Þjóðviljinn - 20.12.1983, Blaðsíða 17

JÓLABLAÐ ÞJÓÐVILJANS 1983 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 17
á. Hann talar í umboði nýju ríkis-
stjórnarinnar og segir: Byltingin
23. október boðar okkur Ungverj-
um nýja tíma, enginn þarf lengur
að óttast um öryggi sitt. Enginn
einn stjórnmálaflokkur ræður yfir
öðrum, ríkisstjórnin er samsteypu-
stjórn sem leggur áherslu á endur-
reisn efnahagslífs og lýðréttinda.
Til að ná þessum markmiðum þurf-
um við að lýsa yfir hlutleysi Ung-
verjalands, og því hyggjumst við
ganga úr Varsjárbandalaginu. Svo
sannarlega voru runnir upp nýir
tímar í Ungverjalandi árið 1956.
Enn degi síðar eða 2. nóvember
er þessi formaður kommúnista-
flokksins, formælandi samsteypu-
stjórnarinnar og byltingarinnar,
Janos Kadar að nafni, kvaddur til
viðræðna við sendiherra Sovétríkj-
anna í Ungverjalandi, en hann hét
þá Júrí Andropof. Kadar gegnir
kallinu og á hina ánægjulegustu
stund yfir kaffi og koníaki. Þegar
hann hyggst ganga leiðar sinnar,
bíður hans mógrænn bíll úti fyrir
sem flytur hann í skyndingu til
höfuðstöðva sovéska hersins fyrir
utan Búdapest. Rúmum sólarhring
síðar hefja Rússar hernaðarað-
gerðir, taka allar stjórnarskrifstof-
ur og aðra mikilvæga staði her-
skildi og eiga næsta hálfa mánuð-
inn í snörpum bardögum við sveitir
úr ungverska hernum og við vopn-
aða verkamenn útí verksmiðju-
hverfum borganna.
Kadar, fyrsti fangi sovéska hers-
ins, var látinn mynda nýja ríkis-
stjórn í skjóli hins erlenda valds, og
enn þann dag í dag er hann mesti
valdamaður Ungverja. Sendiherr-
ann Andropof sem tók svo vel á
móti Kadar til kaffiboðs er hins
vegar orðinn æðsti leiðtogi sovéska
heimsveldisins. Þeir tveir leika
ennþá hlutverk húsbóndans og
vinnumannsins.
Hvað varð svo um verkamanna-
ráðin ungversku? Þeirra biðu sömu
örlög og pólsku verkalýðsfélag-
anna Solidarnosc 25 árum síðar.
Þau voru bannfærð og upprætt af
mikilli grimmd. í þrjú ár samfleytt
var verið að elta uppi og taka af h'fi
þá verkamenn í Ungverjalandi sem
á haustdögum 1956 höfðu notið
þess trúnaðar af hálfu félaga sinna
að vera kosnir í vinnustaðamefnd-
ir.
Og hvað varð um hlutleysi Ung-
verjalands, hina eftirsóttu
„finnlandíseringu" þess? Vitaskuld
dregið tilbaka og samið við Sovét-
menn um áframhaldandi setu
„varnarliðs“ í landinu. Forsætis-
ráðherra samsteypustjórnarinnar á
þessum viðburðaríku dögum, Imre
Nagy, sem hafði beitt sér fyrir
þjóðarsátt innávið og hlutleysi útá-
við, hann var dæmdur til lífláts fyrir
gagnbyltingarstarfsemi og landráð.
Meðal ákæruatriðanna og það sem
eitt sér var talið nægja til dauða-
dóms var það, að hann hefði sagt
Ungverjaland úr hernaðarbanda-
laginu við Sovétríkin, Varsjár-
bandalaginu.
Þetta var friðarboðskapurinn
Sjá 19
|o 1
(Oölutin ollnm fclo’itnm okluu* og oíunm lauujiciuutt
itlcísilciuit jóla og itœftt og gcttgio ó Itotttattbt óri
Farmanna- og fiskimannasamband Islands Verkalýðs- og sjómannafélag Keflavíkur Verkalýðsfélag Vopnfirðinga
Kennarasamband Islands Félag bifvélavirkja Starfsmannafélag ríkisstofnana
Starfsmanna- félagið Sókn Verkalýðs- og sjómannafélag Gerðahrepps Málarafélag Reykjavíkur
Verkalýðsfélag Vestmannaeyja Sveinafélag h úsgagnasmiða Verkak vennafélagi ð Aldan Sauðárkróki
Alþýðusamband Suðurlands Verkamannafélagið Fram Seyðisfirði Verkalýðsfélagið Baldur Isafirði
Málm- og skipasmiðasamband Islands Iðnnemasamband Islands Verkalýðs- og sjómannafélag Fáskrúðsfjarðar