Þjóðviljinn - 12.10.1982, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriðjudagur 12. október 1982
DMVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis.
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan Ólafsson.
Umsjónarmaður Sunnudagsblaðs: Guðjón Friðriksson.
Auglýsingastjóri: Svanhildur Bjarnadóttir. ,
Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Blaðamenn:.Álfheiður Ingadóttir, HelgiÓlafsson, LúðvíkGeirsson, Magnús
H. Gíslason, Ólafur Glslason, Óskar Guðmundsson, Sigurdór Sigurdórsson,
Þórunn Sigurðardóttir, Valþór Hlöðversson.
íþróttafréttaritari: Víðir Sigurðsson.
Útlit og hönnun: Andrea Jónsdóttir, Guðjón Sveinbjörnsson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Elísson.
Handrita- og prófarkalestur: Elías Mar, Gísli Sigurðsson, Guðmundur Andri
Thorsson.
Auglýsingar: Áslaug Jóhannesdóttir, Sigríður H. Sigurbjörnsdóttir.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Jóhannes Harðarson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Simavarsla: Sigríður Kristjánsdóttir, Sæunn Óladóttir.
Húsmóðir: Bergljót Guðjónsdóttir.
Bílstjóri: Sigrún Bárðardóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Gunnar Sigurmundsson.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Útkeyrsla, afgreiðsla og auglýsingar: Síðumúla 6 Reykjavík, simi 8 13 33
Umbrot og setning: Prent.
Prentun: Blaðaprent h.f.
Hver eru þeirra svör?
• Viö íslendingar erum óvanir að búa við minnihlutastjórn-
ir, nema þá um skamma hríð, og margir óttast að annars um
margt ágætri ríkisstjórn geti reynst örðugt að ráða málum
farsællega til lykta án öruggs meirihluta í báðum deildum
þingsins, einkum þegar við er að etja óbilgjarna stjórnar-
andstöðu, sem líkleg er til að skcyta cngu um þjóðarhag.
• Fari fram sem horfir hlýtur því sú spurning að veröa
ásækin, hvort ekki sé skynsamlegast að leggja málin í dóm
þjóöarinnar, og fá úr því skorið, hvort stjórnin hafi það
traust sem til þarf.
• Hn fyrst verður stjórnarandstaðan, að sýna lit, ekki bara í
oröi, heldur einnig á borði við atkvæðagreiðslur á Alþingi.
• Fróölegt verður að sjá, hvort stjórnarandstæðingar á
Alþingi, allir sem einn, skella skollaeyrum við öllum aðvör-
unum m.a. úreigin röðum utan þingsins, og steypi þjóðinni
út í efnahagslegt öngþveiti.
• Það er athyglisverð áminning til stjórnarandstæðinga,
sem borin er fram í forystugrein Dagblaðsins og Vísis í gær,
en þar segir m.a.:
• „Þótt þeir (þ.e. stjórnarandstæðingar á Alþingi) hugsuðu -
eingöngu um eigið skinn, er þeim hollast að hindra ekki
aðgerðir og standa síðan gagnvart kjósendum sem ábyrgðar-
menn þess mikla vanda, sem á eftir kemur“.
• Enginn vafi er á því, að fjöldamargir fyrri kjósendur
Sjálfstæöisflokksins og Alþýðuflokksins telja efnahagsráð-
stafanir þær sem felast í bráðabirgðalögum ríkisstjórnarinn-
ar og boðaðar eru í yfirlýsingu hennar frá 21. ágúst s.l. bæði
nauösynlegar og sjálfsagðar.
• Þetta vita þingmenn stjórnarandstöðunnar jafnvel og allir
aðrir, nema þeir hafi iokað öllum skilningarvitum og stjórn-
ist eingöngu af óviðráðanlegri pólitískri heift. Við skulum
vona að móðurinn renni af mönnunum í tíma, og þeir fáist til
að hugsa sæmilega yfirvegað, - þó ekki væri nema um sitt
eigið „pólitíska skinn" svo sem leiðarahöfundur síðdegis-
blaðsins bendir þeim á.
• Hvaða þættir eru það í efnahagsráðstöfunum ríkisstjórn-
arinnar, sem stjórnarandstæðingar geta með engu móti
unað?
• Er það lækkun verslunarálagningar um 8 - 10%? Vildu
mennirnir þá ekki vera svo góðir að taka það skýrt fram?
• Er það skerðing verðbóta á laun þann 1. des. n.k.? Sé svo
vildu mennirnir þá ekki láta svo lítið að gera þjóðinni grein
fyrir því hvort þeir telji þá skerðingu of mikla eða of litla.
