Þjóðviljinn - 17.01.1984, Qupperneq 11

Halldór Asgrímssonn núverandi
sjávarútvegsráðherra að það væri
stiklað á helstu atriðum í málsmeð-
ferð þessara flokksbræðra sinna á
þessum mikilvægu sviðum.
Tillögur sem
Steingrímur vísaði frá
Sá kafli sem ég tel hinsvegar at-
hyglisverðastan úr greinargerð
þessa starfshóps Rannsóknarráðs
varðar það sem þar segir um fram-
tíðarstjórnun fiskveiða og tengist
það með beinum hætti því máli sem
við erum hér að ræða, þó að það
snerti ekki þann kjarna, hver skuli
liafa valdið. I skýrslunni segir:
„Markmið fískveiðistjórnunar
ætti að vera að veiða hverju sinni
æskilegt magn úr hverjum stofni á
sem ódýrastan hátt og ná þannig
fram hámarksafrakstri veiðanna.
Einsýnt virðist af fenginni reynslu,
að þær aðferðir sem beitt hefur
verið, nægja hvergi til að tryggja
æskilegt aflamagn og því síður til
að halda niðri sóknarkostnaði. Til
að ofangreindum markmiðum fisk-
veiðistjórnunar verði náð virðist
frumskilyrði að leyfísbinda allar
fiskveiðar. Nú þegar eru fjölmagar
tegundir veiða háðar leyfum og
flest bendir til að haldið verði
áfram á þessari braut og því aðeins
tímaspursmál hvenær lögbundið
verður heilsteypt kerfi leyfisveit-
inga til fiskveiða.
nein heildarsamþykkt á Fiskiþingi
um breytingu á stjórnun fiskveiða,
en það komu fram álitsgerðir frá
mörgum aðilum á þeim vettvangi
þar sem hvatt var til þess að breytt
yrði með róttækum hætti til um
stjórnun veiðanna og tekið upp
aflamark. Ég hef farið í gegnum
allar ályktanir Fiskiþings frá þess-
um árum, og einnig þær tillögur
sem ekki náðu þar samþykki. Ég
minni til dæmis á tillögur frá nefnd
sem Hilmar Bjarnason var formað-
ur fyrir, sá glöggi skipstjórnarmað-
ur og fiskifélagsmaður sem þar hef-
ur verið á oddi um langt skeið.
Hilmar hefur verið starfsmaður
fiskifélagsdeilda á Austurlandi og
leiddi nefnd sem um þessi mál fjall-
aði og skilaði mjög marktæku áliti
að mínu mati og margra fleiri.
Ástæða ófarnaðarins eins og ég
hef verið að víkja hér að og rök-
styðja í máli nrínu er ekki síst sú, að
það var ekki pólitískur vilji af hálfu
Framsóknarflokksins til þess að
taka á þessum málum hér á árum
fyrr, þegar möguleiki var til þess að
þróa hér skynsamlega stjórnun
fiskveiða méðan menn bjuggu ekki
við þær alvarlegu og kröppu að-
stæður, sem nú ríkja að margra
mati. Eg held að það sé hollt fyrir
menn að hugleiða einmitt hversu
nöturlegt það er, að við skulum
vera komnir hér með tillögur af
hálfu Hafrannsóknastofnunar um
>200 þúsund tonna þorskafla á ári
Strax 1981 komst starfshópur Rannsóknarráðs að þeirri niðurstöðu að
setja þyrfti á sóknar- eða aflakvóta.
Tími frjáls og óhefts aðgangs að
fiskimiðunum er liðinn, þótt dreg-
ist geti að viðurkenna það.
Leyfi til fiskvciða geta annað
hvort falið í sér heimild til að veiða
jftkvcðinn afla á tilteknu tímabili,
laflakvótar, eða kveðið á um heimild
til að halda til veiða tilteknu magni
og gerð veiðarfæra, og/eða skipa á
tilgreindu tímabili, sóknarkvótar.
