Þjóðviljinn - 03.11.1982, Side 7

Miðvikudagur 3. nóvember 1982 ÞJöÐVILJINN — SIÐA 7
Matthías Á.
Mathiesen.
Formaður, vara-
formaðurog
ritari
Framsóknar-
flokksins
hver með
sína stefnu
í vaxtamálum.
Tómas
Árnason:
Seðlabankinn
þarf samráð
en ekki
samþykki
ríkisstjórnar.
Ragnar Steingrímur
Arnalds: Hermannsson: .
Ekki sáttur við ákvörðun Efast um lagaheimild.
■1 Scðlabankans.
tt.t" ^ m
R . - J
J Svavar h 9 ■" , . * A
Gestsson: \
NBr •'.# rm VS^r; jj Raunvaxta- Bn ■ jr T
Æ* m stefnan gengin sér
til húðar.
Seðlabankinn tók sínar ákvarðanir
Hver ákvarðar vexti?
- Ég vefengi ekki lagalegan rétt Seðlabankans til að
ákvarða vaxtahækkun, þó augljóst sé, að ríkisstjórnin
hafði ekki sagt sitt síðasta orð í þessu máli, sagði Ragnar
Arnalds í umræðum utan dagskrár á alþingi á mánu-
daginn.
Matthías Á. Mathiesen sagði að
það hefði verið á vitorði allra að
Seðlabankinn hefði lagt fram til-
lögur sínar um vaxtahækkanir í ág-
ústmánuði sl. Hins vegar hefðu
nokkrir ráðherrar lýst sig undrandi
yfir ákvörðun Seðlabankans t.d.
hefði Steingrímur Hermannsson
form. Framsóknarflokksins sagt
að stefna Seðlabankans í vaxta-
málum myndi leiða til greiðslu-
þrots fjölda einstaklinga og fyrir-
tækja. Hins vegar sagði Matthías,
að Halldór Asgrímsson varafor-
maður Framsóknarflokksins væri
formaður bankaráðs Seðlabankans
og ritari flokksins Tómas Árnason
væri bankamálaráðherra. Vaxta-
hækkun Seðlabankans hefði verið
framkvæmd samkvæmt tillögu
bankamálaráðherrans. Þá benti
Matthías á, að Ragnar Arnalds
fjármálaráðherra hefði einnig lýst
sig andvígan þessari vaxtahækkun
einsog Steingrímur. Lagði Matthí-
as fram spurningar um viðhorf
þriggja ráðherra, fjármálaráð-
herra, bankamálaráðherra og sjáv-
arútvegsráðherra og um stefnu
ríkisstjórnarinnar.
Tómas Árnason sagði að í lögum
kvæði á um samráð Seðlabanka og
ríkisstjórnar um svona ákvörðun
en ekki samþykki. Hins vegar hefði
verið tregða hjá ríkisstjórninni að
samþykkja vaxtahækkanir. Þess
vegna hefði málið dregist nokkuð.
Tómas sagði að bankastjórar
Sumir ráðherrar eru andvígir
stefnu Sjálfstæðisflokksins - Seðla-
bankastjórnar, mismælti Matthías
Á. Mathiesen sig í umræðum utan
dagskrár, um ákvarðanir Seðla-
bankans um vaxtahækkanir, á al-
þingi í fyrradag. Nokkuð bar á
frammíköllum og léttum athuga-
semdum frá þingmönnum í þessum
umræðum, auk þess sem rafmagns-
truflanir urðu tilefni frammíkalla.
Tómas Árnason svaraði frammí-
kalli um að ríkisstjórnin væri með
Seðlabankans hefðu oftsinnis setið
fundi ríkisstjórnarinnar til að ræða
þessi mál nú síðast á fimmtudag.
A þeim ríkisstjórnarfundi hefði
hann látið bóka að nauðsynlegt
væri að ræða afurðalán til atvinnu-
veganna frekar. Á þeim fundi var
kosin ráðherranefnd fjögurra
manna til að fj alla frekar um málið.
Þar náðist ekki samkomulag strax,
en í framhaldi af því tók Seðla-
bankinn sínar ákvarðanir um
vaxtahækkanir einsog fram hefur
komið. Sagði Tómas að það væri
stefna ríkisstjórnarinnar að fara
varlega í vaxtahækkanir en gæta
þess að ekki skapaðist of mikið
misræmi í verðtrygg-
ingum. Tómas lauk ræðu sinni
með því að spyrja um ábyrgð
stjórnarandstöðunnar sem vildi
jafnvel stefna í óðaverðbólgu með
því að samþykkja ekki bráða-
birgðalögin frá í sumar.
