Þjóðviljinn - 13.08.1982, Side 8

8 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 13. ágúst 1982
Föstudagur 13. ágúst 1982 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 9
Hvernig á flugstöðin á Keflavlkurflugvelli að vera?

”Þegar flugstöðin yrði fullnýtt væri
hún tvöfalt stærri en Hús verslun-
arinnar að nýtanlegu rými, en þó
sést ekki öll stærð Húss verslunar-
innar frá götu þar eð verulegur
hluti byggingarinnar er neðanjarð-
ar.“ Úr séráliti ÓRG.
”Þessi flugstöð minnir einna helst á bók sem opnuð er og reist á borði á
þann hátt að kjölurinn snýr upp. Slíka flugstöð verður að reisa alla í einu,
því byggingarlagið myndar samfellda hcild. Það er ekkert áfangaval varð-
andi aðalhluta byggingarinnar. Að vísu má reyna að innrétta bygginguna í
áföngum, en slík áfangaskipting er þó verulegum erfiðleikum háð, eins og
fram hefur komið í athugunum nefndarinnar.“ Úr áliti ÓRG.

I þau 14 ár sem flugstöð á Keflavíkurflugvelli hefur verið á döfinni hafa
menn verið sammála um að hana skyldi staðsetja í norð-vestur horni
flugvallarsvæðisins. Margir erlendir aðilar hafa komið við hönnunarsög-
una, svo sem sérfræðingur Alþjóða flugmálastofnunarinnar, Aeroport de
Paris, M. Graae Hanesn, og Wilhelm Lauritzens Tegestue A/S, sem skilaði
teikningum 1974 er gerðu ráð fyrir 23.700 fermetra flugstöð. Síðar var
hún minnkuð um 30% niður í 16.358 fermetra í samræmi við þróun
flugsins, og nú er stærðin 13.969 fermetrar án þakrýmis og leiðslukjallara
en að þeim meðtöldum 22.382 fermetrar.
Nefndínklofín
í afstöðu sinni
16. júní skilaði nefnd þriggja manna skýrslu til ut-
anríkisráðherra um flugstöð á Keflavíkurflugvelli.
Þetta er ekki fyrsta skýrslan um það mál, því allar götur
frá 1968 hefur það verið reifað á ýmsum stigum. Að
þessu sinni var um það að ræða að ríkisstjórnin ákvað,
að í fjárlögum ársins 1982 skyldi gera ráð fyrir allt að 10
milljóna króna lántöku vegna flugstöðvar í Keflavík.
Áðurgreind nefnd átti að gera tillögur um það hvernig
fyrrgreind lántaka yrði nýtt og taka flugstöðvarmálið til
athugunar, m.a. hönnun byggingarinnar og hugsanlega
áfangaskiptingu.
í nefndina voru skipaðir Jóhann
Einvarðsson, alþm. formaður,
Edgar Guðmundsson verkfræð-
ingur og Ólafur Ragnar Grímsson
alþm. Nefndin skilaði sam-
eiginlegu áliti, og auk þess voru
lögð fram sérálit. annarsvegar Jó-
hanns og Edgars og hinsvegar
Ólafs Ragnars Grímssonar.
í sameiginlegu áliti kemur fram
að nefndin er sammála um að verði
slík grundvallarbreyting á flugrek-
stri Islendinga, að þátttöku í sam-
keppnisfluginu yfir Atlantshafið
verði hætt, kunni forsendur fyrir
hönnun flugstöðvarinnar að hafa
breyst í svo veigamiklum atriðum
að endurhönnunar sé þörf. Þeir Jó-
hann og Edgar leggja til í séráliti,
að með áðurgreindum fyrirvara,
verði fylgt núverandi teikningu og
flugstöðin byggð í átta áföngum.
Ólafur Ragnar Grímsson leggur til
ibyggð
ri flu
og hagkvæmari flugstöð með
”armaformi“ í stað ”bókarforms-
ins“, sem á dagskrá hefur verið.
