Þjóðviljinn - 28.04.1983, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Migvikudagur 27. apríl 1983
UOOVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðshreyf-
ingar og þjóðfrelsis
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan Ólafsson.
Umsjónarmaður Sunnudagsblaðs: Guðjón Friðriksson.
Auglýsingastjóri: Sigríður H. Sigurbjörnsdóttir.
Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Blaðamenn: Auður Styrkársdóttir, Álfheiður Ingadóttir, Helgi Ólafsson,
Lúðvik Geirsson, Magnús H. Gíslason, Ólafur Gíslason,
Óskar Guðmundsson, Sigurdór Sigurdórsson, Valþór Hlöðversson.
íþróttafréttaritari: Víðir Sigurðsson.
Utlit og hönnun: Helga Garðarsdóttir, Guöjón Sveinbjörnsson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Atli Arason.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Auglýsingar: Áslaug Jóhannesdóttír, Ólafur Þ. Jónsson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Jóhannes Harðarson.
Símavarsla: Sigríður Kristjánsdóttir, Sæunn Óladóttir.
Husmóðir: Bergljót Guðjónsdóttir.
Bflstjóri: Sigrún Bárðardóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Gunnar Sigurmundsson,
Ólafur Björnsson.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir
Útkeyrsla, afgreiðsla og auglýsingar:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 81333.
Umbrot og setning: Prent.
Prentun: Blaðaprent h.f.
Geir liggur á
• Ríkisstjórn Gunnars Thoroddsen mun biðjast
lausnar í dag og verður væntanlega falið að sitja áfram
sem starfsstjórn þar til ný stjórn tekur við. Hlutverki
hennar er lokið og það er brýnt að landsstjórnin komist
sem fyrst í nýjar skorður. Leiðtogar flokkanna og Sam-
taka um kvennalista huga nú að þeim möguleikum sem
vera kunna á myndun meirihlutastjórnar og ýmsir spá-
menn úr röðum stjórnmálaflokkanna fara á flot með
sínar óskastjórnir í einkasamtölum. Allir eru að tala
við alla, sagði í frétt eins dagblaðanna í gær, og þar er
farið nærri um eðli þeirra áþreifinga sem í gangi eru.
• Sennilegast er talið að Sjálfstæðisflokkurinn fái í
fyrstu umferð umboð til þess að leiða formlegar viðræð-
ur um stjórnarmyndun. Ástandið í þingflokki Sjálf-
stæðisflokksins er ekki þannig að Geir Hallgrímsson fái
að vera einn um að leiða slíkar viðræður. Hann hefur
því Iagt kapp á það dagana sem liðnir eru frá kosningum
að þreifa á öllum hugsanlegum möguleikum til stjórn-
armyndunar. Jafnvel minnihlutastjórn áður en meiri-
hlutamöguleikar hafa verið útræddir. Minnir framferði
formanns Sjálfstæðisflokksins óneitanlega á fyrri fram-
göngu hans í stjórnarmyndunarviðræðum, þar sem svo
mörg járn hafa verið í eldinum og þau hafa öll dignað
niður í máttlaust tal um þjóðstjórn. En Geir Hallgríms-
syni liggur mikið á. Verði hann ekki kominn með ríkis-
stjórn til þess að leggja á borðið fyrir þingflokk sinn
innan viku til tíu daga frá því að Sjálfstæðisflokkurinn
fær umboð til stjórnarmyndunar er flokksformennskan
í veði og allt opið fyrir harðvítug átök um forystuna hjá
íhaldinu.
• Það er í sjálfu sér æskilegt að flokkarnir séu ekki að
tvínóna í þeim viðræðum sem framundan eru og að ekki
verði settar á svið langdregnar umleitanir. Óskandi er
að stjórnmálaleiðtogar beri gæfu til þess að leiða við-
ræður til niðurstöðu hið fyrsta. Efnahagsástandið kall-
ar á hröð viðbrögð og langvarandi þref er ekki til þess
fallið að auka hróður flokka og þings.
• Þjóðviljinn ætlar sér ekki þá dul að gefa forskrift að
stjórnarmynstri eða að spá í óráðnar gátur um pólitísk-
an vilja stjórnmálaflokka og stofnana þeirra. Blaðið
vekur hinsvegar athygli á því að Alþýðubandalagið
kynnti í kosningabaráttunni samstarfsgrundvöll sem
hefur að geyma tillögur flokksins að málefnasamningi
ríkisstjórnar. Það er því alveg ljóst hvaða vegarnesti
forystumenn Alþýðubandalagsins hafa í viðræðum við
aðra flokka. Flokkurinn hefur heitið því að ganga til
stjórnarsamstarfs á þessum grundvelli ef þess er kostur,
en Alþýðubandalagið hlaut einnig afl til þess í kosning-
unum að vera áhrifaaðili utan stjórnar.