Alls ekki sáttur
við ákvörðun bankans
Ragnar Arnalds sagði það rétt til
getið að hann væri ekki sáttur við
ákvörðun Seðlabankans hvorki að
efni né formi. Ráðherranefndin
hefði ekki lokið störfum. Ragnar
sagðist ekki véfengja lagalegan rétt
Seðlabankans til þessarar ákvörð-
unar, þó augljóst væri að ríkis-
stjórnin hefði ekki sagt sitt síðasta
vaxtaverki á þá leið, að rétt væri að
vaxtaverkir væru í ríkisstjórninni,
en það bæri vott um styrk fremur
en hitt. Steingrímur Hermannsson
hafði á orði, að máski væri formað-
ur stjórnar Landsvirkjunar (sem er
Jóhannes Nordal Seðlabanka-
stjóri) að stríða sér, þegar ljósin
lognuðust útaf í salnum. Fundi var
svo slitið í sameinuðu þingi í
myrkri, eftir að vararafstöð hafði
gefist upp á að lýsa þingsali, en áð-
ur hafði stréngur slitnað í Vonar-
stræti.
Jafnvel
efast
um
laga-
heimildir
orð. Ragnar vakti síðan athygli á
samþykkt þingflokks Alþýðu-
bandalagsins, þar sem lýst er órétt-
mæti þess að lánskjaravísitala
hækki meira en sem nemur
þingsjá
kauphækkunum. Við Alþýðubanda-
lagsmenn höfum mestar áhyggj-
ur af því að lánskjaravísitalan
hækki meira en framfærsluvísital-
an. Afborganir og vextir mega ekki
hækka meira en nemur kauphækk-
unum. Ég get ekki betur séð, sagði
Ragnar, en að til verulegra vand-
ræða horfi ef lánskjaravísitalan
verður reiknuð með gamla laginu
eftir 1. des. Þá lýsti hann nauðsyn
þess að bæta viðskiptajöfnuðinn
með því að draga úr afborgunarvið-
skiptum. Að lokum beindi Ragnar
þeirri spurningu til Sjálfstæðis-
manna hvort Sjálfstæðisflokkurinn
hefði mótaða afstöðu til þessa
máls. Er Sjálfstæðisflokkurinn
sáttur eða ósáttur við ákvörðun
Seðlabankans um vaxtahækkanir?
Efast um
lagaheimildir
Steingrímur Hermannsson
sagðist óttast að stefna Seðlabank-
ans leiddi til stöðnunar atvinnu-
vega og að hann efaðist um laga-
heimildir bankans til ákvörðunar
um afurðalánavexti. Það mál
myndi hann taka upp í ríkisstjórn-
inni við fyrsta tækifæri.
Steingrímur útskýrði hvernig
lánskjaravísitala væri reiknuð: að
einum þriðja vísitala bygginga-
kostnaðar og að tveimur þriðju
framfærsluvísitala. Er þessi vísitala
reiknuð 3 mánuði aftur í tímann og
3 mánuði fram í tímann sem er
einsdæmi um vísitölu.
Steingrímur sagði einnig að
nauðsynlegt væri að draga úr inn-
flutningi með öllum tiltækum
ráðum til þess að draga úr viðskipt-
hallanum. Þá þyrfti að leita nýrra
leiða til að tryggja sparifé lands-
manna betur en gert er nú.
Ohagstœðasta
vísitalan
Kjartan Jóhannsson sagði að
venjulegir sparifjáreigendur væru
rændir fé á hverju ári. Sá sem legði
100 krónur inn í ársbyrjun fengi
aðeins 80 krónur í ársloíc. Hins veg-
ar fengju atvinnurekendur miklu
hagstæðari afurðalán, sem opnuðu
möguleika fyrir svikamyllu eins og
þá, að atvinnrekendur gætu fengið
afurðalán og lagt það inn á
verðtryggðan sparifjárreikning og
grætt sem næmi rúmurn 300 þús-
undum af einni miljón á ársgrund-
velli.
Lántakendur hjá Húsnæðis-
stofnuninni yrðu að greiða lánin
samkvæmt byggingavísitölu sem
væri óhagstæðasta vísitalan. Kjart-
an sagði einnig að það væri
siðferðisleg skylda bankanna að
skila aftur sama fjármagni og þeir
fengju frá sparifjáreigendum. Það
þyrfti að verðtryggja öll lán að
fullu.
Meðal endurfluttra mála á
alþingi er tillaga til þingsályktunar
um ráðunaut í öryggis- og varn-
armálum frá Friðriki Sophussyni,
Jóni Baldvin Hannibalssyni og Jó-
hanni Einvarðssyni.
Þá er endurflutt tillaga til þing-
sályktunar frá þingmönnum Vest-
urlands unt umferðarmiðstöð í
Börgarnesi. í greinargerð með til-
lögunni kemur fram að á undan-
förnum árum hafa farið allt að 50
þúsund manns með sérleyfis-
ferðum um Vesturland á ári
hverju. Með tilkomu brúarinnar
yfir Borgarfjörð fara allflestir farþ-
ega um Borgarnes. Meðalnýting
hjá þeim fimnt sérleyfishöfum sem
aka frá Reykjavík til Borgarness er
mjög misjöfn, frá 20% til 80%.
