bak við hann. Hún hafði mik-
inn áhuga á stjórnmálum, þótt hún beitti sér ekki út
á við. Hún var aldrei mædd yfir þvi hlutskipti sinu
að vera fyrst og fremst húsmóðir, en lagði mikið
upp úr þvi að við systurnar ættum allra kosta völ og
fengjum góða menntun. Hún var bakhjarl okkar
hinna i fjölskyldunni.”
JAFNRETTIÐ er f ólgið í
samvinnu karla og kvenna
Adda Bára I ræöustól á slöasta borgarstjórnarfundi á þessu vori, sem' haldinn var I s.l. viku. Viö hliö hennar er Sigurjón Pétursson og þá Egill
Skúli Ingibergsson, borgá'éstjóri.
Húsakynni aldraöra viö Dalbraut opnuö 1975.
kærari en aörir á þessu timabili?
„Það má segja að hin svoköll-
uðu „mjúku mál” hafi höfðað
meira til min, en þau „hörðu”
sem ég hef þó engan veginn viljað
láta karlmönnum einum eftir. I
„mjúka” flokknum eru m.a. dag-
vistarmál, heilbrigðismál og
dvalarheimili fyrir aldraða, en ég
hef einnig setiö i stjórn Hitaveitu
Reykjavikur, Rafmagns- og
vatnsveitu og i Framkvæmdaráði
borgarinnar. Ég tel mjög þýðing-
armikiö að konur sinni sérstak-
lega þeim málum, sem hætt er við
að margir karlmenn hafi litinn
áhuga á, en þær eiga ekki að
draga sig i hlé, þegar um er aö
ræða mál, sem til þessa hafa ein-
göngu verið á verksviði karla.
Karlar og konur eiga að vinna
saman. 1 þvi er jafnréttið fólgið.”
Ekkert lát má verða
á sókninni
— Að lokum : Fari svo aö ihald-
ið nái meirihluta i kosningunum i
vor — hvaöa málaflokkar yröu þá
í mestri hættu aö þinu mati?
„Sjálfstæðismenn hafa lýst þvi
yfir að þeir vilji minnka skatta.
Ég er býsna smeyk um að það