Þjóðviljinn - 04.02.1983, Qupperneq 5

Föstudagur 4. febrúar 1983 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 5
Um 280 hvalir merktir við
/
Island sl. 4 ár_________
Þarf að auka
merkingarnar
segir Jakob Jakobsson fiskifræðingur
Fjöldi manns fylgdist með umræð um um hvalamál á Alþingi í fyrradag. (Ijósm eik)
Aðalmál á ríkisstjórnarfundi:
Aðgerðir í álmálinu
Merkingar hvala hér við land
hafa mjög aukist á sl. fjórum árum
og sagði Jakob Jakobsson flski-
fræðingur hjá Hafrannsóknar-
stofnun að menn hefðu þar fullan
hug á að halda þeim áfram næsta
sumar. Hins vegar væri ljóst að
fjárskortur hamlaði stofnuninni
mjög að standa að því verki eins og
best yrði á kosið og að stjórnvöld
yrðu að gera þar bragarbót á ef
merkingar ættu að geta aukist.
Árin 1979 - 82 hafa verið merkt-
ar 187 langreyðar við ísland af
starfsmönnum Hafrannsóknar-
Stjórn
Hvals hf.
Hlutafélagið Hvalur h/f var
stofnað 11. janúar 1947. Á síðasta
hluthafafundi félagsins vorið 1981,
var m.a. skipað í stjórn félagsins en
hana skipa:
Árni Vilhjálmsson prófessor,
Kristján Guðlaugsson, Othar Ell-
ingsen forstjóri, Benedikt Gröndal
og Kristján Loftsson sem jafnframt
er framkvæmdastjóri fyrirtækisins.
í varastjórn eiga sæti þeir Geir
Zoega framkvæmdastj., Hannes
Pálsson og Hjörtur Hjartar. -lg.
stofnunar, 59 sandreyður óg tæp-
lega 30 hrefnur. Hafa þessar merk-
ingar einkum verið gerðar á rann-
sóknarskipinu Árna Friðrikssyni.
í nefndaráliti meirihluta utanrík-
ismálanefndar á Alþingi er m.a.
sagt að nefndarmenn telji að mikil-
vægt sé að efla mjög rannsóknir á
hvalastofnunum þannig að ávallt sé
til staðar besta mögulega vísinda-
leg þekking sem liggi til grundvall-
ar umræðum og ákvörðunum um
veiðar í framtíðinni.
„Samkvæmt núgildandi áætlun
er gert ráð fyrir 6-700 þúsund
krónum til viðhalds á Árna
Friðrikssyni í ár en Fjárlaga- og
hagsýslustofnun hefur reiknað út
fyrir okkur að fjármagn til þeirra
hluta nú þyrfti að vera rúmar 3
miljónir króna. Þetta er aðeins
dæmi um það fjársvelti sem Haf-
rannsóknarstofnunin er í og ég fæ
ekki séð að við getum gegnt okkar
hlutverki hvað rannsóknir á hvöl-
unum varðar nema úr verði bætt“,
sagði Jakob Jakobsson.
Jakob kvaðst telja að eftir hvala-
vertíðina í sumar yrði hægt að segja
allvel til um ástand stofnanna á
grundvelli merkinganna sl. ár.
Nægt fjármagn til þeirra rannsókna
yrði að koma til ef ætti að vera
mögulegt að halda áfram á sömu
braut og undanfarin ár. -v.
Einhliða aðgerðir gegn Alusuisse
var aðaldagskrármál á löngum
ríkisstjórnarfundi í gær. Tillögur
Hjörleifs Guttormssonar iðnaðar-
ráðherra voru þar tii ýtarlegrar
umfjöllunar en einnig komu t'ram
tillögur um málsmeðferð af hálfu
Steingríms Hermannssonar.