• Mörg stórmál, sem skipta miklu um atvinnu manna,
kjör launafólks og sjálfstæði þjóðarinnar, bíða úr-
lausnar. Kosningaúrslit voru engin ávísun á hægri
lausnir á þeim vandamálum sem að steðja. Hinsvegar
eru flokkahlutföll þannig á Alþingi að möguleiki er enn
á því að hægri öflin splæsi sig saman í ríkisstjórn. Enda
þótt þreifað sé á margvíslegum möguleikum kæmi sú
niðurstaða engum á óvart.
• En hvernig sem viðræðum um stjórnarmyndun reiðir
af er óhjákvæmilegt að Alþingi verði kvatt saman í
næsta mánuði. Það er verkefni þess að ráða fram úr
málum hafi ekki myndast ótvíræður meirihluti og því
ber að afgreiða nýja kosningaskipan. Þar með er ekki
sagt að efna skuli til kosninga heldur er það skylda
Alþingis að staðfesta hið fyrsta þá breytingu á stjórn-
skipunarlögum sem gerð var í lok síðasta þings. Á-
kvörðun um kosningar er hinsvegar ekki tímabær fyrr en
séð verður hvernig ræðst fram úr málum þjóðarinnar í
vor. -ekh
klippt
Drengskapur
Það var gaman að fylgjast með
hugarfarsbreytingunni á Morg-
unblaðinu fyrir kosningar. Þá var
Albert Guðmundsson tekinn í
sátt, birtar myndir af honum,
tekin viðtöl. Og lesendur áttu að
fá á tilfinninguna að nú væri allt
orðið gott aftur. A'lbert var leið-
togi Sjálfstæðismanna í Reykja-
vík. Það þýddi t.d. að hann átti að
koma Geir Hallgrímssyni inn á
þing. Trúlega hefur hið nýja and-
lit Mörgunblaðsins verið pólitísk-
um ritstýrendum þvert um geð.
Andúð þeirra á Albert einsog
öðrum mótstöðumönnum Geirs
Hallgrímssonar hefur yfirleitt
ekki farið dult. En hvað er ekki
hægt að gera fyrir atkvæði, þá átti
að sýna samstíga heilsteyptan
flokk.
Gunnar Thoroddsen. Morgun-
blaðið hrelldi hann frá því að lýsa
stuðningi við Sjálfstæðisflokkinn
fyrir kosningar.
ísafjarðarundrin
Hins vegar gátu þeir ekki setið
á sér gagnvart Gunnari Thorodd-
sen og stuðningsmönnum hans -
og birtu yfirlýsingar og ræðu
Geirs Hallgrímssonar á fundi
vestur á ísafirði rétt fyrir kosning-
arnar. Varla hefur það verið gert
öðruvísi en í meðvituðum til-
gangi. Gunnar Thoroddsen lýsti
því yfir eftir birtingu rætinna orða
Geirs um ríkisstjórnina, að hann
treysti sér ekki til að lýsa yfir sér-
stökum stuðningi við Sjálfstæðis-
flokkinn fyrir þessar kosningar.
Afleiðingin er m.a. sögð vera sú,
að margir stuðningsmanna
Gunnars í flokknum, hafi gefið
þá línu, að nú ætti að kjósa Jón
Baldvin af A-lista, til að koma í
veg fyrir að Geir Hallgrímsson
næði kjöri.
Segja þeir Albertsmenn, að
það hafi verið ísafjarðarfundur
Geirs Hallgrímssonar og Morg-
unblaðsins sem komið hafi í veg
fyrir kjör Geirs Hallgrímssonar.
Að láta
menn gjalda
Sjálfstæðisflokkurinn hafði alls
staðar vel smurðar kosningavél-
ar, nema í Reykjavík. Þar voru
þær tvær. Albert hafði í kringum
sig að vanda öfluga sveit fólks,
sumir segja að allt að 8Q0 manns
hafi unnið í kosningabaráttunni á
hans vegum beint. Þetta fólk
vann dag og nótt meðan Vallhall-
arvélin lullaði áfram í þeim tví-
skinnungi sem einkennt hefur
flokkinn fyrir þessar kosningar, á
móti Gunnari og Albert - með
Geir. Stuðningsmenn Alberts
héldu kosningafund í Háskóla-
Geir Hallgrímsson. Kom ísa-
fjarðarundrunum af stað.
bíói fyrir fullu húsi, en Valhallar-
maskínan komst lengst í að halda
160 manna fund fyrir þessar
kosningar.
Svo það er ekki nema von að
Albertsmönnum sé heitt í hamsi
nú er Morgunblaðið notar fyrsta
tækifærið eftir kosningar.
