Þjóðviljinn - 11.01.1983, Blaðsíða 7

Þriðjudagur 11. janúar 1983 1 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 7
: .

.
'

■.Sí.::-.
a:s iiSS:
.
■
■
Parhús framkvæmdanefndar i Breiðholti
álögur sem eiga að standa undir
því. Það er t.d. engin tilviljun að
stjórnarandstöðuþingmenn, sem
gagnrýna ríkisstjórn harðlega fyrir
sívaxandi útþenslu og útgjöld, eru
allra manna duglegastir við að bera
fram þingsályktunartillögur og
frumvörp sem leiða til meiri og
minni útgjaldaaukningar fyrir
ríkissjóð. Það heyrir til undantekn-
inga að háttv. þingmenn geri grein
fyrir því jafnframt, hvernig skuli
aflað fjár til hlutanna.
Ástæðurnar fyrir þessu ófremd-
arástandi í húsnæðismálum okkar
eru án efa margvíslegar. Megin-
skýringin er e.t.v. sú að þegnarnir,
sem hverju sinni berjast fyrir þaki
yfir höfuðið, hafa aldrei myndað
samstæðan þrýstihóp (eins og það
er kallað núna) þótt verkalýðs-
hreyfingin hafi stundum náð árangri
í þessum málum í kjarasamning-
um og stjórnvöld hafa til þessa ekki
liaft þor til að sækja það fjármagn
til þjóðarbúsins sem til þarf. Marg-
ur hagfræðingurinn telur sjálfsagt
rýrnun sjóða í verðbólgunni vera
meginorsakavaldinn en ég leyfi
mér samt að fullyrða að þjóðfélag,
sem hefur árum saman nánast lært
að búa við verðbólgu, getur tryggt
nokkurn veginn stöðugt fjármagn
til tiltekinna franikvæmda ef vilji er
fyrir hendi.
Nýr tekjustofn
nauðsynlegur
Það er þjóð okkar til van-
sæmdar, sem býr við hvað hæstar
þjóðartekjur í heimi, að ætla þegn-
um sínum almennt að fjármagna
húsnæðiskostnað sinn að megin-
hluta til á u.þ.b. áratug, ekki síst
þegar þess er gætt að hér eru bygg-
ingar undantekhingarlítið það
vandaðar að þær geta hæglega enst
í 2-3 mannsaldra nreð eðlilegu við-
haldi og breytinguni eftir kröfum
tímans.
Afleiðingarnar eru eins og áður
segir óheyrilegt vinnuálag og í
kjölfarið heilsufarsleg og félagsleg
vandamál sem bitna á heimilum og
þjóðfélaginu í heild.
Það er kominn tími til að við ís-
lendingar tökum okkur taki og los-
um okkur úr þessu sjálfskaparvíti.
Til þess að slíkt sé framkvæman-
legt þarf þjóðarátak, veita þarf
meira fjármagni til fjárfestingar í
íbúðarhúsnæði. Nýr tekjustofn
þarf að koma til. Erlendar lántökur
í þessu skyni eru fráleitar og allar
skammvinnar lausmr skjóta aðeins
vandanunt á frest. Því er ekki nerna
um eina raunhæfa leið að ræða,
skattheimtu í einhverju fornii þ. e.
beina eða óbeina. Kjósi menn
beina skattheimtu í þessum tilgangi
er álag á útsvarsstofn sennilega
heppilegast.
Óbein skattheimta er, ef rétt er á
haldið, réttlátari og um leið raun-
hæfari leið. Samkv. frumvarpi til
fjárlaga fvrir árið 1983 er áætiaö að
óbeinir skattar nerni 79.6% ríkis-
tekna.og söluskatturinn einn áætl-
aður 35% ríkistekna eða 4510
millj. kr. sem mun að venju vera
varlega áætlað.
Væri það nokkur ofraun hinni
