Þjóðviljinn - 14.03.1984, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 14. mars 1984 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 7
Fiskveiðistefnan er hrunin
Núverandi fiskigengd á íslenskum miðum hefur sópað þessari illa grunduðu fiskveiðistefnu burt af vettvangi
dagsins, segir Jóhann J.E. Kúld í greininni. Myndin er af Bjarna Benediktssyni að veiðum í rekís í ágúst í fyrra, en
þá eins og sl. þrjú ár hefur verið kalt í sjónum. Nú fer sjór hlýnandi á ný.
Þau gleðilegu tíðindi hafa nú
verið kunngjörð að sjór sé nú aftur
farinn að hlýna á Islandsmiðum
eftir þrjú köld ár. Fiskveiðisagan
segir okkur, að á öllum tímabilum
sögunnar, þá fer saman of kaldur
sjór og rýrari fiskafli á miðum. Á
slíkum árum verður öll lífstarfsemi
hafsins hægari, afköstin minni. En
svo aftur þegar sjávarhiti kemst í
æskilegt horf þá vex lífríki hafsins
með undrahraða. Fiskur sem menn
héldu að ekki væri lengur til, leitar
aftur upp á grunnin úr djúpálun-
um. Þannig gengur þetta fyrir sig
hér á norðurslóð Atlantshafsins.
Vegna þessa breytileika hafsins hér
á íslandsmiðum, sem orsakast af
mismunandi hraða Golfstraumsins
að sunnan og Pólstraumsins að
norðan, þá er okkur Islendingum
meiri nauðsyn á því en nokkru
öðru sem fiskveiðiþjóð, að haldið
sé uppi stöðugum rannsóknum á
straumum og breytingu strauma
við landið, bæði í yfirlögum hafsins
og undirlögum þess.
Vestfjarðamiðin tóku
við sér þegar sjór
hlýnaði
Hin gjöfulu fiskimið útaf Vest-
fjörðum voru fljót að taka við sér
þegar sjór hlýnaði þar nú eftir mán-
aðamótin febrúar og mars. Stærri
þorskganga gekk þar yfir miðin
segja togaraskipstjórar, sem þar
voru að veiðum, heldur en orðið
hefur vart við síðustu tvö árin.
Skuttogarinn Páll Pálsson frá
Hnífsdal tók 190 tonn af þorski úr
þessari fiskigöngu í sex daga veiði-
ferð og skuttogarinn Guðbjörg frá
ísafirði 220 tonn á átta dögum.
Þetta er sagður góður þorskur og
uppundir þriðjungur hans hrygn-
ingarfiskur.
Betri veiðihorfur
víðar
Vetrarvertíðin hér við Suður-
land hófst yfirleitt nokkru síðar en
venjulega og þorskafli fyrstu tvo
mánuði ársins varð því heldur
minni en á sl. ári á sama tíma, enda
gæftir óvenju slæmar fyrstu tvo
mánuðina.
Þó voru Vestmannaeyingar með
talsvert meiri afla yfir framangreint
tímabil, heldur en á sama tíma í
fyrra, og spáir það góðu um vertíð-
arhorfur, ef gæftir fara batnandi,
sem við verðum að vona. Afli á línu
hefur verið óvenju góður frá
höfnum á Snæfellsnesi það sem af
er vertíð er yfirleitt sæmilega vænn
þorskur sem fengist hefur.
Á Austfjörðum er afli sagður
góður að undanförnu. Hér sunnan-
lands hefur þorskur í afla netabáta
verið að aukast síðustu daga en
dregið úr ufsaafla sem er oftast
meginhluti aflans fyrst á vertíðinni
hér fyrir Suðurlandi. Og eitt ber
mönnum saman um, sem spáir
góðu: Þorskurinn á vertíðinni er
sagður fallegur og vænn.
Mikil óánægja
meö aflaskiptingu
Utvegsmenn og sjómenn víðs-
vegar um land eru mjög óánægðir
með þá kvótaskiptingu þorskaflans
sem nú hefur farið fram. Menn
virðast hafa vaknað upp við vond-
an draum, þegar þeir sáu hvaða af-
leiðingar það hafði í för með sér að
skera heildarþorskaflann í ár niður
í 220 þúsund tonn. Þorskafli ársins
1983 varð við endanlegt uppgjör
Fiskifélagsins 293.750 tonn. En
þess ber að gæta í því sambandi að
þorskafli sl. árs var fyrirfram tak-
markaður með ráðstöfunum
stjórnvalda m.a. í gegnum skrap-
dagakerfið, þar sem togaraflotinn
fékk ekki að veiða þorsk nema 200
daga af árinu, í staðinn fyrir í 300-
330 daga á meðan sóknin var óheft
af stjórnvöldum. Þessiminnsti þor-
skafli sem fengist hefur á íslands-
miðum sl. ár hefði óefað orðið
mikið hærri með óheftri sókn, eða
ekki undir 350 þúsund tonn. En
niður fyrir það aflamagn hefur
þorskafli á íslandsmiðum sjaldan
farið hafi nógu stór floti stundað
veiðarnar og sóknin verið óheft.