Þeirra fyrri gerðir og tillögullutningur sýna reyndar svart á
hvítu, að sjáltlr myndu stjórnarandstæðingar ganga mun
lengra í kaupskerðingu, ef þeir aðeins hefðu völdin í sínum
höndum.
• Eru það ákvæðin um láglaunabætur og lengingu orlofs,
sem fara svo mjög fyrir brjóstið á stjórnarandstæðingum á
Alþingi? - Það væri fróðlegt að heyra svarið við því.
• Eru það ákvæðin um tímabundna hækkun vörugjalds á
nokkrar inntluttar vörur í því skyni að hamla gegn háska-
legum viðskiptahalla og styrkja stöðu innlends iðnaðar?
4
• Vilja mennirnir ekki tala hreint út? Eru það ákvæðin um
jöfnun lífskjara, með sérstökuni úrbótum í húsnæðismálum
og lækkun upphitunarkostnaðar úti um land, sem kom til
framkvæmda þann 1. okt. í samræmi við yfirlýsingu ríkis-
stjórnarinnar?
• Þannig mætti lengi telja, og fólkið í landinu vill heyra
svörin.
• Það er ekki nóg að vísa bara í gamlar tillögur. Við vitum
að „viðreisnarstjórn“ Sjálfstæðisflokksins og Alþýðuflokks-
ins bannaði allar verðbætur á laun í nær fimm ár. Við
þekkjum líka kjaraskerðingarferil þessara flokka á síðari
árum.
• En hverjar eru tillögurnar nú?Eru þær máske engar nema
hinar gömlu lummur Sjálfstæðisflokksins og Alþýðuflokks-
ins um langvarandi meiriháttar niðurskurð verðbóta á laun
og svo söngurinn um fleiri erlend álver en færri íslensk fiski-
skip?
k.
einkenntokleddM stúlkur »
Hin opinber.f-Wo-n,
omol-þingmu. Moskvu.
v'« ekkTganKa'Mjr,mÍÖg SV0 vesl«n í klw.rT"
1 -——•^saasL- m
Tk w .
RussnesK .
æsksL 1 reyndl
Almennt sérstakt
og hinsegin.
Það er vinsæl iðja hjá gestum
og gangandi að velta því fyrir sér,
hvernig Rússar séu „í raun og
veru“, hvaða þjóðarsál felst á bak
við andlitin sem túristi eða gestur
sér. Túlkanirnar eru svo gífurlega
misjafnar: sumir þykjast sjá nán-
ar hliðstæður við vestræn
neytendafélög við hvert fótmál -
aðrir taka mjög bókstaflega þann
háværa pólitíska áróður sem
hangir uppi um landið allt, jafnt á
vegamótum sem á verksmiðju-
veggjum.
Aðalgallinn á þessum sainan-
burðarfræðum er sá, að ekki gefst
svigrúm né heldur áhugi til þess
að lesendur slíkra greina geti átt-
að sig á því hver eru sérkcnni
þeirra vandamála sem þuklað er
á, hvað það er sent er í raun og
veru sérstakt og einstakt við
þjóðfélög eins og hið sovéska.
Tökum dæmi af grein sem núna
um helgina birtist í Lesbók Morg-
unblaðsins. Þar segir:
„Gefur sovézk æska orðið frat í
kommúnistaflokkinn en dýrkar
efnishyggju, iðkar hugsunarhátt,
sem beinist mest að auknum
kaupum á varningi, aukinni
neyzlu og diskógleði, en sýnir sí-
vaxandi sjálfselsku, lætur óspart í
ljós nöprustu kaldhæðni og á-
hugaleysi á allri hugmyndafræði?
Sovézk æska, sem núorðið hefur
helst vestræn fataplögg, stereo-
tæki, eigin íbúð, bíl sem aðaltak-
mark í lífinu? Ungmenni, sem
segja: „Látið okkur bara í friði!““
Hver gefur frat
íhvað?
