Þjóðviljinn - 04.02.1983, Page 4

4 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 4. febrúar 1983
UOÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis
Utgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Framkvœmdastjóri: Guörún Guðmundsdóttir.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan Ólafsson.
XJmsjónarmaður Sunnudagsbiaðs: Guðjón Friðriksson.
Auglýsingastjóri: Sigríður H. Sigurbjörnsdóttir
Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Blaðamenn: Auður Styrkársdóttir, Álfheiður Ingadóttir, Helgi Ólafsson,
Lúðvík Geirsson, Magnús H. Gíslason, Ólafur Gíslason, Óskar Guðmunds-
son, Sigurdór Sigurdórsson, Valþór Hlöðversson.
íþróttafréttaritari: Víðir Sigurðsson.
Útlit og hönnun: Andrea Jónsdóttir, Guðjón Sveinbjörnsson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Atli Arason
Handrita- og prófarkalestur: Elías Mar
Áugíýsingar: Áslaug Jóhannesdóttir, Ólafur Þ. Jónsson
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Jóhannes Harðarson.
Símavarsla: Sigríður Kristjánsdóttir, Sæunn Óladóttir
Húsmóðir: Bergljót Guðjónsdóttir.
Bílstjóri: Sigrún Bárðardóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Gunnar Sigmundsson.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Otkeyrsla, afgreiðsia og augiýsingar: Síðumúla 6 Reykjavik, sími 8 13 33
Umbrot og setning: Prent.
Frentun: Blaðaprent h.f.
Þingið tók í taumana
• Þingræðið sigraði í hvalveiðimálinu. Alþýðubanda-
lagið tryggði með framgöngu sinni í ríkisstjórn og á
þingi að málið fengi þinglega meðferð og vilji þingsins
fengi að ráða ferðinni. I umræðunum á Alþingi hefur
mikið verið gert úr hótunum frá Bandaríkjunum og að
sönnu eru þær ógeðfelldar. En það má alls ekki
gleymast að veigamesta ástæðan fyrir því að mótmæla
ekki samþykkt alþjóðahvalveiðiráðsins um núll-kvóta
á hvalveiðar var sú, að málstaður íslendinga var ekki
nógu góður til þess að verja hann af hörku á alþjóða-
vettvangi.
• Enginn getur á móti því mælt að hvalveiðar við ísland
og á öðrum hafsvæðum hafa einkennst af rányrkju til
skamms tíma. Þrjár tegundir hvala hafa dáið út í ís-
landshöfum. Á síðustu áratugum höfum við orðið að
hætta veiðum á steypireyði og hnúfubak vegna ofveiði,
sem leiddi til þess að þær voru friðaðar. Búrhvalurinn
var friðaður á sl. ári. Saga hvalveiða við ísland styður
frekar málstað friðunarsinna en veiðimanna. Eftir
standa veiðar á 3 hvalategundum. Um ástand sand-
reyðarstofnsins og hrefnustofnsins er sem næst ekkert
vitað, og gögn um langreyðarstofninn gefa ekki tilefni
til bjartsýni. Strax eftir næstu vertíð má hinsvegar gera
ráð fyrir að stórauknar rannsóknir skili okkur í hendur
betri gögnum, sem hugsanlega má nota til þess að rétt-
læta áframhald hvalveiða við ísland.
• Afstaða þingflokks Alþýðubandalagsins, sem var
eini þingflokkurinn á Alþingi sem frá upphafi barðist
fyrir þeirri línu, sem varð ofaná í þinginu, mótaðist af
almennum náttúruverndarsjónarmiðum og þeirri
friðunarstefnu sem í slendingar hafa barist fyrir í tengsl-
um við auðlindir hafsins. Miklu skiptir að við erum
aðilar að hafréttarsáttmála sem segir að ríki skuli vinna
saman að því að vernda sjávarspendýr og um nýtingu
flökkustofna. Þessu ákvæði höfum við íslendingar beitt
fyrir okkur í sambandi við laxveiðar á Norður-
Átlantshafi og loðnuveiðar við Jan Mayen. Loks verð-
ur að viðurkenna það kinnroðalaust að óráðlegt þótti
að stofna í tvísýnu fisksölumálum á Bandaríkjamarkaði
og Evrópumarkaði vegna hvalveiða, sem ljóst er að
verða minnkandi þáttur í þjóðarbúskapnum, hvort sem
núll-kvótar alþjóðahvalveiðiráðsins ná fram að ganga
eða ekki.
