Þjóðviljinn - 25.06.1982, Qupperneq 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 25. júnl 1982
MOÐVIUINN
Máigagn sósíalisma, verkalýds
hreyfingar og þjóðfrelsis
Ctgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan
Olafsson.
Fréttastjóri: Þórunn Siguröardóttir.
L'msjónarmaður sunnudagsblaðs: Guðjón Friöriksson.
Auglýsingastjóri: Svanhildur Bjarnadóttir.
Afgreiðslustjóri: Filip W. Franksson.
Blaöamenn: Auöur Styrkársdó'tir, Helgi Ólafsson
Maenús H. Gislason, Olafur Gislason, Óskar Guömundsson,
Sigurdór Sigurdórsson, Sveinn Kristinsson, Valþór Hlöðversson.
íþróttalréttaritari: Viðir Sigurðsson.
t'tlii og hönnun: Andrea Jónsdóttir Guðjón Sveinbjörnsson.
I.jósmyndir:Einar Karlsson, Gunnar Elisson.
Ilandrita- og prófarkalestur: Elias Mar, Trausti Einarsson.
Auglvsingar: llildur Kagnars, Sigriöur H. Sigurbjörnsdóttir.
Skrifstofa: Guörún Guövarðardóttir, Jóhannes Harðarson
Afgreiösla: Bára Sigurðardóttir, Kristin Pétursdóttir.
Sfmavarsla: Sigriður Kristjánsdóttir, Sæunn Óladóttir.
Ifúsmóðir: Bergljót Guöjónsdóttir.
Bílstjóri: Sigrún Báröardóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Gunnar
Sigúrmundsson.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen
Jónsdóttir.
Útkeyrsla. afgreiösla og auglýsingar: Síöumúla 6,
Keykjavik, sími 81J33
Prentun: Blaöaprent hf.
Skal hart
mœta hörðu?
• Harðlinumennirnir i Vinnuveitendasam-
bandi íslands hafa orðið ofaná. Þeir hafa knúið
það fram að atvinnurekendasamtökin ganga nú á
bak þeirra orða sinna að miða bæri að samning-
um sem vernduðu kaupmátt ársins 1981 en þau
orð voru forsenda þess að viðræðunefnd ASÍ
frestaði allsherjarverkfalli aðfararnótt 16. júni.
Harðlinumennirnir i VSÍ knúðu það fram að at-
vinnurekendur krefðust meiri skerðingar verð-
bóta en felst i ólafslögum og sérstakrar skerðing-
ar ef fiskafli dregst saman umfram það sem gert
var ráð fyrir i ársbyrjun.
• i ljósi þessa munu margir telja að það hafi
verið misráðið hjá viðræðunefnd Alþýðusam-
bands íslands að láta blekkjast af fagurgala Þor-
steins Pálssonar og fresta verkföllum. Það hefði
átt að láta hart mæta hörðu og hefja hin boðuðu
verkföll. En það er auðvelt að vera vitur eftirá og
áreiðanlega var það ekki almennur vilji verka-
fólks að hefja allsherjarvinnustöðvun fyrr en
sáttaleiðir hefðu allar verið þrautreyndar.
• Það verður varla talin heimtufrekja af
alþýðusamtökum landsins þegar kjaraviðræður
snúast um að varðveita kaupmáttinn frá siðast-
liðnu ári. Og nú þegar samningaleiðin virðist
vera að lokast endanlega getur vigstaða verka-
lýðshreyfingarinnar verið að styrkjast vegna
þessað góður afli berst á land þessa dagana. Það
mun þó engum verða ljúft að tefla málum i slikan
voða um hábjargræðistimann. En á hitt verður
verkalýðshreyfingin að lita að fullreynt er að við
harðlinumennina i VSl þýðir ekki að ræða lengur
með herramannasamkomulag i huga.
• Það er að sjálfsögðu algjörlega óaðgengilegt
að semja við atvinnurekendur á þeim grundvelli
að verði um aflabrest að ræða komi sjálfkrafa
kjaraskerðing fyrir alla ASÍ linuna hjá 50 þúsund
launamönnum. Þrátt fyrir versnandi viðskipta-
kjör hefur á siðustu árum tekist að viðhalda
heildarkaupmætti sem er með þeim hæsta sem
þekkst hefur hér á landi. Ástæðan er sú að hér
heíur verið ærið að gera og framleiðsluaukning
ár frá ári. Hinsvegar hafa launahlutföll skekkst
vegna þensiu og yfirborgana i mörgum greinum,
svo og vegna launahvetjandi kerfa og af ýmsum
ástæðum öðrum. Afleiðingin hefur orðið sú að
enda þótt ýmis félagsleg réttindamál láglauna-
fólks hafi náð fram að ganga hefur það setið eftir
á botninum. Nú,þegar þvi er spáð að framleiðslu-
og verðmætaminnkun verði i sjávarútvegi á
þessu ári.er út i hött, miðað við það sem á undan
er gengið, að fólk á lægstu laununum taki á sig af-
leiðingarnar til jafns við aðra.
