Þjóðviljinn - 03.02.1983, Blaðsíða 4

4 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 3. febrúar 1983
DJOÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýös-
hreyfingar og þjóöfrelsis
Útgefandi: Útgáfufélag Pjóöviljans.
Framkvæmdastjóri: Guörún Guðmundsdóttir.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan Ólafsson.
XJmsjónarmaöur Sunnudagsblaös: Guðjón Friðriksson.
Auglýsingastjóri: Sigríöur H. Sigurbjörnsdóttir
Afgreiöslustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiðsia: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Blaðamenn: Auður Styrkársdóttir, Álfheiður Ingadóttir, Helgi Ólafsson,
Lúðvík Geirsson, Magnús H. Gíslason, Ólafur Gíslason, Óskar Guðmunds-
son, Sigurdór Sigurdórsson, Valþór Hlöðversson.
íþróttafréttaritari: Víðir Sigurðsson.
Útlit og hönnun: Andrea Jónsdóttir, Guðjón Sveinbjörnsson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Atli Arason
Handrita-og prófarkalestur: Elias Mar
Augíýsingar: Áslaug Jóhannesdóttir, Ólafur P. Jónsson
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Jóhannes Harðarson.
Símavarsla: Sigríður Kristjánsdóttir, Sæunn Óladóttir
Húsmóöir: Bergljót Guðjónsdóttir.
Bílstjóri: Sigrún Bárðardóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Gunnar Sigmundsson.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Útkeyrsla, afgreiðsla og auglýsingar: Síðumúla 6 Reykjavík, sími 8 13 33
Umbrot og setning: Prent.
Frentun: Blaöaprent h.f.
I snöru
eigin orða
• Það hefur verið hálf bágt að horfa upp á tilburði helstu
forsprakka stjórnarandstöðunnar á Alþingi síðustu daga.
• Við munum allar stóru yfirlýsingarnar frá Geir Hallgríms-
syni og Ólafi G. Einarssyni, Kjartani Jóhannssyni og Sig-
hvati Björgvinssyni um algera andstöðu við þær efnahags-
ráðstafanir, sem í bráðabirgðalögunum fólust, ogsömuleiðis
afdráttarlausar og margendurteknar fullyrðingar þessara
sömu manna, innan þings og utan, um að stjórnarandstaðan
myndi beita stöðvunarvaldi sínu í neðri deild til að hindra
framgang laganna. En svo var þetta bara ekkert að marka!
• Nú fyrir fáum dögum koma Geir Hallgrímsson, formaður
Sjálfstæðisflokksinsog Ólafur G. Einarsson, formaður þing-
flokks sama flokks knékrjúpandi til ríkisstjórnarinnar og
bjóðast til að falla frá fyrri andstöðu við bráðabirgðalögin, ef
ríkisstjórnin vilji bara samþykkja með þeim á hvaða dögum
skuli kosið nú í vor!
• Þeir hefðu átt að taka minna upp í sig í haust og vetur,
blessaðir mennirnir, fyrst þetta átti yfir þá að ganga á þorr-
anum, að hlaupa frá öllum fyrri yfirlýsingum og bjóðast nú
seint og um síðir til að hjálpa til við að tryggja framgang
bráðabirgðalaganna! Þvílíkur hringlandaháttur.
• Auðvitað var allt tal um ákvörðun kjördags ekkert annað
en fyrirsláttur af þeirra hálfu og aumleg átylla í Ieit að
undankomuleiðum frá þeim vanda sem eigin gífuryrði höfðu
kallað yfir foringja stjórnarandstöðunnar. Þeir hafa svo
sannarlega orðið þess varir að ábyrgðalaus glamuryrði um
algera andstöðu við allar viðnámsaðgerðir stjórnvalda hafa
ekki vakið fögnuð og því síður traust hjá fólkinu í landinu,
almennum kjósendum.
• Þess vegna reyna hinir áður kokhraustu oddvitar stjórnar-
andstöðunnar nú að flýja sín eigin orð.
• Þessir fyrirliðar stjórnarandstöðunnar vita jafn vel og allir
landsmenn, að kosningar eru á næsta leyti. Bæði forsætisráð-
herra og forystumenn Alþýðubandalagsins og Framsóknar-
flokksins hafa lýst því yfir að gengið verði til kosninga ekki
seinna en um sumarmál eða þar um bil. - Atti afstaða
stjórnarandstöðunnar til bráðabirgðalaganna þá að ráðast
af því einu hvort kosið yrði helgina fyrir, eða helgina eftir
páska? - Það skyldi maður halda, ef einhver heil brú gæti
talist í „tilboði" stjórarandstæðinga um að falla frá andstöðu
við bráðabirgðalögin.