Ólafur Jóhannesson ut-
utanríkisráðherra hefur tekið upp-
lögu Jóhanns og Edgars og flutt
hana í ríkisstjórn, en Alþýðu-
bandalagið hefur tekið undir sjón-
armið Ólafs Ragnars og flutt til-
lögu og greinargerð í ríkisstjórn-
inni þar að lútandi, ásamt við-
bótartillögum sem Þjóðviljinn hef-
ur þegar greint frá.
Hér verður greint frá helstu at-
riðum er fram kom í áliti nefndar-
manna.
— e.k.h.
i hinu sameiginlega nefndar-
áliti er m.a. birt yfirlit um far-
þegafjölda Flugleióa til og frá is-
landi á árunum 1977 til 1981. Alls
hefuroröið 25% fækkun hjá fyrir-
tækinu á þessu árabili, og far-
þegum fækkað úr 363.268 i 272.993.
Þótt fækkun liafi orðið á árinu
1981 frá árinu 1980 er engu að
siður spáð 6—8% aukningu á yfir-
standandi ári, og gætu þær tölur
þó liafa breyst Flugleiðum i óhag
siðan nefndarálitið var lagt fram.
Þessar tölur sýna mjög vcl al-
menna þróun i þessum málum að
mati nefndarinnar þó að einungis
sé stuðst við tölur Flugleiða.
Tvisvar sinnum hús
versiunarinnar
Nefndin lét til íróðleiks gera
samanburð á stærð nokkurra
þekktra bygginga i Reykjavik og
hinnar fyrirhuguðu flugstöðvar.
Að rúmmetrafjölda er ílugstöðin
nær þrefalt stærri en tollhúsiö,
rúmlega tvisvar sinnum stærri en
Þjóðarbókhlaðan og Hús versl-
unarinnar, og slagar hátt i tvö út-
varpshús. aðeins Holtagarðar eru
stærri en ílugstöðin að
rúmmetrafjölda, en hinsvegar
eru þeir nokkru minni talið i
fermetrum. Að íermetra f jölda er
flugstöðin sem nemur tveimur
Húsum verslunarinnar og tveim-
ur Þjóðarbókhlöðum.
1 sameiginlega nefndarálitinu
Sameiginlegt nefndarálit
Endurhönnunar
gæti þurft með
er einnig upplýst að núverandi
flugstöð i Helsinki er 21.700
fermetrar á stærð og er verið að
stækka hana um 14.300 fermetra,
þannig að hún veröur 36.000
fermetrar. Fyrirhuguð flugstöð á
Keflavikurflugvelli er hinsvegar
22.382 íermetrar eða stærri en
flugstöðin i Helsinki eins og hún
er nú. Farþegaljöldi árið 1981 i
Helsinki var alls um 1.7 milljónir
og er reiknað með 15% aukningu
árlega á næstu árum, en flug-
stöðin sinnir bæði millilandaflugi
og innanlandsflugi, „Þá má
nefna”, segir i álitinu, „að nýt-
anlegt rými aðalbyggingar fyrir-
hugaðrar flugstöðvar i Keflavik
(þakrými og leiðslukjallari þó
undanskilin) er helmingur nýtan-
legs rýmis aðalbyggingar hinnar
nýju de Gaulle flugstöðvar i
Faris.
Höimunarforsendur
I hinu sameiginlega áliti koma
einnig fram eftirfarandi viðhorf:
„Nefndin vekur athygli á þvi,
að i hönnunarforsendum
byggingarinnar er miðað við, að
þátttaka Islands i samkeppnis-
fluginu yfir Atlantshafið haldi
áfram og sá farþegaíjöldi sem
stærð og hönnun byggingarinnar
er miöuð við er grundvallaður á
þvi að Atlantshafsflugið verði
áfram ein af undirstööum i milli-
landaflugi íslendinga. Nelndin
hefur ekki talið það verkeíni sitt
að endurvinna þessar lorsendur
en hefur þó aflað sér upplýsinga
þar sem m.a. kemur fram:
a ) Farþegaf jöldi Flugleiða á
Atlanlshafsleiðinni hefur
minnkað úr 220.694 árið 1977 i
93.847 árið 1981 eða um 57.5%.
b) lleildarhlutdeild Flugleiða I
s a in kepp n isf I ugin u yfir
Atlantshafið hefur minnkað úr
3.5% árið 1970 i,0.9% árið 1980.
c) Arleg meðalaukning heildar-
farþegafjiiUla allra flugfélaga
sem fljúga á Atlantshafsleið-
inni var aðeins 6.5% á árunum
1974—1980 i samanburði við
17.5% á árabilinu 1947—1974.