fræknu neysluþjóð, norður við
Dumbshaf, sem sendir rúmlega
4ða hvern íbúa út fyrir land-
steinana árlega, kaupir litasjón-
vörp, videotæki og bíla í stríðum
straumum á tímum alþjóðlegrar
kreppu, væri henni nokkur ofraun
Mergurinn máls-
ins er sá að alltof
geyst hefur verið
farið í þessa
breytingu á vaxta-
kerfinu. Aðlögun-
artíminn hefði
þurft að vera
miklu lengri....
að hækka á sér söluskatt um eitt
stig árlega næstu 3 árin til þjóðará-
taks í húsnæðismálum? Samkv.
fjárl. ’83 mun eitt sölusk. stig gefa
u.þ.b. 200 ntillj. kr. sem strax mun-
aði töluvert urn til þesara mála
Þessar álögur mætti að sjálf-
sögðu milda eitthvað með tekju-
skattslækkun á láglaunafólki með
niðurfellingu söluskatts á tiltekn-
um vörum og þjónustu.
Þessi söluskattshækkun mætti
ekki leiða til hækkunar kaupgjalds
og á það ætti verkalýðshreyfingin
að geta fallist ef með þessu væri
unnt að leggja traustan grundvöll
að fjármögnun á þessu sviði.
Vitanlega yrði eitthvað möglað
undan þessari fjármögnunarleið,
e.t.v. helst af þeim sem komið hafa
yfir sig húsnæði fyrir tíma
verðtryggðra lána (og greiða nú
aðeins nokkra tugi eða hundruð
króna árlega af útbrunnum lánum,
eiga hugsanlega bankainnistæður
sem þeir ólmir vilja fulla verðtrygg-
ingu á).
Hvað vinnst?
Með efldum sjóðum Húsnæðis-
stjórnar (Veðd. L.í.) ætti að vera
unnt að ná eftirfarandi markmið-
um á u.þ.b. áratug:
1. Húsbyggjendur eða fasteigna-
kaupendur, sem fjárfesta í
íbúðarhúsnæöi í fyrsta sinn, eigi
kost á láni allt að 50% bygging-
arkostnaðar eða kaupverðs
eftir réttlátum úthlutunarregl-
um sem stöðugt væru í endur-
skoðun.
2. Hámarkslánstími ofangr. lána
væri 45 ár en styttri ef lántaki
óskar.
3. Aðrir almennir lántakendur
ættu að geta komist af með
eitthvað lægra lánahlutfall og
lánstíma.
4. Þeir lántakendur, sem nýttu sér
50% lánahlutfallið þyrftu að
eiga kost á sérstöku „þaki“ á
árlegar aflrorganir lánsins nteð
þeim hætti að lántaki greiddi
mánaðarlega tiltekið hlutfall
launa sinn (e.t.v. 15-20% en þó
ætíð einhverja lágmarksupp-
hæð). Innheimtu annaðist
atvinnurekandi. í einstaka til-
fellum gæti því lánstími farið
yfir 45 ár.
Hér verður ekki bollalagt um á-
hrif þessarar hugsanlegu umbylting-
ar í húsnæðismálum okkar á ein-
staka þætti svo sem eftirspurn eftir
lánum til nýbygginga og notaðs
húsnæðis, áhrif á markaðsverð. á-
hrif á bankakerfið almennt, áhrif á
almenna neyslu o.s.frv. en víst er
að í kjölfar þesara aðgerða mynd-
um við, þegar tímar líða, lifa í
streituminna og manneskjulegra
þjóðfélagi.
„Herskylda Islendinga", eins og
þrældómurinn við að koma yfir sig
þaki hefur verið kallaður, væri stytt
og rnilduð- friösamlegri tímar færu
í hönd. Hvort höfum við þá erindi
sem erfiði?
Desember 1982,
Kópavogi,
Arni Steiansson.
Verkamannabústaðirnir sem nýlega voru afhentir í Kópavogi.