• Þegar þingmenn gengu til afgreiðslu hvalveiðimáls-
ins kom í ljós að upplýsingar sem fyrir lágu voru í
sumum greinum villandi og rangar. Enda þótt sumir
vilji lítið úr því gera þá er samþykkt alþjóðahvalveiði-
ráðsins ekki um „stöðvun“ eða „algert bann“ á tímabil-
inu 1986-1990 heldur um 0-kvóta á hvalveiðar. Þessir
0-kvótar verða til endurskoðunar árlega og heildarút-
tekt á hvalveiðum á að fara fram fyrir 1990. Komi fram
á þeim fjórum hvalvertíðum sem eftir eru þar til 0-
kvótarnir eiga að ganga í gildi einhver þau rök sem duga
til þess að réttlæta áframhald hvalveiða er sjálfsagt að
hefja rannsókn og knýja fram veiðileyfi fyrir þær teg-
undir sem sannanlega eru ekki í hættu. Tímann fram til
1986 þarf að nota til þess að afla frekari vitneskju
um hvalastofnana og kynna þær niðurstöður á alþjóða-
vettvangi ef það mætti verða íslenskum hvalveiði-
mönnum stoð.
• Hinu megum við ekki gleyma að samkvæmt anda
hafréttarsáttmálans eru hvalir taldir sameiginleg auð-
lind mannkyns, og íslendingar hafa í hvalveiðum ekki
við annað en hefðarrétt að styðjast líkt og Bretar í
þorskastríðum gegn okkur. Þeir töpuðu þorskastríðun-
um,og menn skyldu vara sig á því að leggja út í alþjóð-
legt „stríð“ með hæpinn málstað.
• Að endingu skal svo aftur vikið að upphafinu: Þing-
ræðinu. Margt hefur verið misjafnt um það sagt og nú
er upp risinn stjórnmálaflokkur á íslandi sem vill af-
nema þingræði, flokkur Vilmundar. Það er til umhugs-
unar að ef þingræðið hefði verið úr sögu hefði meiri-
hluti ríkisstjórnar farið sínu fram í þessu máli án
möguleika þingsins til þess að taka í taumana.
-e.k.h.
klippt
Sami slagur
alls staðar
Það er víðar en á íslandi sem
menn velta fyrir sér óróa í flokk-
akerfinu og uppstokkun á því.
Víða hefur þetta gerst þannig, að
hópar og einstaklingar með sams
konar áhugamál hafa bundist
samtökum þvert á hefðbundnar
flokkaskiptingar og unnið pólit-
ískt að markmiðum sínum. Slík-
um hreyfingum hefur vegnað
næsta vel að undanförnu. Þannig
hafa Græningjarnir svonefndu í
Þýskalandi unnið glæsta kosning-
asigra og þykja alls ekki ólíklegir
samstarfsaðilar Sósíaldemókrata
að afloknum kosningum í mars,
ef þær fara vel.
Hreyfingar af þessum toga
skjóta hvarvetna upp kollinum
um þessar mundir og hver veit
nema Kvennaframboðið í
Reykjavík sé afbrigði af slíkri
hreyfingu. Oftast nær eru slíkar
hreyfingar með sósíalíska undir-
tóna, vilja grasrótarlýðræði og
fjöldabaráttu á öllum vígstöðvum
fyrir markmiðunum.
Jafnframt eru tekin upp nýstár-
legri vinnubrögð og dregið úr
hvers konar miðstjórnarvaldi.
Bandalag Vilmundar Gylfasonar
á lítið skylt við þess konar, enda
byrja teknókratar á að skipa mið-
stjórn. Það er táknrænt.
Stúdenta-
lenínismi
Inná borð hjá klippara kom
blaðið Politisk Revy, sem nokkrir
úr VS, litlum stjórnmálaflokki
vinstri sósíalista í Danmörku,
gefa út. Þar hefur löngum verið
rætt og ritað um vanda vinstri
hreyfingar þar í landi og annars
staðar.
Flokkurinn þykir hafa staðið
sig vel á danska þinginu, þá í þeim
skilningi að veita hinum vinstri
flokkunum aðhald (sósíaldemó-
krötum og Sósíaliska alþýðu-
flokknum) og í að afhjúpa borg-
araflokkana. En það hefur ekki
nægt flokknum til að halda í fylgi
sitt hvað þá auka við það.
Flokkurinn sem stofnaður var
1968 hefur yfirleitt verið kenndur
við stúdentauppreisnina í þá daga
- og talsmenn hans hafa talað
mjög á þeim nótum. En nú er svo
komið að þeir talsmenn, sú kyn-
slóð hefur látið undan síga í bar-
áttunni innan flokksins. Steen
Folke og Preben Wilhjelm sem
margir Islendingar kannast við,
eru aðal talsmenn flokksins, en
þeir eru nú komnir í minnihluta
ásamt skoðanabræðrum sínum.
Þessir menn, sem kenna mætti
við valddreifingarsósíalisma,
segja að stúdentalenínismi ein-
kenni allt starf flokksins.
