Þjóðviljinn - 02.03.1984, Page 11

Föstudagur 2. mars 1984 ÞJÓÐVILJINN SÍÐA 11
bara í bridds, segja eina góða
slemmu og skíttapa í henni - en það
gerir ekkert til. Svo er ég að læra
golf. Ég hélt að það væri enginn
vandi að slá á eina kúlu en þegar
vindhöggin voru orðin ærið mörg
þá sá ég að þetta var ekki eins
auðvelt og ég hélt. En það er
skemmtilegt að vera úti við þetta
og hitta fólk. Þar að auki stunda ég
sund. Ef ég væri í Reykjavík væri
ekki möguleiki að vera í öllu þessu.
Það gera vegalengdirnar og um-
ferðin.
En finnst þér þú ekkert einangr-
ast t.d. í sambandi við að fá tæki-
færi til að leika í sjónvarpi eða
kvikmyndum?
- Jú, mér finnst það nú. Maður
kannski gleymist hér og svo er það
aukakostnaður að fá manneskju
utan aflandi. En ég gete.t.v. sjálfri
mér um kennt. Ég hef ekki reynt að
koma mér á framfæri og hef kann-
ski takmarkaðan áhuga. Það er lýj-
andi að leika í kvikmynd.
Hefurðu reynt það?
- Æ, já, ég lék í Lénharði fógeta,
einni fyrstu kvikmyndinni. Það var
þrælerfitt, bútar og lausir endar.
Mér skilst að Súkkulaði handa
Silju sé töluvert breytt frá sýning-
unni í Þjóðleikhúsinu?
- Það felst aðallega í því að hin
konan sem Anna snýr sér til er gerð
að félagsfræðingi í þessari upp-
færslu. Endirinn er líka breyttur og
gerður mun mannlegri en í sýningu
Þjóðleikhússins.
Má ekki álasa
áhorfendum
Koma Akureyringar á leiksýn-
ingar hjá ykkur?
- Mér finnst þeir afskaplega dug-
legir að sækja leikhúsið. Og það
má ekki álasa áhorfendum fyrir að
koma ekki á leiksýningar. Það er
þá við okkur að sakast. Annað-
hvort hefur uppfærslan eða valið á
leikritinu ekki verið nægilega gott.
Það eru auðvitað áhorfendurnir
sem skipta mestu máli. Einstöku
sinnum getur svo sem verið
skemmtilegt að fást við verk sem
höfða meira til leikaranna en
áhorfendanna, en það má ekki
vera meginreglan. Við höfum
stundum verið með mjög góðar
sýningar sem ekki fengu góða að-
sókn. Ég nefni t.d. Þrjár systur
eftir Tsékof. Vorverkefnið hjá
okkur hefur oft misheppnast og nú
ætlum við að prófa að enda leikárið
á barnaleikriti. Við erum að byrja
að æfa Kardimommubæinn.
Það hafa sem sagt verið svolítið
skrykkjótt hjá ykkur leikárin?
- Núverandi leikár er algjört met
sem verður örugglega aldrei slegið
- þó að maður ætti auðvitað aldrei
að segja aldrei. Það eru yfir 10 þús-
und manns sem hafa séð My Fair
Lady. Þetta hefur lyft öllu bæjarlíf-
inu. Það segir sig sjálft.
Að svo mæltu kveðjum við
Sunnu Borg og höldum út í akur-
eyrska vetrarblíðu.
-GFr
MI.NMNLAKSJdrlUK ÍSLEN/.K UAK 11.10 1)1
SIGFÚS SIGURIIJARTAKSON
Minningarkortin cru tilsölu á
eftirtöldum stöðum:
Bókabúö Máls og menningar
Skrifstofu Alþýðubandalagsins
Skrifstofu Þjóðviljans
Munið söfnunarátak í
Sigfúsarsjóð vegna
flokksmiðstöðvar
A Iþýðubandalagsins
Rætt við Jón Björnsson félagsmálastjóra á Akureyri
, ,Ekkert svartnætti
gripið um sig enn
— en það er erfitt hjá mjög mörgum“
- Þaðermjög bágtástandið
víða og það kemur mjög við
hjá okkur. Þetta kerfi sem við
búum við, þ.e. fjárhagsað-
stoð bæjarfélaga á stærri
stöðum, það er ekki vaxið
svo stórum vanda sem við
eigum við að glíma núna.
Svo mælir Jón Björnsson fé-
lagsmálastjóri á Akureyri, en
blaðamenn Þjóðviljans litu við hjá
honum á dögunum á Félagsmála-
stofnun Akureyrar til að kynnast
því starfi sem slík stofnun sinnir og
getur sinnt þegar þrengist verulega
í búi hjá öllum almenningi.