• Ríkisstjórnin þarf ekki á neinum hrossakaupum að halda í
þessum efnum. Það er ríkisstjórnarinnar og þingmeirihluta
hennar að ákveða kjördaginn endanlega, og það mun verða
gert nú alveg á næstunni.
• Afstaða til bráðabirgðalaganna annars vegar og hitt hvort
kosið verði fyrst eða síðast í apríl eru tvö óskyld mál, eins og
hvert barn hlýtur að sjá.
• Þeir stjórnarandstæðingar á Alþingi, sem nú engjast í
snöru eigin gífuryrða verða einfaldlega að fara að ráðum
stjórnarskrárinnar og spyrja sína pólitísku samvisku hvernig
þeir skuli greiða atkvæði við lokaafgreiðslu bráðabirgðalag-
anna. - Það hlýtur þó að vera skárri kostur að strika yfir
stóru orðin, - heldur en hitt að brjóta gegn boðum eigin
samvisku þegar á reynir. Við skulum sjá hvað setur.
• Að undanförnu hafa stjórnarandstæðingar á þingi reynt
allar leiðir til að tefja fyrir afgreiðslu bráðabirgðalaganna. -
Þeir sem harðastir eru í andstöðunni við frumvarpið treysta
greinilega illa sínum eigin mönnum og stöðug óvissa ríkir um
afdrif frumvarpsins. Siggeir bóndi í Holti er að vísu farinn
heim, en samt sem áður leikur enn grunur á, að kjósi Geir og
hans nánasta sveit að standa við gömlu stóryrðin og greiða
atkvæði á móti bráðabirgðalögunum, þá kynnu einhverjir
stjórnarandstæðingar að brjótast úr handjárnunum. í gær
varð svo sá mikli hvalur til að tefja fyrir afgreiðslu málsins,
og því eins líklegt að bráðabirgðalögin verði enn óafgreidd
þegar þessi orð koma fyrir augu lesenda.
klippt
,yA byrgðarleysi
fjórflokka“
í grein sem Vilmundur Gylfa-
son skrifaði í Dagblaðið á dögun-
um segir hann meðal annars:
„Á Islandi hafa flokksstýrðir
fjölmiðlar og flokkafólk búið til
hugmyndafræði sem skiptir fólki í
algera stjórnarsinna og algera
stjórnarandstæðinga. Þú ert ann-
aðhvort eða. Umhverfið hefur
neytt til dæmis alþingismenn til
slíkrar hegðunar".
Þetta kallar Vilmundur
„ábyrgðarlausa hugmyndafræði
fjórflokkanna".
Það er eins með þessa klausu
og margt annað sem Vilmundur
lætur frá sér fara: Það er eins og
eitt reki sig á annars horn. Það er
í sjálfu sér eitthvað nýtt í sögu
þingræðis, ef það er talið bera
vott um ábyrgðarleysi að þing-
menn geri það upp við sig hvort
þeir vilji styðja tiltekna ríkis-
stjórn eða ekki. Vitanlega má
segja sem svo, að í alltof mörgum
málum hafi hendur manna verið
bundnar af því hvað ríkisstjórnir
á hverjum tíma vildu eða vildu
ekki: þaðan kemur sú skemmtun
sem menn hafa leyft sér að láta
venjulega skiptingu í flokka og
fylkingar lönd og leið - eins og
bjórmálum, gæsamálum og
mink. En hitt er svo ljóst, að
nógu erfitt sýnist að búa til stjórn-
arstefnu sem hafi einhver sér-
kenni, þótt ekki sé beinlínis stílað
upp á það, að það sé mjög á reiki
hvort stjórn hefur meirihluta eða
ekki fyrir þeim ákvörðunum sem
hún tekur - eins og Vilmundur
sýnist mæla með.
Hvar eru and
stœðingarnir?
í þeirri skammahríð sem alltaf
öðru hverju gengur yfir stjórn-
málaflokka íslenska er forvitnilegt
að virða fyrir sér vitnaleiðslur
frambjóðenda í prófkjörum. Til
dæmis að taka geta menn litið á
ummæli tólf frambjóðenda Sjálf-
stæðisflokksins sem birtust fyrr
prófkjör í Suðurlandskjördæmi
ekki alls fyrir Iöngu í Dag-
blaðsvísinum.