Iðnaðarráðherra vildi ekki tjá
sig um þær né heldur um efni til-
lagna sinna þegar blaðið hafði
samband við hann í gær. Hann
minnti hinsvegar á þáð að nú er
hálfur annar mánuður liðinn síðan
hann lagði fyrir ríkisstjórn lög-
fræðilegar greinargerðir varðandi
stöðu Islands til einhliða aðgerða
til hækkunar raforkuverðs til ís-
lenska álfélagsins. Iðnaðarráð-
herra kvaðst telja, að við fengjum
enga viðspyrnu í þessu máli nema
menn væru reiðubúnir til að láta
reyna á einhliða aðgerðir í þessu
máli til að fá Aluisse til að koma til
móts við sanngirniskröfur okkar.
»>
„Ég legg hér til að kjósendum sé
boðið að setja skilyrði fyrir stuðningi
við vœntanlega ríkisstjórn“.
Næsta
ríkisstjórn
Hvernig stjórn verður mynduð
næst? Þessari spurningu vilja
flestir slá á frest fram yfír kosn-
ingar: „Það er svo flóki mál
stjórnarmyndun, þarf að semja
um alla skapaða hluti og ekkert
hægt að segja fyrirfram um hver
útkoman verður."
Hvernig stjórn
verður mynduð
nœst?
Sumir telja lýðræðisskipan
hina mestu tímasóun. En aðrir
stjórnarhættir eru verri og vald-
níðsla er mesti tímaþjófur sem
við þekkjum, hún hefur kostað
marga lífið og fleiri stóran hluta
ævinnar. Lýðræði er besti kostur-
inn - við verðum bara að taka því
að það er þungt í vöfum og þarf
lengri tíma en ýmsar útgáfur
valdníðslu og kúgunar.
Hvað kemur það stjórnar-
myndun við? Jú - besta vinnu-
aðferðin í lýðræðisskipan er
samningaleiðin. Við höfum kosn-
ingar til að skýra meginlínurnar
og gefa meirihluta með tiltekna
stefnu kost á sterkari aðstöðu en
minnihlutanum. Síðan taka
samningar við, til dæmis stjórn-
armyndunarviðræður.
Kjósendur hafa engin áhrif á
stjórnarmyndun. Fyrir kosningar
geta þeir aðeins giskað á hvernig
til dæmis Alþýðubandalagið
kemur út og síðan spáð í hugsan-
legar ríkisstjórnir:
Sumir stuðningsmenn Alþýðu-
bandalagsins hafa mikinn hug á
svonefndri sögulegri málamiðl-
un, það er að segja ríkisstjórn Al-
þýðubandalagsins og Sjálfstæðis-
flokksins. Ekki svo að skilja að
áhugamenn um þannig ríkis-
stjórn vilji færa kjarasamningana
á „æðra plan“, það er að segj a inn
í ríkisstjórnina. Nei, það er
höfðað til áranna eftir stríð, ný-
sköpunarstjórnin skal endurreist
og atvinnulífið um leið. Þesshátt-
ar stjórn gæfi efnahagssérfræð-
ingum og atvinnurekendum mest
svigrúm.
Finnast aðrir
kostir?
í byrjun áttunda áratugarins
var óskastaða í efnahagsmálum.
Uppgangstímar í milliríkjavið-
skiptum og mikil þjóðarfram-
leiðsla. Þá var við völd (1971-74)
ríkisstjórn sem komist hefur næst
því að geta talist’vinstri stjórn.
Lögð var áhersla á félagsleg
sjónarmið í stefnu og starfi
stjórnarinnar, hún var hliðholl
launafólki í landinu og ætlaði
jafnvel að reka herinn.
Með hliðsjón af þeirri reynslu
vilja margir fá vinstri ríkisstjórn
Alþýðubandalagsins og Fram-
sóknarflokks. En svo eru hinir
sem finna Framsókn allt til for-
áttu og telja þann flokk harðvít-
ugri hægriflokk en Sjálfstæðis-
flokkinn...
Kjósendur með
í spilið!
Ég sagði í byrjun að flestir vilji
slá spurningunni um stjörnar-
myndun á frest fram yfir kosning-
ar. Það er vaninn og stjómmála-
fróðum mönnum finnst það
skapa betri samningastöðu að
fara í stjórnarmyndun með
óbundnar hendur. Málamiðlun
eða samningar gangi best þegar
samningamenn hafi frítt spil,
segja þeir.