Kerfið ekki undir
þetta búið
- Þeir sem eiga að lifa á bótum,
ellilífeyrisþegar og atvinnulausir
einstæðir foreldrar standa alverst
að vígi. Þessu fólki er ætlað að lifa
af 7000 kr. á mánuði. Þetta fólk er
hræðilega illa statt.
Hverjir leita aðstoðar hjá ykk-
ur? Er það eingöngu fólk sem býr
við þessar aðstæður?
- Nei, það eru almennt allir þeir
sem einhverra hluta vegna eru ekki
mjög duglegir að spjara sig á svona
þrengingartímum sem nú ganga
yfir. Það er ansi margt sem þar get-
ur um ráðið. Atvinnuleysi, heilsu-
far.heimilisástæður. Nú eru t.d.
samkvæmt þeim síðustu tölum sem
ég hef um 330 manns atvinnulausir
hér á Akureyri. Ástandið hefur
alltaf verið slæmt á þessum tíma,
en það er miklum verst núna en ég
held að það sé samt eitthvað að
birta yfir.
Er mikið álag á ykkur starfsfólki
Félagsmálastofnunar?
- Já. Vegna þessa fjárhagsá-
stands sem ríkir hjá almenningi þá
höfum við haft mörgu að sinna.
Við fórum að finna fyrir þessum
þrengingum eiginlega strax um
mitt árið 1982 og ástandið hefur
síversnað síðan. Sem dæmi get ég
nefnt, að bara í gær var tekið á móti
og afgreiddar á fundi í fél-
agsmálaráði 20 beiðnir um fjár-
hagsaðstoð. Aðeins á einum degi,
og ég held ég geti fullyrt, að engin
þessara beiðna hafi verið ósann-
gjörn. Yfir helmingi þessara
beiðna var hafnað. Ekki vegna ós-
anngirni, heldur vegna þess að
kerfið er alls ekki búið undir þetta.
Koma dllir sem virkilega þurfa á
aðstoð að halda til ykkar?
- Sumir, alls ekki allir. Okkar
tölur segja ekki nema einhvern
hluta af sögunni. Sumir vilja alls
ekki snúa sér til síns bæjarfélags
þegar dæmið gengur ekki lengur
upp.
Einstaklingsstoltið
Er einhver ótti í fólki, hræðist
það að segja sig til bæjarins?
- Ég held að þetta sé einstak-
lingsstoltið. Mál standa dálítið
öðru vísi í dag en í eina tíð. Ég held
að gamlt fólk sem man þá tíð hafi
ekki áttað sig fyllilega á því hve
samneysla í sveitarfélagi af þessari
stærð er í mörgu formi. Við skulum
átta okkur á þvf að hér eru t.d. 100
dagvistarrými sem eru greidd niður
af bænum. Það er enginn stimpill á
fólk að þiggja slíka aðstoð. Það er
enginn munur á því hvort fólk er
Jón Björnsson: Á aðeins einum degi
var tekið á móti og afgreiddar 20
beiðnir um fjárhagsaðstoð, og eng-
in þeirra var ósanngjörn, en yfir
helmingi þeirra var hafnað vegna
þess að kerfið er ekki búið undir
þetta. Mynd: Atli.
aðstoðað á þann máta eða annan,
hvort því er greitt í því formi eða
með ávísun. Það hefur verið reynt
að færa þessi mál úr gamla farinu
og aðstoð bæjarfélagsins kemur
orðið fram í margri mynd, en marg-
ir gera sér kannski ekki að fullu
grein fyrir þessu. Almanna-
tryggingar þegar þær komu til sög-
unnar voru t.d. aðalbreytingin í
þessa átt.
En til hvaða úrræða getið þið
gripið?
- Það er ýmislegt sem hægt er að
breyta og laga til. Við höfum upp á
ódýrt húsnæði að bjóða. Við sinn-
um heimilisþjónustu, útvegum
dagvistun, sinnum ráðgjöf og einn-
ig er um að ræða beinar peninga-
greiðslur.
Ilvað hafið þið úr miklu að spila í
þeim efnum?
- Peningaupphæðin í ár er
óvenju há miðað við fyrri ár, en
þrátt fyrir það er hún aðeins 3'/2
meðalárslaun. í raun þá skiptir
þessi upphæð óskaplega litlu máli.
Salt
í grautinn
Er það atvinnuleysið sem er erf-
iðast í þessu öllu?
