Þjóðviljinn - 28.02.1984, Síða 8

8 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Þriðjudagur 28. febrúar 1984
Gamla Akureyri —
Gengiö með Finni Birgissyni skipulagsstjóra Akureyrar
um Innbæinn og Fjöruna en nú eru komnar fram
tillögur um skipulag þessa svæðis.
Gamli spítalinn „Gudmanns Minde“. Þetta hús reisti Eggert Johnsen læknir árið 1836 og er þetta sennilega fyrsta tvílyfta íbúðarhús landsins.
Það stendur við Aðalstræti 12. Ljósm.: Atli.
„Ástæðan fyrir því að Inn-
bærinn og Fjaran á Akureyri
hefur fengið að vera í friði er
líklega sú að höfnin var flutt
og miðbæjarsvæðið færðist
því norðar í bæinn. Annars
hefði líklega verið pressa á
að umturna þessum helsta
hluta bæjarins líkt og gerst
hefur með Grjótaþorpið og
kannski Skuggahverfið í
Reykjavík. Þarna var mið-
punktur bæjarins fram yfir
aldamót.“ Þetta sagði Finnur
Birgisson arkitekt, skipu-
lagsstjóri Akureyrarbæjar, er
hann gekk með blaða-
mönnum Þjóðviljans um Inn-
bæinn og Fjöruna fyrir
skömmu og lýsti fyrir þeim
nýjum tillögum að deiliskipu-
lagi fyrir þennan merka, við-
kvæma og gamla bæjarhluta
Akureyrar fyrir skömmu.
Undirbúningur að deiliskipu-
laginu fór fram árið 1981 en þá
unnu þeir Hjörleifur Stefánsson og
Pétur Ottósson að víðtækri upplýs-
ingasöfnun um þennan bæjarhluta
og úttekt á ástandi hans. Afrakst-
urinn var m.a. tvö þykk fjölrituð
bindi þar sem gerð var ítarleg út-
tekt á hverju húsi, ástandi þess og
sögu. Því miður hefur þessi úttekt
ekki verið gefin út fyrir almenning
en óhætt er að segja að hún sé haf-
sjór upplýsinga um gömlu Akur-
eyri. í maí í fyrra ákvað svo skipu-
lagsnefnd Akureyrar að óska eftir
því við þá Hjörleif og Pétur að þeir
gerðu tillögu að deiliskipulagi Inn-
bæjar og Fjörunnar og var henni
lokið í júlí. í janúar sl. gerði svo
skipulagsnefndin athugasemdir við
tillöguna og næsta skref er að vinna
uppdrætti í samræmi við þessar at-
huganir og leggja þær síðan fyrir
bæjarbúa og bæjarstjórn.
Um Fjöruna og Innbæinn segir
m.a. í greinargerð með staðfestu
gildandi aðalskipulagi Akureyrar
frá 1974:
Óvenjulega
heilleg byggð
„Á svæðinu er óvenjulega heilleg
byggð frá gamalli tíð, hér eru mörg
af elztu húsum bæjarins og flest
þeirra lítið breytt frá upprunalegri
gerð. Auk þess einkennir staðinn
mikill trjágróður og garðrækt, sem
Akureyringar hafa löngum verið
frægir fyrir. Þetta tvennt ásamt
þeim rólega andblæ, sem ríkir á
staðnum, gerir það að verkum, að
hiklaust má telja svæðið í heild
einn yndislegasta stað bæjarins.
Svæðið er rammi um Minjasafnið,
sem hefur góða vaxtarmöguleika
innan um gömlu húsin. Safnið og
svæðið í heild laða þegar að sér
ferðamenn, en sú tekjulind á eftir
að verða drjúg fyrir bæjarfélagið
þegar fram í sækir. Á svæðinu er
eitt fegursta göturými bæjarins,
Aðalstræti.“
Nú er að vísu sá hængur á að
fjaran sjálf er horfin undir breiða
uppfyllingu fyrir framan Aðal-
stræti en út við sjóinn er nú komin
hraðbraut, svoköiluð Drottning-
arbraut. Finnur Birgisson er
þeirrar skoðunar að uppfyllingin
hafi einnig sína kosti. Það sé ró-
legra að búa í þessum gamla bæjar-
hluta og hann sést betur undir
brekkunni og njóti sín úr fjarlægð.
Samkvæmt tillögunum á ekki að
byggja á uppfyllingunni milli Aðal-
strætis og Drottningarbrautar
heldur hafa þar útivistarsvæði.