• Verði hér um aflaminnkun að ræða er viðbúið
að hún dragi úr tekjumöguleikum og minnki yfir-
borganir i flestum greinum. Það mun verða öllu
almennu launafólki nógu erfitt, þó að þar bætist
ekki við kaupmáttarskerðing hjá fólki sem hefur
fyrir smánarlega lágt taxtakaup. Það er heldur
ekki verjandi þegar fyrir liggur að fjöldi manns i
þjóðíélaginu hefur sex til sjöfalt fastakaup á við
lágmarkslaun án þess að greiða meira en þriðj-
ung þeirra tekna til heildarinnar.
—ekh
| Annar
i launaheimur
Hétt i þann mund sem
i stóra stoppið kemur i samn-
Iinga ASl og VSI Ut af hung-
urlús til verkafólks og deil-
um um hvort aflarýrnun eigi
> sjálfkrafa að hafa i för með
Isér kjaraskerðingu hjá lág-
launafólki sýnir Dagblaðið
okkur inn i annan launaheim
, ilandinu.
! 6—7 faldur
launamunur
, Hér verður gengið Ut frá
Iþvi að rétt sé skýrt frá i D og
V og annað kemur þá á dag-
inn sé svo ekki. En þar segir
a semsagt að i nýjum ráðning-
Iarsamningi viö bæjarstjór-
- ann á Akureyri sé gert ráð'
fyrir að laun hans á mánuði
• hækki Ur 28 þUsund krónum i
134 þUsund 1. september næst-
komandi með visitölubótum
miðað við 122. launaflokk
> BHM, og aítur 1. desember
Ink. i 38 þUsund kr. meö sömu
visitölubótum. Bifreið rekur
Akureyrarbær fyrir bæjar-
, stjórann og hann fær kr. 2
IþUsund í hUsnæðisstyrk og
biðlaun i sex mánuði verði
hann rekinn. Þá fær bæjar-
> stjórinn laun fyrir bæjar-
Iráðsfundi og stjórnarsetu i
þremur bæjarfyrirtækjum.
Þess skal getið að enga yfir-
■ vinnu fær hann greidda. Og
viðmiðunin eru laun hjá for-
stjórum Slippstöðvarinnar
og Útgerðarfélagsins sem ku •
I' vera enn hærri. Ráðherra- I
laun og þingfararkaup eru I
samanlagt um 35 þúsund kr. I
um þessar mundir og á þau *
! kemur sama visitala og hjá I
I láglaunafólki.
j Breiðu bökin j
j eru til
Þetta og viðmiðunin við I
forstjóra fyrirtækja gefur
nokkra innsýn i launakjör ,
• toppanna i þjóðfélaginu. Þaö i
Iþýðir að miðaö við 6 þUsund
kr. er munur á lægstu laun- I
um og meðaltekjum topp- >
• anna orðinn sex til sjöfaldur. ■
I Þetta er svipað og tiðkast i
pnágrannalöndum okkar. En |
| munurinn er sá að annars- ,
• staðar á Norðurlöndum og i ■
Iflestum siðuðum löndum
greiða menn skatta i sam- J
ræmi við tekjur. Hér greiða ,
■ menn með svo sem eins og 35 I
IþUsund kr. á mánuði, aöeins
um þriðjung launa sinna i |
skatt, eða um 11 þúsund kr. á ■
• mánuði.
IÞetta segir okkur að það I
má finna breiöu bökin i þessu |
þjóðfélagi og leggja meira á ,
• þau en gert er. Finni stjórn- ■
Ivöld þau ekki er sjálísagt aö
fjölmiðlar geri sér far um að |
hafa uppi á þeim.
Alþjóðaráðstefna
um kjarnavopna-
afvopnun
Ýmislegt bitastætt var i ræðu
tslands á auka-þingi Sameinuðu
þjóðanna um afvopriunarmál,
sem Tómas A. Tómasson sendi-
herra flutti 15. þessa mánaðar
fyrir utan almenna frasa og
trúnaðaryfirlýsingu tii NATO.
Þar er meðal annars fjallað um
þær hugmyndir, er uppi hafa
verið um alþjóðaráðstefnu, sem
fjalla myndi um kjarnorku-
vopnaafvopnun i Norður-
A'tlántshafí. Fulltrúar Alþingis
á afvopnunarráðstefnunni
ræddu hana m.a. við sendi-
nefndir ýmissa landa i sl. viku
og nú siðustu dagana. „Islenska
þjóðin hefur vaxandi áhyggjur
af vigbúnaðarkapphlaupinu á
höfunum”, sagði Tómas A.