Það hafa þvi orðið þáttaskil til
minnkunar á siðari hluta nýlið-
ins áratugs.
Kndurhönnunar
gæti orðiö þörf
Þessi þróun i Atlantshafs-
fluginu, sem olangreindar tölur
bera með sér eru i beinu sam-
hengi við versnandi efnahags-
ástand i heiminum og má m.a.
rekja það til orkukreppunnar og
samdráttar i alþjóðavið-
skiptum. Þvi hefur heildartap
allra flugfélaga i Atlanlshafsflugi
aukist verulega á undanförnum
árum.
Nefndin vekur athygli á þessum
staðreyndum og jafnframt á þvi
að ákvörðun um áíramhaldandi
þátttöku Flugleiöa i Atlants-
hafsfluginu nær aðeins til októ-
bermánaðar á þessu ári og ekki
hefur verið tekin ákvörðun um
framhald þeirrar þátttöku el'tir
þann tima. Nefndin er sammála
um, að verði slik grundvallar-
breyting á flugrekstri Islendinga
að þátttöku i samkeppnisfluginu
yfir Atlantshafið verði hætt,
kunni forsendur fyrir hönnun
flugstöðvarbyggingarinnar að
hafa breyst i svo veigamikilum
atriðum að endurhönnunar verði
þörf. —ekh
Enginn fjármagnskostnaður er tek-
inn með í útreikningum á rekstrar-
hagkvæmni flugstöðvarinnar.
Rökin eru þau að hér sé um opin-
bera byggingu að ræða. Samt
verða nær eingöngu viðskiptafyrir-
tæki í byggingunni. Sýnt er því að
árlcga verður verulegt tap
rekstrinum nema að hið opinbcra
gefi viðskiptaaðilum eins og bönk-
um, verslunum, veitingahúsum,
flugfélögum og fl. fyrirtækjum
fjármagnskostnaðinn að öllu leyti
eða greiði árlega verulegan halla af
rekstrinum.
” Bókarlagið“ á hinni fyrirhuguðu flugstöðvarbyggingu hefur einnig í för með sér að verulegt rými í
býggingunni nýtist mjög illa. Dæmi er Tollhúsið, sem, ef mælt er í fermetrum nýtaniegs rýmis, er 50% stærra
en aðalbygging og landgangar flugstöðvarinnar, en flugstöðin er í heild engu að síður nærri 200% stærri en
Tollhúsið, ef mælt er í rúmmetrum.“
Sérálit Jóhanns Einvarðssonar og Edgars Guðmundssonar
Allt reist í einu
Innréttað í sjö áföngum fram til 1996
i áliti Edgars Guðmundssonar
og Jóhanns Einvarðssonar itreka
þeir fyrirvara i sameiginlega
álitinu um að núverandi liönnun
flugstöðvarinnar sc ekki við hæfi
ef grundvallarbreytingar vcrða á
millilandafluginu. Þeir lialda þvi
fram að óvissa sé jafnan svo
mikil i flugmálum að um þau sé
erfitt aöspá. Málið snúist ekki uin
hvort byggja eigi flugstöð heldur
hvort stuðst skuli við fyrir-
liggjandi teikningar eða aðra til-
högun og hve hratt skuli byggja.
i uámunda við
minnstu stærð
Þeir gera talsvert úr þvi að
„minnsta stærð flugstööva” geti
þjónað frá nokkrum tugum
þúsunda upp i hundruð þúsunda.