Ekki tekið tillit
til fjölskyldu-
lífsins
Steen Folke segir að flokkur-
inn sé langt í frá alþýðlegur. Len-
ínistarnir hafi nauman meirihluta
í stofnunum flokksins og keyri
hann áfram eftir þröngri hug-
myndafræði um verkalýðsstétt-
ina. Þessu fylgi að skylda félaga
til starfa fyrir flokkinn og fleira.
Slíku starfi geti fjölskyldufóik
trauðlega sinnt meðan að stúd-
entar og annað fólk, sem þarf
ekki að sinna fjölskyldulífinu,
getur hæflega verið í stússinu. I
rauninni hafi þessi þróun þýtt ein-
angrun flokksins frá því sem er að
gerast í þankagangi og félagslífi
fyrirverandi stuðningsmanna
flokksins.
„Síðasti sjens
að bjarga(<
Steen Folke segir að nú sé
„síðasti sjens“ að bjarga flokkn-
um frá stalinískum tilhneig-
ingum. Það gera þeir vinstri sósí-
alistar í Danmörku með því að
setja á laggirnar „forum“ þarsem
málin eru rædd og reifuð, með
það fyrir augum að ná fótfestu
fyrir þá sem ekki eru bókstafstrú-
armenn í hinum ýmsu stofnun-
um. Jafnframt hafa þessir sósíal-
istar af „68-kynslóðinni“ byrjað
útgáfu blaðs til að sinna þessu
verkefni.
-6g.
og skorið
Breytingar í
anda lýðrœðis
Pétur Reimarsson varafor-
maður framkvæmdastjórnar Al-
þýðubandalagsins skrifar um
skipulagsmál bandalagsins á
sjónarhorni í fyrradag. Pétur
hvetur þar til að viðræður hefjist
milli Alþýðubandalagsins og
áhugamanna og hópa um hugsan-
legt samstarf áður en til form-
legra breytinga kemur á skipulagi
og starfsháttum Alþýðubanda-
lagsins:
„Þetta er í anda þess lýðræðis
sem stefnt er að. Um leið verða
þær breytingar sem gerðar
verða óhjákvæmilega að leiða
til þess að það dragi úr ítökum
einhverra stofnana eða einstak-
linga í flokknum."
Kominn tími til
að öflug
hreyfing...
Jón Karlsson verkalýðsleiðtogi
á Sauðárkróki skrifar gagnmerka
grein í Morgunblaðið í fyrradag.
Jón segir að með hverju árinu
sem líður verði æ meiri þörf fyrir
stjórnmálaafl sem treysta má til
að koma þjóðinni útúr því efna-
hagslega og stjórnmálalega öng-
þveiti sem búið er að sigla henni
inní. „Hér þarf að koma til öflug
sósíaldemókratisk hreyfing sem
styðst við verkalýðshreyfinguna á
beinan eða óbeinan hátt“, segir
Jón Karlsson.
Fjölmargir
eiga samleið
„Ekki er ástæða til að ætla ann-
að en að það fólk sem fylgt hef-
ur verkalýðsflokkunum að mál-
um, hafi í grundvallaratriðum
svipaðar skoðanir á þeirri
þjóðfélagsgerð sem keppa skuli
að og þeim leiðuin í meginat-
riðum sem fara skuli til að ná
þeim markmiðum. Þá hljóta
fjölmargir kjósendur hinna
flokkanna að eiga samleið varð-
andi þessi markmið og leiðir. Er
því ekki kominn tími til að
skynsamir menn taki höndum
saman um að leita leiða til að
færa stjórnmálaþróunina á
næstu misserum í þann farveg
sem þjónar meirihluta þegna
þjóðfélagsins sem best?“
Er ekki ástœða
til að tala
saman?
Jón segir að ekki dugi annað en
úrræði félagshyggju til að koma
þjóðinni útúr því svartamyrkri
sem ríki í lífi efnahags og stjórn-
mála hér á landi, sem byggð eru á
stefnu og skoðunum jafnaðar-
manna. Agreiningur á milli Al-
þýðubandalags og Alþýðuflokks
sé aðallega fólginn í afstöðunni til
Nató og Sovétríkjanna (!).
„A þeim sviðum sem flokks-
menn þessara flokka hafa haft
náin samskipti, er ekki annað
að sjá en að þeir eigi skoðana-
lega samleið. Og ef menn
ræddu af hreinskilni um þau tvö
stóru mál sem grundvallará-
greiningurinn hefur verið um -
og nefnd voru hér að framan -
virðist svo sem að ekki ætti að
vera margt í vegi fyrir því að
samstarf gæti tekist um flesta
þætti þjóðmálanna. Því er
spurt: Er ekki kominn tími til
að tala saman?" - óg.