Leggja þingmennirnir til að ríkis-
stjórninni verði falið að hlutast til
um athugun á breyttu skipulagi
fólksflutninga með tilliti til þess að
komið verði á fót umferðarmiðstöð
í Borgarnesi.
Sörnu þingmenn Vestlendinga
hafa einnig endurflutt tillögu um
að ríkisstjórnin láti athuga hag-
kvæmni perlusteinsiðnaðar, en til-
laga sama efnis var lögð fram á síð-
asta þingi en var ekki útrædd.
Flutningsmenn hafa í huga athug-
un á Prestahnjúk sem er 1200
metra hátt fjall á milli Þórisjökuls
og Langjökuls.
Þá hefur verið lagt fram frum-
varp öðru sinni um lokunatíma söl-
ubúða. Frumvarpiðereinfalt. Lagt
er til að niður faíli iög um samþyk-
ktir um lokunartíma sölubúða.
Nokkrar deilur urðu um þetta efni
Skipbrot raunvaxta-
stefnunnar - ný
lagasetning
Svavar Gcstsson lýsti stefnu Al-
þýðubandalagsins um nauðsyn
þess að lánskjaravísitalan yrði sem
næst vísitölu framfærslukostnaðar.
Brýn nauðsyn væri að halda kaup-
mætti heimilanna. Þá benti Svavar
á að fulltrúar allra flokka í þinginu
hefðu lýst sig samþykka breyting-
um í þessa veru og væri það veru-
legt umhugsunarefni fyrir Seðla-
bankann. Astandið í vaxtamálun-
um í dag sýndi það og sannaði að
raunvaxtastefna Alþýðuflokksins
væri gengin sér til húðar.
Þá sagði Svavar að breyta þyrfti
ákvæðum laga um vald Seðlabank-
ans til að ákveða vexti. Einnigþyrf-
ti að breyta ákvæðum Ólafslaga frá
1979 um sama efni. Sagðist Svavar
vona að kæmi stjórnarfrumvarp
þessa efnis bráðlega. Þá sagði
Svavar að mesta hættu stafaði frá
hinurn nýju útlánareglum Seðla-
bankans sem þýddu það, að fjöl-
margar innlánsstofnanir væru þeg-
ar komnar á 15. refsiþrep hins háa
Seðlabanka.
Vilmundur Gylfason taiaði
síðastur en náði ekki nema rétt að
byrja, því rafurmagnið rann af
leiðslum alþingis. Þó náði Vil-
mundur að segja, að það væri ríkis-
stjórnin en ekki raunvaxtastefnan
sem væri strandsigld. - óg
sl. vetur. Flutningsmenn eru: Vil-
mundur Gylfason, Guðrún Helga-
dóttir, MagnúsH. Magnússon, Jón
Baldvin Hannibalsson, Árni
Gunnarsson, Sighvatur Björgvins-
son og Karvel Pálmason. - óg.
Góð
matarkaup
KINDAHAKK
pr. kg. 38.50
10 KG.NAUTAHAKK
pr. kg. 79.00
LAMBAHAKK
pr. kg. 49.50
HVALKJÖT
pr. kg. 27.00
NAUTAHAMBORGARAR
pr. stk. 8.00
1/2 FOLALDASKROKKUR
pr. kg. 48.00
1/2 NAUTASKROKKUR
pr. kg. 72.00
1/2 SVÍNASKROKKUR
pr. kg. 79.00
LAMBASKROKKAR
pr. kg. 45.90
Athugið -
skrokkar, merktir,
pakkaðir og niður-
sagaðir. Tilbúnir
í frystikistuna
KJðTMIOSTÖÐIN
Laugalæk 2 simi 3 50 20,3 64 75
Orlof með samþykki
Atvinnurckandi gctur ekki
ákveðið sumarlcyfi starfs-
manna utan hinna hcfðbund-
nu sumarleyfismánaða ncma
samþykki launþega komi til,
samkvæmt frumvarpi því sem
Vilmundur Gylfason, Halldór
Blöndal, Guðmundur G. Þór-
arinsson og Guðrún Helga-
dóttir, hafa lagt fram í neðri
deild alþingis. Þetta cr meðal
fjölmargra mála sem endur-
flutt eru á þessu þingi og feng-
ust ekki útrædd á síðasta
þingi.
I greinargerð með frum-
varpinu segja flutningsmenn:
Á því hefur borið, einkum á
stærri vinnustöðum, að
launþegar hafa verið óá-
launþega
nægðir með að þurfa að taka
orlof sitt í maí, áður en eigin-
legur sumarleyfistími er haf-
inrt. Með þessu frumvarpi er
lagt til að í upphafi og við enda
orlofstímans þurfi sérstakt
samþykki launþegans til, en
að öðrum kosti sé orlof á tíma-
bilinu júní, júlí og ágúst.
-óg.
Létt yfir þingmönnum, en
„Stjórnln með vaxtaverki”
Endnrflutt mál