Þetta er reyndar mjög fróðleg '
tilvitnun í grein bandarísks blaða- •
manns um sovéska æsku. Ef les-
endur ekki vilja trúa því, skal
þeint ráðlegt að gera smátilraun:
Takið tvö orð burt úr tilvitnun-
inni, „sovéskur" og „kommúnist-
aflokkurinn“. Þegar það hefur
verið gert, stöndum við uppi með
heldur dapurlega lýsingu á á-
hugamálum heillar kynslóðar -
og er engu líkara en sú lýsing sé
saman sett af vinstrisinnum sem
eru að gagnrýna „sjálfselsku“ og
„áhugaleysi“ samferðarfólks síns
í frjálsu neyslusamfélagi! Ekki
nóg með það. Við gætum gert
aðra tilraun með þá tilvitnun
sem áður er notuð. Sett orðin
„vestræn æska“ fyrir „sovésk
æska“ og látið æsku þessa gefa
„frat“ í t.d. skikkanlegan krist-
indóm, í staðinn fyrir „kommún-
istaflokkinn". Útkoman verður
óneitanlega dálítið skrýtin. Hún
er svona:
„Gefur vestræn æska orðið frat
í kristindóminn en dýrkar efnis-
hyggju , iðkar hugsunarhátt, sem
beinist mest að auknum kaupum
á varningi, aukinni neyslu og
diskógleði, en sýnir sívaxandi
sjálfselsku, lætur óspart í ljós
nöprustu kaldhæðni og áhuga-
leysi á allri hugmynda-
fræði?...Ungmenni sem segja:
Látið okkur bara í friði“.
og skorið
Danskir
kommúnistar
/
Kommúnistar Evrópu hafa
með mjög misjöfnum hætti
brugðist við þessari spurningu:
Hvaða sess skipa Sovétríkin í
þeirra hugntyndaheimi? í svör-
unum, sem þeir eru líklegir til að
gefa, blandast ótal margt santan:
endurminningin um bandamann-
inn eina gegn Hitler sem hafði
raunverulegt afl á bak við sig
kemur þvert ofan á miklar og
óhrekjanlegar bókmenntir um þá
glæpi og þá spillingu sem valda-
einokun Kommúnistaflokksins
hafði í för með sér -og þá sérstak-
íega á margumtöluðum Stalíns-
tímum.
Einn þeirra kommúnistaflokka
í Evrópu sem lengst hefur sýnt
Sovétríkjunum trúnaðartraust og
fyrirvaralitla velvild er Kommún-
istaflokkur Danmerkur, DKP.
Og þó hefur það gerst í þessurn
flokki, sem hefur lítið fylgi, en er
feikilega vel skipulagður og fórn-
fús ef þvi er að skipta, að einnig
þar vilja menn taka fyrri trúnað
til endurskoðunar. Nokkrir
llokksmenn komu sér saman um
gagnrýni á flokk sinn og sögðu þá
meðal annars:
„Staða flokksins á alþjóöavett-
vangi er ekki trúverðug. Gjör-
samlega blæbrigðalaus og gagn-
rýnislaus afstaða flokksins til
þeirra samfélagsgerða sem hafa
þröast í sósíalískum ríkjum hefur
skapað vantrú meðal almennings
að því er varðar raunveruleg
áform flokksins í dönsku samfé-
lagi“.
Þetta sýnast ekki háværar,
djarfar né heldur ókurteislegar
formúlur. Engu að síður greinir
Lars Bonnevie, einn þeirra með-
lima Danska kommúnistaflokks-
ins sem að gagnrýninni standa frá
því, hvernig blað flokksins, Land
og Folk, breyttist á skömmum
tíma í öflugan lesendavettvang,
þar sem frumkvæði þess litla hóps
sem haföi reynt að skilgreina „so-
vétáráttuna" í flokknum. var
fordæmt með hörðum orðurn, og
þó fvrst og síðast með þeim, að
Lars Bonnevie og félagar hans
væru að hella vatni á frægar
myllur borgarastéttarinnar.
Mér gat ekki
skjátlast
Lars Bonnevie svarar þessari
gagnrýni í nýlegri grein í Inforrn-
ation fyrir skömmu. Þar er m.a.
að finna eftirfarandi lýsingu á
sovéttryggð rnargra ágætra
manna í kommúnistaflokknum
danska, manna sem voru dug-
legir vel í andspyrnuhreyfingu
gegn nasistum, og hafa lengst af
síðan verið reiðubúnir til að
leggja margt á sig gegn því órétt-
læti sem þeir urðu varir við í
kringum sig. Þrautseigju sovét-
tryggðarinnar lýsir Lars Bonne-
vie með svofelldum hætti:
„Það getur ekki verið, að allar
þærfórnirsem maðurfærði, bæði
í einkalífi og í opinberum störfum
hafi verið til einskis. Sú stað-
reynd að við gerðum allt til að
lofa „raunverulegan sósíalisma"
(hér er átt við Sovétríkin) hlaut
að skipta máli, og meiningin gat
þá ekki verið önnur en sú að mað-
ur hefði rétt fyrir sér. Aðeins með
því móti er hægt að þola það, að
meirihluti manns eigin þjóðar
annað hvort skilur alls ekki hvað
við erum að segja, eða fær
hláturskrampa ef hann skilur
hvað við erum að segja".... ,