Þjóðviljinn - 03.02.1983, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 3. febrúar 1983 ! ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 5
Kvikmyndahátíð
V itfirrt
Úr kvikmyndinni YOL, sem nú er sýnd á kvikmyndahátíð. Höfundur
hennar var sviptur ríkisborgararétti í heimalandi sínu fyrr í þessum
mánuði.
Ofsóttur
kvikmynda-
leikstj óri
Ein áhrifamesta kvikmyndin á
kvikmyndahátíðinni í Regnbogan-
um er tyrkneska myndin YOL eða
Leiðin eftir kvikmyndaleikstjórann
Yilmaz Guney, se, nú býr í útlegð
frá heimalandi sínu.
Guney strauk úr tyrknesku fang-
elsi í október 1981, þar sem hann
afplánaði 19 ára fangelsisdóm, en
tyrkneskur herdómstóll hafði sak-
fellt hann fyrir að verða saksókn-
ara að bana.
Guney, sem er búsettur í Frakk-
landi, kom nýverið til Grikklands,
þar sem hann var viðstaddur frum-
sýningu á mynd sinni í Aþenu. Þeg-
ar tyrknesk yfirvöld fréttu af Gun-
ey í Aþenu, báru þau fram kröfu
um að hann yrði framseldur til
tyrkneskra yfirvalda. Eins og
vænta mátti sinnti stjórn Pap-
andreo á Grikklandi ekki þessari
kröfu. Þvert á móti veitti hún Gun-
ey lögregluvernd allan tímann í
Grikklandi, og var hans gætt af
óeinkennisklæddum lögreglu-
mönnum dag og nótt. í frétt frá
Aþenu 17. janúar s.l. segir að Me-
lina Mercouri menntamálaráð-
herra Grikklands hafi afhent Gun-
ey verðlaun við frumsýninguna, en
mynd hans YOL hlaut „gullpálm-
ann“ í Cannes s.l. sumar.
Fyrr í þessum mánuði svipti tyrk-
neska stjórnin Yilmaz Guney ríkis-
borgararétti, en í hinni frægu mynd
hans er gefin ómyrk lýsing á stjórn-
arfari herforingjastjórnarinnar.
- ólg.
Die Beruhrte
V-Þýskaland 1981
Handrit og stjórn: Helma Sanders-
Brahms
Kvikmyndun: Thomas Mauch
Aðalhlutverk: Elizabeth Stepanek
Flelma Sanders-Brahms gerði
þessa mynd næst á eftir Þýskaland,
náföla móðir. Hún segir svo sjálf
frá, að hugmyndina að myndinni
hafi hún fengið úr bréfum sem
kona nokkur skrifaði henni og
rakti í þeim sorglega sögu sína.
Þetta er saga konu sem er álitin
geðveik og lokuð inni á spítala.
Hún er alltaf að leita að Jesú Kristi,
sem henni finnst hún hafa týnt, og
heldur að hún finni hann í þeim
sem minnst mega sín í þjóðfé-
laginu: erlendum farandverka-
mönnum, sjúklingum, svertingj-
um, gömlum mönnum. Þessa
menn ieitar hún uppi og býður
þeim sjálfa sig, líkama sinn og sál.
Foreldrar stúlkunnar eru vell-
auðugir og heimili þeirra líkist
kastala. Þar er útvarpið alltaf í
gangi og alltaf verið að útvarpa
fréttum úr kauphöllinni. Eina svar-
ið sem foreldrarnir eiga við ákafri
leit dótturinnar að ást og mann-
legum samskiptum er að láta hana í
hendurnar á sérfræðingum sem
binda hana niður í sjúkrarúm og
gefa henni sprautur.
Vitfirrt er einstaklega óþægileg
mynd að horfa á, gjörsamlega
niðurdrepandi, jafnvel þótt það sé
tekið fram í texta í upphafi myndar
að stúlkan sé á batavegi, að sögn
lækna. Vonarglætan er alltof dauf
þegar upp er staðið. Þegar ég fór að
velta því fyrir mér hversvegna mér
hefði þótt svo óþægilegt að horfa á
myndina komst ég að þeirri niður-
stöðu að leikstjóranum hefði ekki
tekist það sem hún ætlaði sér: að
segja okkur dæmisögu um Konuna
og Þjóðfélagið. Það sem við sjáum
á tjaldinu er sjúkrasaga einnar á-
kveðinnar konu, sem á að vísu
mjög bágt, en höfðar ekki til okkar
sem dæmigert fórnarlamb.