Ég legg hinsvegar til að Al-
þýðubandalagið beri á borð fyrir
kjósendur lágmarksskilyrði fyrir
ríkisstjórnarmyndun. Þarmeð
mælist ég ekki til að þingmenn
flokksins eigi að loknum kosning-
um að setjast forhertir við samn-
ingaborðið og neita að sam-
þykkja nokkuð, sem ekki miðast
í einu og öllu við stefnuskrá Al-
þýðubandalagsins. Ég mælist
heldur ekki til þess að öll kosn-
ingastefnuskráin verði ófrávíkj-
anlegt skilyrði fyrir stjórnar-
myndun.
Kjósendum er gefinn kostur á
að negla niður meginatriði hugs-
anlegs málefnasamnings, ef Ál-
þýðubandalagið setur fram örfá
lágmarksskilyrði fyrir aðild að
ríkisstjórn. Frambjóðendur
flokksins gæfu loforð um að bera
ábyrgð á athöfnum ríkisstjórnar,
sem kjósendur segðust geta sætt
sig við - með því að greiða Al-
þýðubandalaginu atkvæði sitt.
Menn gætu með atkvæði sínu sett
lskilyrði fyrir ríkisstjórnaraðild.
Jón
Ásgeir
Sigurös-
son
Og hvaða
skilyrði?
Ég nefni fimm atriði til umhugs-
unar. Kaupmáttur ráðstöfunar-
tekna verði að fjórum árum
liðnum í það minnsta jafn hár og
við kosningar. Kjósendur geti
eftir fjögur ár reitt sig á að fá það
sama fyrir peningana sína og í
dag. Alþýðubandalagið fari ekki
í ríkisstjórn sem heitir þessu ekki
í málefnasamningi.
Fólk vill geta lagt peningana
sína í banka án þess að tapa á því.
Annað skilyrði fyrir ríkisstjórn-
araðild yrði samningsákvæði um
að sparifjáreign yrði að fullu
verðtryggð.
Allir vita að í húsnæðismálum
blasir við kreppuástand. Þar
þurfa að koma til róttækar
ráðstafanir, menn verða að geta
treyst Alþýðubandalaginu fyrir
að taka aðeins þátt í ríkisstjórn
sem kemur í *g fyrir að ungar
fjölskyldur sligist undan afborg-
unum.
Sumir neyðast nú til að velta
fyrir sér hvort þeir muni hafa
fasta atvinnu á næstu fjórum
árum. Alþýðubandalagið verður
að heita því að fara aðeins í ríkis-
stjórn sem lofar að stefna öllum
efnahagsaðgerðum gegn atvinnu-
leysishættunni.
Loks á flokkurinn einungis að
fara í ríkisstjórn sem heitir því í
málefnasamningi að vinna með
öllum ráðum gegn þeirri hættu
sem steðjar af kjarnorkuvígbún-
aði beggja stórvelda, auk annarra
kjarnorkuvígvæddra ríkja. Ríkis-
stjórnin á að lýsa sig reiðubúna
að vinna með hinum Norður-
löndunum að slökun spennu mili
austurs og vesturs. Og Alþýðu-
bandalagið á aðeins að standa að
málefnasamningi sem hafnar
aukningu vígbúnaðar og frekari
fjötrun landsins í stríðsnet
Bandaríkjanna og NATO.
Sumir snúa eflaust út úr þess-
um orðum mínum og segja að ég
vilji afslátt á öllum kröfum. Nei,
ég set fram lágmarksskilyrði og
verð fyrstur til að óska þing-
mönnum til hamingju ef árangur-
inn verður betri. Ég legg hér til að
kjósendum sé boðið að setja skil-
yrði fyrir stuðningi við væntan-
lega ríkisstjórn.
Jón Ásgeir Sigurðsson
Jón Ásgeir Sigurðsson blaða-
maður er lesendum blaðsins af
góðu kunnur fyrir skrif sín í
blaðinu. Hann er stjórnarmaður í
Neytendafélagi Reykjavíkur og
nágrennis, Leigjendasamtökun-
um og Blaðarnannafélagi íslands.