Tómasson m.a. i ræðu sinni.
„Kafbátar hlaðnir kjarnorku-
vopnum sigla um öll heimsins
höf og virðast ekki hika við að
læðast um i landhelgi strand-
rikja eins og dæmin sýna.
Með legu landsins á hernaðar-
lega mikilvægu svæði i Norður-
Atlantshafi er eðlilegt, að
Islendingar óttist þessi
hernaðarumsvif umhverfis
landið. Á Alþingi íslendinga
hafa komið fram hugmyndir um
að athugaö verði hvernig
stemma megi stigu við þessari
uggvænlegu þróun og i þvi sam-
bandi rætt um möguleikann á
þvi að haldin verði alþjóðaráð-
stefna um kjarnavopn á
Norður-Atiantshafi. ”
Mannslífið
á þúsundkall
I lok ræðunnar var á hinn bóg-
inn vikið að þeim tröll-
auknu fjárhæðum, sem sóað er i
allar tegundir vigbúnaðar viðs-
vegar i heiminum á sama tima
og stór hluti mannkyns á vart til
hnifs og skeiðar.
„1 nýlegu upplýsingariti frá
Barnahjálp Sameinuðu þjóð-
anna er gefin yfirþyrmandi
mynd af einum þætti þessa
ástands og ætti okkur að vera
hollt að heyra nokkrar stað-
reyndir sem þar koma fram. A
árinu 1981 var barnslifið i heim-
inum virt á 1.000 krónur á ári.
Hefði þessari upphæð verið eytt
á skynsamlegan hátt handa
hverjum hina 500 miljóna
fátækustu mæðra og barna i
heiminum, hefði mátt sjá þeim
fyrir fullnægjandi fæði, heilsu-
gæslu, undirstöðumenntun og
ómenguðu vatni. Jafnframt þvi
að draga úr hinni sáru neyð 500
miljóna barna hefðu slikar ráð-
stafanir stuðlað að auknum
klippt
hagvexti á komandi árum.
Slikar aðgerðir hefðu fullnægt
þörfum hundruð miljóna barna,
en um leið orðið einhver besta
fjárfesting heimsbyggðarinnar.
Of hátt verð
A árinu 1981 reyndust 1.000
krónur á ári hærra verð en
heimsbyggðin var reiðubúin að
greiöa. Afleiðingin varð sú, að 1
barn dó aðra hverja sekúndu,
eða samtals 17 miljonir barna á
árinu 1981. Aðeins 10% af fátæk-
ustu börnum heimsins voru
bólusett gegn barnasjúkdóm-
um. Hver bólusetning kostar 50
krónur á barn. Það reyndist
hinsvegar of dýrt. Og afleið-
ingin var dauði 5 miljóna barna,
vegna þess aö þau voru óbólu-
sett.
Og árið 1982 verður ekkert
betra. Nú á þessum degi munu
40 þúsund börn látast. 100
miljónir barna munu fara
hugruð að sofa i kvöld, og áður
en árið er liðið hafa 10 miljónir
barna beðið varanlegt tjón til
likama og sálar áf næringar-
skorti.
Þetta eru óhugnanlegar stað-
reyndir. Okkur hlýtur öllum að
vera hollt að hafa þær i huga,
þegar við ræðum hinar gifurlegu
upphæðir sem varið er til vig-
búnaðar, bæði i þróunarrikj-
unum og í iðnrikjum. Það er
með þetta i huga sem Norður-
löndin 5 hafa lagt hér fram á
þessi þingi vinnuskjal um sam-
band afvopnunar og þróunar.
Það er von rikisstjórnar minnar
að flestir geti stutt þau sjónar-
mið, sem þar eru sett fram.
Látum
verkin tala
Það er ekki nóg að gefa fögur
fyrirheit og vera sammála um
ógn vigbúnaðar og ragnarök
kjarnorkustyrjaldar. Látum
' verkin tala. Mikilvægast er, að
allt verði gert til að stuðla að
gagnkvæmu trausti þjóða i
milli, þannig að hægt verði að
draga úr vigbúnaði og nota þess
i stað þá fjármuni, sem við það
sparast, til að vinna að félags-
legum og efnahagslegum fram-
förum um heim allan”.
Látum verkin tala: Við getum
byrjað á þvi að nifalda þróunar-
aðstoð Islendinga til þess að ná
þvi marki að hvert mannsbarn
hér á landi legði eitt þúsund kr.
á ári til björgunar mannslifa,
puöað i afvopnunarmálum, og
stutt það að NATO spari sér
nýju kjarnorkuvopnin og
aðildarrikin verji þess i stað
fjármunum til þróunaraðstoðar.
— ekh
•9 skorið