Vissulega er umhverfið kald-
ranalegt, og kannski er það ekkert
síður brjálað en stúlkan Veronika.
Hún á heima í Berlín, sem er klofin
borg, alveg einsog geð hennar
sjálfrar er klofið. I Berlín er ennþá
stríð, segir Helma Sanders-
Brahms. Veronika reikar um
óhrjálegt hverfi Berlínar og við
fáum að sjá bakhliðian á þessari
borg, sem nefnd hefur verið sýn-
ingargluggi vestrænnar velferðar,
gluggi sem snýr að Austur-Evrópu.
Af því sem Helma Sanders-
Brahms hefur skrifað um þessa
mynd mætti ætla að hún fjallaði um
velferðarþjóðfélagið sem sér þegn-
unum fyrir öllu nema hinum and-
legu þörfum, og að Veronika hafi
tekið að sér að uppfylla þessar and-
legu þarfir. Gallinn er.bara sá að
við sjáum hvergi þetta velferðar-
þjóðfélag. Við sjáum annarsvegar
forríkt pakk, hinsvegar blásnauða
utangarðsmenn sem njóta engra
Iífsgæða. Fulltrúar „kerfisins" eru
fólk í hvítum sloppum sem notar
ævagamlar aðferðir við geðlækn-
ingar, spítalarnir í myndinni eru af
þeirri gerð sem algengust var fyrir
frönsku byltinguna, a.m.k. ekki
ýkja mikið skárri.
Mér finnst það heldur ekki sann-
færandi að Veronika sé að gefa
sjálfa sig á sama hátt og annað fólk
gefur ölmusur eða útbýtir dreifi-
bréfum. Hún er fyrst og fremst að
leita að Jesú Kristi, sem hún hefur
týnt og finnur hvergi. Hún er ein-
faldlega ekki það „tilfelli" sem
leikstjórinn hefði þurft til að gera
þá mynd sem hún ætlaði sér að
gera. Saga hennar, þótt sorgleg sé,
nær því ekki að verða dæmisaga.
Elizabeth Stepanek leikur Ver-
oniku og gerir það mjög vel. Ég er
að vísu enginn sérfræðingur í
geðsjúkdómum, en mér finnst hún
sannfærandi í þessu erfiða hlut-
verki.
Það er ekki leikurinn, og heldur
ekki leikstjórnarleg útfærsla á ein-
stökum atriðum sem gera þessa
mynd svo þungbæra sem raun er á.
Ég held að ástæðan sé „röng sjúk-
dómsgreining". Ef forsendan sem
við gefum okkur er vitlaus hlýtur
niðurstaðan sem við drögum af
henni að vera það líka. Útkoman
er sú, að það er verið að velta sér
uppúr sjúkdómssögu ógæfusams
einstaklings, í staðinn fyrir að segja
okkur dæmisögu um einstaklinginn
og þjóðfélagið.
ÚTSALA - ÚTSALA - ÚTSALÁ - ÚTSALA
Barnaúlpur,
stærðir 4-16,
margir litir.
Verð áður 780,
nú 499.
Barnastígvél
stærðir 23-31,
margir litir.
Verð áður kr. 114,
nú kr. 99.
: ■
■ ■
Barnaú/pur, stærðir 4—16, margir /itír.
Verðáðurkr. 780, núkr. 499.
Æfingagallar, stærðir 110-160, litir: blátt og rautt.
Verð áðurkr. 360, nú kr. 200.
búsáhöld
15%
leikföng
70%
fatnaður
50%
Af öðrum vörum veitum við 10% afslátt.
Sendum ípóstkröfu.
Útslan stendur til 15. febr.
Verslið meðan úrvalið er hvað mest.
Fataverslun
fjölskyldunnar hf.
Hamraborg 14,200 Kópavogi
sími 46080.