Hafnarstræti undir Brekku er
eiginlega hluti af þessu svæði og um
það segir í fyrrnefndri greinargerð:
„Undir Brekkunni standa nokk-
ur látlaus, en samstæð hús frá síð-
ustu aldamótum. Húsin sjálf eru
verð athygli, en höfuðkost þessa
staðar má þó telja hina rólegu og
fallegu götumynd, þýðingarmikinn
hluta af þeirri línu, sem við höfum
kallað „Iífæð" staðarins. Staðsetn-
ing húsanna er nátengd fjöruborð-
inu og brekkunni, en útsýnið yfir
Pollinn gefur staðnum mikið
gildi. “
Ný íbúðabyggð
Samkvæmt tillögum Hjörleifs
Stefánssonar á þó ekki bara að
varðveita þetta svæði heldur bæta
við það nýjum húsum og starfsemi
sem falla inn í heildarmynd þá sem
þegar er. Þannig er gert ráð fyrir
iðngörðum á fyllingunni milli
Hafnarstrætis og Drottningar-
brautar norðan og austan Höep-
fnerhúss en þar var eitt helsta at-
hafnasvæði Innbæjarins um og eftir
aldamót. Hér er þó aðeins um að
ræða minniháttar iðngarða fyrir
smáiðnað, verkstæði og einnig
verslun og þjónustu t.d. í tengslum
við fyrirhugaða smábátahöfn sem
lagt er til að verði stækkuð við
Höepfnersbryggju.
I tillögum Hjörleifs er gert ráð
fyrir að Skautafélag Akureyrar
hafi áfram aðstöðu á uppfylling-
unni milli Hafnarstrætis og Drottn-
ingarbrautar en skipulagsnefnð
leggur hins vegar til að hún verði
flutt suður fyrir bryggjuna.
Þá er gert ráð fyrir nýrri íbúða-
byggð syðst í fjörunni austan Aðal-
strætis (í grennd við Aðalstræti 63)
og einnig á auðum svæðum í Búð-
argili, við Spítalaveg og á einstök-
um auðum lóðum. Óll hús tækju þó
mið af þeirri byggð sem fyrir er.
Gert er ráð fyrir að fáein hús verði
rifin.
Birgir Finnsson tjáði okkur að
hugmyndir væru um það í framtíð-
inni að um 5000 manna íbúðabyggð
kæmi upp á Brekkunni og skv. til-
lögunum kæmi þá tengibraut upp á
Brekkuna sunnan syðsta hússins í
Fjörunni (Naustavegur).
Fyrst og fremst
timburhúsabær
Á þeirri öld sem leið frá því að
byggð hófst á Akureyri að nokkru
marki og þar til gamli bærinn var
fullbyggður um 1910 urðu veru-
legar breytingar á húsagerðum. I
fyrstunni voru húsin lágreist einnar
hæðar timburhús með háu risi en
síðar komu stór portbyggð hús á
háum steinsökklum, byggð að
norskri fyrirmynd og tvflyft hús
með valmaþaki rneð klassísku
sniði. Með skipulagi bæjarins frá
1927 var gert ráð fyrir því að bær-
inn yrði endurbyggður úr stein-
steypu á næstu áratugum og risu
nokkur steinsteypuhús í framhaldi
af því en gamla Ákureyri er þó fyrst
og fremst timburhúsabær enn og er
talið æskilegt að svo verði áfram.
í tillögum Hjörleifs er talað um
átta húsasamstæður sem varðveita
ber og innan þeirra eru 50 hús. Er
þeim skipt í þrjá flokka eftir mikil-
vægi. Þegar eru 8 hús friðuð með
lögum en ekki er talin ástæða til
þess að friða fleiri nema að vel
athuguðu máli. í greinagerð Hjör-
leifs og Péturs segir:
„Mörg þeirra húsa sem hér um
ræðir e'ru orðin léleg og þarfnast
verulegra endurbóta. Sumum
þeirra þarf að breyta til að gera þau
hentugri til íbúðar og sum eru svo
lítil að nauðsynlegt er að byggja við
Hvert sem erindiö er
ElNNBANKl-
ÖLLÞIÓNUSEA
Utvegsbankinn veitir alla almenna banka- Eurocard — Kredidkort
þjónustu, innlenda sem erlenda og Útvegsbanki íslands
Ráögjafinn í Útvegsbankanum Hafnarstræti 107 Akureyri
er jafnan til þjónustu reiðubúinn. Simi 96-23400