Slík leyfi geta verið veitt cinstökum
útgerðum, skipum eða t.d. vinns-
lustöðvum með cða án ákvæða um
framsal leyfanna til fiskiskipa. Þá
er að geta þess, að leyfisveitingu
þarf ekki nauðsynlega að fylgja
álagning leyfisgjalds. Að sjálfsögðu
koma einnig til greina ýmis millistig
milli þessara tveggja tegunda kvót-
akerfa. Þannig eru aflakvótar alla-
jafna veittireinhverjumafmörkuð-
um fjölda skipa þannig að um leið
eru veitt sóknarleyfi“.
Skrapdagakerfið
minnisvarði Steingríms
„Ég tei“, sagði Hjörleifur Gutt-
ormsson „að það sé afar afdrifaríkt
að það skuii ekki hafa verið hlustað
meira á þessar tillögur á þeim tíma
sem þær komu fram og það skuli
ekki hafa verið neinn pólitískur
vilji á þessum árum til þess að taka
með breyttum hætti á stjórnun fisk-
veiða, með öðrum hætti en þeim
sem menn þekkja af reynslu síð-
ustu ár, hinu svokallaða skrapdag-
akerfi, sem er afkvæmi Steingríms
Hermannssonar sem sjávarútvegs-
ráðherra. Það er það kerfi sem
mun loða við nafn hans miðað við
hans feril sem sjávarútvegsráð-
herra, skrapdagakerfið sem stjórn-
unarkerfi.
Mér er Ijóst að það var ekkigerð
eftir að hafa búið hér að þorskafla á
bilinu 300 til 460 þúsund tonn fyrir
2-3-4 árum síðan, sem hefði gert
það kleift að taka hér upp gerbreytt
vinnubrögð með sársaukalausum
hætti í sambandi við sjávarútveg
okkar og stjórnun hans.
Samspil Steingríms
og Tómasar
Það er kannski einn meginkostur
þeirrar stjórnunaraðferðar sem hér
er lagt til að upp verði tekin að hún
gerbreytir sýn manna til þessarar
takmörkuðu auðlindar sem hefur
auðvitað alltaf verið sínum tak-
mörkuðum háð, þó að menn hafi
ekki rekið sig upp undir með jafn
afgerandi hætti eins og nú. Þeir
hjálpuðust um það Streingrímur
Hermannsson, sem hafnaði því að
taka upp breytta stjórnun með
aflamarki hér á síðustu árum, og
Tómas Árnason að hlaða utaná
þann bolta, sem nú er orðinn það
stór, að það er vart að núverandi
sjávarútvegsráðherra nái utan um
hann og er hann þó vaskur maður.
Tómas Árnason mátti sem við-
skiptaráðherra ekki heyra á það
minnst að fiskiskip væru tekin af
frílista, og þannig var lætt hér inn í
landið skipum án þess að nokkrar
lánastofnanir kæmu þar við sögu
og útlendingar fóru að gera hér út í
íslenskri lögsögu á laun með fyrir-
greiðslu ísl. stjórnvalda. Þetta er
nú arfurinn sem Halldór Ásríms-
son tekur við, fyrir utan ýmis önnur
raunaleg dæmi og gleymsku og
yfirsjónir Steingríms Hermanns-
sonar, sem ekki mundi mánuðin-
um lengur. hvað ráðið hefði verið í
sambandi við skipakaup og skipa-
innflutning erlendis frá.
______________ÞriSjudagur 16. janúar 1984 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 15
Erlendar fréttir
Nýtt afiamet var sett í heiminum á árinu 1982
500 þúsund tonna
aukning fískafla
heimsins 1982
Á árinu 1982 voru veiddar 75 milljónir tonna af fiski í höfum, vötnum og
ám jarðarinnar, sem er nýtt aflamct. Aflaaukningin er sögð mest við
Suður-Ameríku.