Telja verði aö miðað viö núver-
andi forsendur verði l'yrir-
liggjandi teikningar ,,að teljast i
námunda við heppilega „minnstu
stærð”, en að hún hafi jafníramt
möguleika á að þjóna mun meiri
umferð en verið helur. Þá teija
þeir það byggingarlörm sem
valið hefur veriö þ.e. „bóka-
formið” heppilegra en „arma-
formið”.
i álitinu kemur lram að mestu
möguleikarnir til þess að nýta
þann ílugvélakost sem að stol'ni
til þarf að vera til staöar svo unnt
verði að treysta sjálfstæði
Islendinga að þvi er millilanda-
flug varðar séu trúlega fólgnir i
auknum vöruflutningum sam-
hliða larþegaflugi. Svo virðist
sem unnt sé að nýta það rými i
væntanlegri flugstöð sem ekki er
iþörí á vegna íarþegaílugs til
vörugeymslu og öfugt. Hér megi
einnig benda á að bókarformið sé
hentugra sem geymsluhúsnæði en
armaformið.
Frekari endur-
skoðun við grund-
vallarbreytingar
„Ef að því dregur aö hluti
innanlandsflugs fiyst l'rá Reykja-
vik til Keílavikur t.d. til að
samnýta flugvélakost i utan-og
innanlandsflugi þá ætti flugstöðin
að geta rúmað þá starlsemi einn-
‘g-
Að öllu samanlögðu verður þvi
að telja að fyrirliggjandi
teikningar hafi nægjanlegan
sveigjanleika til aö unnt veröi
með takmörkuðum kostnaöi að
mæta nokkrum breytingum frá
núverandi ástandi i flugmálum
okkar lslendinga. Grundvallar-
breytingar þar á i náinni framtið
kunna þó að kalla á frekari
endurskoðun teikninga”, segir i
álitinu.
Allt víst i einu
Þeir Edgar og Jóhann viöur-
kenna að fyrirliggjandi teikning
geri ráð íyrir allriflegri aukningu
á farþega- og vöruflutningum, og
verði aö telja það eölilegt þó að
það valdi nokkrum kostnaðar-
auka. Þeir leggja til aö húsið allt
Jóhann
Einvarðsson
Edgar
Guðmundsson
verði reist i einum álanga. Siðan
verði það innréttaö og tekiö i
notkun i sjö álöngum eítir þvi
sem fjármagn leyfir. Þeir leggja
til að lánsljárheimildin á l'jár-
lögunum 1982 verði nýtt til að
fjármagna f'yrstu framkvæmdir
og standa straum af kostnaði
vegna breyttra útboðslýsinga.
Þeir gera ráð fyrir að fyrsti
áfangi veröi tekin i notkun 1986,
II. sumarið 1987, III. voriö 1989,
IV. 1990, V. vorið 1992, VI. i
ársbyrjun 1994 og VII. sumarið
1996.
— ekh
ÍERSÍANI8
i, BBOTTrdB
3 . f
stÁur „
f ARANGURSSKÁLI . .4 • i
■■ ..;.T &>■?<*
TTuOHÍS , '. I MÍÍTUHtni vk ’
^ -aJiáiL
1: I U
ri /F/
Séráiit Ólafs Ragnars
Grímssonar — Sjá næstu síðu
M: ■
KOMA
A, A, FHRAItfiURSSXAU . j L
,V„..
TFHr.lGt.NGUR

Ný byggingarnefnd var sett á laggirnar 1978 og veitti Páll
Ásgeir Tryggvason henni forstöðu þar til Helgi Ágústsson tók
við. Aðrir í nefndinni eru Pétur Guðmundsson var-
aformaður, Jón E. Böðvarsson ritari, Ásgeir Einarsson og
Garðar Halldórsson sem vék úr sæti fyrir Leifi Magnússyni,
er Húsameistaraembættið hóf afskipti af hönnuninni.
Byggingarnefndin frá ’78 hóf störf í samstarfi við fulltrúa
bandaríska sjóhersins í Norfolk, cnda bandarískt fjármagn
og "tvöfaldur tilgangur“ kominn í spilið. í samráði við
byggingarnefndina réði bandaríski sjóherinn í janúar 1979
bandarískan hönnunarhóp undir forystu Shriver and Hol-
land Associates og lagði hann fram tillögur í september 1979.
í febrúar 1980 var íslenskum hönnunaraðilum hleypt að
verkinu og luku þeir (Húsameistaraembættið) við teikningar
eins og þær liggja nú fyrir í febrúar 1981 í ”sam-
höfundastarfi“ við bandarísku hönnuðina.