Spjótalög
og nálarstungur
Það hefur verið staðfastur vilji
Morgunblaðsráðamanna að láta
andstæðinga Geirs gjalda and-
róðursins gegn honum á undan-
förnum árum.
í Morgunblaðinu í fyrradag er
ráðist gegn Albert af þeirri heift
sem spjótalög og nálarstungur
vitna um. Úrslitin í Reykjavík
ekki sem skyldi, og skýr verka-
skipting á milli manna, segir í
leiðara Styrmis Gunnarssonar,
loftkastalasmíð hjá Albert í kosn-
ingabaráttunni, segir Björn
Bjarnason og meira að segja
Sverrir Hermannsson sér ástæðu
til að stinga títuprjóni í Albert í
viðtali við Morgunblaðið.
Einsdœmi
Það er í meira lagi undarleg
hræsni í þessari pólitík, að hampa
Albert einsog hálfguði í Morgun-
blaðinu daglega fyrir kosningar -
en ráðast svo með hávaða og
látum gegn leiðtoganum eftir
kosningar. Hann var sérlega út-
nefndur sem leið.togi í Morgun-
blaðinu í upphafi kosningabarátt-
unnar. Aðfarir þessarar eru ár-
eiðanlega einsdæmi - meira að
segja í Sjálfstæðisflokknum. Það
er því ekki nema eðlilegt að
Albert Guðmundsson. Margfalt
öflugri kosningavél en Vallahall-
arliðið.
stuðningsmenn Alberts séu á
dampi þessa dagana.
Afleiðingarnar
Afleiðingar þessara átaka í
Sjálfstæðisflokknum eru m.a.
þær einsog bent var á í Þjv. í gær,
að flokkurinn á í miklum erfið-
leikum í komandi stjórnarmynd-
unarviðræðum. Hverjir eiga að
leiða viðræður af hálfu Sjálf-
stæðisflokksins? Hvaða umboð
og frá hverjum hafa þeir? Og
verður ekki erfiðara fyrir þetta
skrímsl, að halda því fram í næstu
kosningabaráttu, sem geturorðið
fyrr en margur hyggur, að Sjálf-
stæðisflokkurinn sé ímynd
ábyrgðar, eindrægni og sam-
hugs? Allavega verður erfitt að
hafa „drengskapinn“ og kristi-
lega bræðraþelið með í þulunni
sem kjósendum verður boðið upp
á í næstu kosningum.
-óg
Eitt er það mál
Vilmundarævintýrið minnir
elskulega kjósendur á það, að
það er hægt að ná allgóðum ár-
angri í kosningum út á eitt vígorð
sem hamrað erá svo lengi, að það
fer að öðlast merkingu í vitund
fólks sem eitthvað er laust í sínum
pólitísku buxum. Hitt er svo ann-
að mál, að þessir kosningatöfrar
standa ekki sérlega lengi - það
má líka heyra á foringja Banda-
lags jafnaðarmanna að hann er
strax orðinn áhyggjufullur um
faamhaldið.
Kjallaragrein í Dagblaðinu-
Vísi gæti kannski orðið honum
nokkuð til huggunar. En þar er af
sannfæringarkrafti og málefna-
ástríðu tekið til orða um eitt af
þeim málum sem allir fslendingar
hafa hjartfólgna skoðun á - og
um leið er hér mál sem allir gaml-
ir og nýir flokkar hafa brugðist í
sem slíkir. En það er bjórmálið.
Ásgeir Þórhallsson skrifar grein-
ina og minnir á skoðanakönnun í
Helgarpóstinum þar sem ineirih-
luti landsmanna var með sterkum
bjór. Ásgeir segir svo:
✓
A sér von ef
fólkið þorir
„Það kom í ljós að í hópnum
þar sem voru 45 ára og eldri voru
fleiri á móti en með. Þar ríkir
þetta gamla sjónarmið, að allt
áfengi sé eitur og að það eigi að
skjóta hvérn þann sem fær sér
sopa. En unga fólkið, sem er
þekkt fyrir að vera laust við
þröngsýni, það er í meirihluta.
Þess vegna hefur þetta mál aldrei
komist í gegn á þingi. Þar er ekk-
ert af þessu unga, jákvæða
fólki... Ef Alþingi er ekki sam-
mála vilja meirihluta þjóðarinn-
ar, þá er lýðræðið okkar gallað“.
Þetta er efnilegt, þarna er svo
sannarlega komið mál til að kjósa
um þegar allir eru orðnir leiðir á
galdraþulunni um aðskilnað
framkvæmdavalds og löggjafar-
valds. Vilmundur á sér enn fram-
tíð fyrir höndum.
- áb