Japanir voru með mestan fiskafla, eða 10 milljónir og 760 þúsund tonn.
Næst komu Sovétríkin með 9 milljónir 450 þúsund tonn. Af Vcstur-
Evrópuþjóðum voru Norðmenn hæstir mcð 2 milljónir 450 tonn og Danir
með tæplega 2 milljónir tonna.
Jóhann E. Kúld
skrifar um
fiskimál
Fisk-
vinnsla
í Fær-
eyjum
í 21 frystihúsi í Færeyjum var
tekið á móti og unnið úr 102.237
smálestum af nýjum fiski frá ný-
ári til septemberloka 1983. Yfir
sama tímabil á árinu 1982 barst
til þessara sömu húsa 76.876
smálestir af vinnslufiski.
Beitupokar
í þorskanet
F ærey-
ingar
eru
bjart-
sýnismenn
Hið mikla fiskveiði- og verks-
miðjuskip sem Færeyingar keyptu
frá Ítalíu á sl. sumri og hlaut nafnið
Reynsatindur átti að sækja kolm-
unnatogvörpu til Egesunds í Noregi
fyrstu vikuna í desember.
Kaupverð skipsins var 58.5
milljónir danskra króna. Síðan
hafa verið gerðar miklar breyting-
ar á skipinu f'yrir 33 milljónir dan-
skra króna, svo nú stendur það í
915 milljónum danskra króna fyrir
utan veiðarfæri þegar útgerð þcss
hefst.
Skipið verður gert út til alhliða
fiskveiða þar á meðal rækjuveiða,
og verður allur afli fullunninn um
borð og engu kastað. Skipið hefur
frystilest fyrir 2000 lestir af fiski og
1000 lestir af rækju. Skipshöfnin
verður 70 menn.
Reiknað er með að Reynsatind-
ur þurfi að fiska fyrir 55-60
milljónir danskra króna til þess að
endar nái saman. Skipstjóri á þessu
mikla fiskveiði- og verksmiðjuskipi
Færeyinga heitir Danjal Petur Ni-
elsen. Færeyingar sem eru fámenn-
astir Norðurlandaþjóða hafa nú
byrjað útgerð á stærsta og líkindum
best búna fiskiskipi þessara landa.
Það veiðist betur ef beitupokar cru settir innan í þorskanet.
Á síðastliðinni jólaföstu var birt í Noregi niðurstaða af margendur-
teknum tilraunum norska vísindamanna um beitupoka á þorskanetum.
Útkoman varð sú, að þegar fínriðnir nctpokar með niðurskorinni síld,
smokkfiski eða makríl voru hcngdir á nctin þá óx aflinn að miklum
mun. Þetta cr þakkað lyktnæmi fisksins. Það væri ómaksins vert á
netavcrtíðinni hér í vetur að reyna þessa nýju norsku aðferð við
veiðarnar.
Mikil smokkfískveiði
við Falklandseyjar í haust
Tuttugu spánskir togarar sem
voru á tregfiski undan ströndum
Suður-Afríku snemma á þessu
hausti brugðu sér vestur yfir hafið á
miðin við Falklandseyjar, en þar er
ennþá þriggja mílna fiskveiðiland-
helgi. Þarna fengu Spánverjarnir á
mjög skömmum tíma 20 þúsund
smálestir af smokkfiski, en þá
fengu þeir fréttir af því að spánski,
markaðurinn væri að fyllast af
þessari fisktegund. Þegar Spán-
verjarnir komu á Falklandseyja-
miðin þá var þar fyrir stór pólskur
fiskveiðifloti ásamt verksmiðju-
skipum og voru þá Pólverjarnir
búnir að veiða 100 þúsund smálest-
ir af smokkíiski og kolmunna.
Kolkrabbi eða smokkfiskur þyk-
ir herramannsmatur í löndunum
við Miðjaröa ' :f og víðar.