— Þetta er ekki bara spurningin
um vinnuna heldur hitt að
kaupmáttarskerðingin hefur hitt
þá langverst sem höfðu minnst
fyrir. Kaupið dugði þá varla fyrir
salti í grautinn, og það sama salt
þarf að kaupa núna. Atvinna
myndi ekki breyta öllu.
Hefur þú orðið var við vonleysi
hjá fólki sem sækir þig hingað
heim?
- Nei, ég hef ekki orðið var við
neina uppgjöf. Ástandið er vissu-
lega verra en verið hefur, en
sveiflur sem þessar hafa ætíð kom-
ið. Það hefur ekkert svartnætti
gripið um sig, en það er erfitt hjá
rnjög mörgum. Fólk er líka al-
mennt seint að breyta til miðað við
breyttar aðstæður. Maður hefur
orðið var við þetta t.d. varðandi
raunvextina. Sumir eru ekki búnir
að átta sig á þeim breyttu aðstæð-
um fyrr en nú. Sama er að segja um
kaupmáttarskerðinguna. Það
tekur tíma að gera sér grein fyrir
því að eitthvað sem var er ekki
lengur hægt. Það er eitt af því sem
við höfum verið að reyna að hjálpa
fólki að gera sér grein fyrir. Hvort
það sé ánægt með stöðu sína í
neyslukapphlaupinu. Vera í því án
þess að festa sjónir á einhverju
marki. Mönnum væri almennt hollt
að hugsa um það hvort gæfan liggi í
einhverju öðru en því sem auglýst
er í sjónvarpinu á kvöldin.
Námskeið í
heimilisbókhaldi
Þið hafið hleypt af stokkunum
sérstöku námskeiði um heimilis-
bókhald í samvinnu við Neytenda-
félag Akureyrar. Hver eru tildrög
þessa?
- Tildrögin eru þau að okkar
hlutverk hér er að sinna fram-
færslumálum m.a. Hingað leitar
margt fólk í ýmsum tekjuflokkum
þegar fjármál þess eru komin í
strand. Oft og tíðurn er það hreint
og beint vegna aðgæsluleysis og
vankunnáttu á kerfið. Menn átta
sig ekki á öllu varðandi lántökur.
Það vantar ýmis þekkingaratriði
sem auðvelt er að miðla í hóp. Við
höfurn hugsað um þetta lengi og
fannst Neytendafélagið vera eðli-
legur samstarfsaðili í þessu verk-
efni. Þess markmið er réttargæsla
neytenda og okkar hlutverk er
einnig að upplýsa okkar umbjóð-
endur.
Hverjar hafa undirtekir verið?
- Góðar. Við höfum fengið þá
þátttöku sem við vildum. Við byrj-
um með 15 manna námskeið og
það mun standa í 5 kvöld, 2!/2 klst.
á kvöldi og tekur xh mánuð.
Hagsýnn og
hugsunarlaus
Hvað ætlið þið að kenna?
- Fólkverðurlátiðhaldaheimil-
isbókhald. Við skoðum í hverju
eyðslan liggur. Hvort fólk er sátt
við það sem útkoman sýnir. Það
verður farið yfir heimihsbókhald,
lánamál, fasteignaviðskipti og
fleira. Það er í undirbúningi hjá
okkur að láta fólk prófa misdýra
matseðla. Við höfum gert athugun
á tvenns konar matseðlum sem
báðir innihalda þá næringu sem
fólk þarf á að halda. Annar mat-
seðillinn er hagsýnn, hinn er hugs-
unarlaus, vörur sem menn kaupa
þegar þeir eru að flýta sér. Útkom-
an var sú hjá okkur að það munaði
fyrir 4ra manna fjölskyldu 3000
krónum á viku hvor matseðillinn
var notaður. Þarna er um háar upp-
hæðir að ræða og með fyrirhyggju í
innkaupum eru peningar fljóttekn-
ari en í gegnum ýmsar bætur. Þess
vegna er einmitt brýnna en oft áður
að fólk velti hlutum sem þessum
betur fyrir sér, sagði Jón Björnsson
félagsmálastjóri Akureyrar.
-lg-
Félagsmálastofnun Akureyrarbæjar er til húsa í myndarlegu og sögufrægu
húsi. Það reisti Sigurjón á Laxamýri í upphafí aldarinnar og bjó þar í fáein
ár. Hjálpræðisherinn rak síðan gistiheimili i húsinu til 1980 en Fé-
lagsmálastofnun flutti hingað inn árið 1982. Nú er unnið að endurbótum á
húsinu jafnt innan sem utan dyra. Mynd: Atli.