Sameiginlegt flestum þeim
klausum var það, að þingmanns-
efnin lögðu áherslu á óskalista
yfir ýmislegar framkvæmdir: slit-
lag á vegi, brú yfir Ölfusárósa,
nýja báta handa Vestmannaey-
ingum og þar fram eftir götum.
Nú er það í sjálfu sér ekki nema
eðlilegt að framkvæmdir af þessu
tagi séu á dagskrá hjá vonbiðlum
kjósenda. En það skrýtna við
þetta allt var það, eð engu var
líkara en Sjálfstæðisflokkurinn
væri ekki til sem slíkur og ætti í
höggi við hefðbundna and-
stæðinga: Framsóknarmenn, Al-
þýðubandalagsmenn. Að svo
miklu leyti sem ofangreind þing-
mannsefni nefna einhverja and-
stæðinga, þá er það fólkið í öðrum
kjördæmum! Það eru Reykvík-
ingar þar sem Sláturfélagið er og
vinnur úr afurðum sem Sunn-
lendingar vilja vinna úr heima hjá
sér; það eru menn fyrir norðan
eða austan sem vilja fá virkjanir
eða eitthvað það annað sem veld-
ur því að „við drögumst aftur úr“
og „fáum ekki okkar hlut í fólks-
fjölguninni" og þar fram eftir
götum.
Þessar vitnaleiðslur minna á
það, að ef flokkakerfið á íslandi
hefur riðlast, þá er það ekki síst
vegna þess, að innan hvers flokks
um sig hefur orðið einskonar
valddreifing: úr hverjum flokki
hafa orðið til nokkrar valda-
miðstöðvar, bundnar einstökum
kjördæmum. Og þær eru, í nafni
landshluta, nauðugar viljugar í
þverpólitísku samstarfi við hér-
aðamiðstöðvar annarra flokka
a.m.k. um vissa hluti. Þetta
ástand hefur fleiri en eina hlið.
Menn geta fært að því rök, að
með því sé tryggt, að ströng hag-
stjórnarsjónarmið og markaðs-
lögmál leggi ekki byggðir og þorp
í eyði með þeim hætti sem annars
gæti orðið. Og sé það jákvætt og í
þágu félagslegs öryggis. Á hinn
bóginn geta menn með rökum
bent á, að þessi sérkennilega
dreifing hins pólitíska valds
flokkanna á landshluta sé kann-
ski það sem gerir þeim einna erf-
iðast fyrir um að móta skýra
stefnu sem hægt sé með sanni að
kalla hægrilausnir eða vinstri-
lausnir.
-áb
Grœningjar
til áhrifa
Flokkur Græningja í Vestur-
Þýskalandi hefur í fylkiskosning-
um verið að tryggja sig í sessi -
hann hefur náð hér og þar þeim
5% atkvæðum sem þarf til að
komast á þing, og vegna þess að
víða hefur flokkur Frjálsra dem-
ókrata staðið höllum fæti kemur
þá upp sú staða að Græningjar
ráða því eða geta ráðið því hver
fer með völd í einstaka fylkjum.
Og má vera að í næstu þingkosn-
ingum geti þeir ráðið því hvort
sósíaldemókratar stjórna í Bonn.
Því sannleikurinn er sá, að
Græningjar geta varla annað en
veitt sósíaldemókrötum stuðning-
í umhverfismálum margvíslegum
eiga þeir helst von á skilningi eða
samstarfi þar. Og svo er því við
að bæta, að mjög mikiil hluti
Græningja er frá sósíaldemó-
krötum kominn.
Nýkjörin flokksstjórn Græningja.
Óttinn við fylgið
En þegar þetta er sagt er eftir
að gæta að því, að eins og margar
aðrar róttækar hreyfingar, þá
hafa margir Græningjar áhyggjur
af því, að þeir verði gleyptir af
ríkjandi pólitísku kerfi, geti í sam-
starfi við miklu stærri flokk ekki
haldið sérstöðu sinni og hug-
myndalegum hreinleika.
Það er til dæmis haft eftir Petru
Kelly, sem hefur verið einn áhrifa-
mesti foringi Græningja, að hún
„óttist oft að Græningjar fái
kannski eins og 13% atkvæða og
verði þar með flokkur sem leitar
valda. Við eigum heldur að halda
okkur við sex eða sjö prósent og
halda áfram að víkja hvergi frá
grundvallarkröfugerð okkar"...
Margur er meydómskom-
plexinn.
- k.