Og þetta hefur aðeins gerst í mjög
köldum árum til sjávarins. Annars
hefur þorskafli á íslandsmiðum á
sl. þrjátíu og þremur árum jafnað
sig upp með um 400 þúsund tonna
ársafla.
Ef menn ganga framhjá stað-
reyndum og vilja ekkert mið taka
af fiskveiðilögsögunni þá er hætt
við að sú fiskveiðistefna sem mörk-
uð er hverju sinni hvíli ekki á nógu
traustum grunni þjóðhagslega séð.
Fiskirannsóknir eru okkur
nauðsynlegar og þær þarf að efla
svo þær geti skilað sem bestum ár-
angri. En niðurstaðan sem fæst við
rannsóknir á miðum þar sem tak-
mörkuð fjárveiting til rannsóknar-
ferða getur spilað inn í hver út-
koma verður, hún getur aldrei orð-
ið óyggjandi, þó bestu menn annist
framkvæmdina.
Þarna getur fiskveiðisagan á ís-
landsmiðum, reynsla af veiðunum í
gegnum áratugi, komið til hjálpar,
þegar mörkuð er fiskveiðistefna.
Við verðum í ákvörðunum um fisk-
veiðistefnuna að taka mið af því
hvaða afli hefur fengist á miðum
íslenska landgrunnsins gegnum
tugi ára á meðan sókn var óheft.
Fiskveiðisagan sýnir að þorskafli
miðanna hefur gengið í bylgjum
eftir árferði sjávar. I góðum árum
með hæfilega hlýjum sjó hefur
þorskaflinn aukist en svo rýrnað
aftur í köldum árum. Þannig hefur
þetta gengið sitthvað eftir því hver
skilyrðin hafa verið á miðunum. í
þessu efni fáum við engu um
breytt. Þetta er náttúrulögmál sem
nauðsyn ber til að við þekkjum og
högum okkur samkvæmt því. A
meðan að við förum ekki fram úr
þeim heildarþorskafla sem tekinn
var hér á íslandsmiðum gegnum
árin á meðan hinir stóru erlendu
veiðiflotar voru hér mestu ráðandi
á miðunum, en miðin réttu sig af
með afla eftir árferði, þá er hald-
laust að tala um alltof stóran ís-
lenskan fiskveiðiflota og rányrkju
á miðunum.
Sjósókn má ekki miö-
ast við þorskstofn ein-
an
Og því megum við íslendingar
heldur aldrei gleyma að sem fisk-
veiðiþjóð verðum við að nytja alla
fiskistofna landgrunnsins. Það er
ófrávíkjanlegt skilyrði til þess, að
við höldum fullum rétti okkar yfir
íslenskri landhelgi um alla framtíð.
Nú þegar sækjast aðrar fiskveiði-
þjóðir eftir fiskstofnum sem við
höfum hingað til lítið sem ekkert
nytjað. Má þar nefna bæði löngu
og keilu svo og fleiri fisktegundir.
Þó þorskstofninn sé okkar stærsti
og verðmesti fiskstofn, svo lengi
sem norska vorgotssíldin kemur
ekki hingað aftur á miðin fyrir
Norðurlandi, þá er ennþá margt ó-
rannsakað í lífríki okkar miða, sem
getur orðið lyftistöng bæði fyrir
sjósókn og vinnslu.um langa fram-
tíð.
Jóhann J. E. Kúld
skrifar um
fiskimál
En til þess að það geti orðið þá
verður að efla rannsóknir Hafrann-
sóknastofnunar meira en hingað
til, svo og rannsóknir í þágu nýting-
ar á margskonar fiskhráefni. Við
þurfurn m.a. að stefna að fram-
leiðslu dýrra fiskrétta að fordæmi
Japana, en engin þjóð hefur verið
hugvitssamari en þeir á því sviði
síðustu árin. Um það vitnar hin
dýri fiskréttur sem þeir selja nú á
Bandaríkjamarkaði og unninn er
að stærsta hluta úr hinu ódýra hrá-
efni Alaskaufsa.
Hvaö erframundan nú
spyrja menn?
Áður höfðu menn víðsvegar
hringinn í kringum þetta land mikl-
ar áhyggjur af aflaleysi á köldum
árum. Nú snúast áhyggjur þessara
sömu manna um það hvað taki við,
þegar þeir eru búnir að veiða upp í
þann aflakvóta sem sjávarútvegs-
ráðherra hefur staðið fyrir að láta
úthluta af þeim heildarþorskafla
sem ákveðinn hefur verið. Þetta er
nýtt og áður óþekkt áhyggjuefni á
okkar landi. Ef of mikill þorskafli á
íslenskum miðum veldur hér vand-
ræðum á þessu ári, þá er það eins-
dæmi í okkar sögu. Vaxandi fiski-
gengd hefur hingað til stofnað til
auðsældar í landinu og svo þarf
ennþá að verða.
Fiskveiöistefna ársins
1984 er hrunin til
grunna
Þó þorskveiðar með netum séu
rétt að byrja hér fyrir Suðurlandi
og við Faxaflóa og Breiðafjörð, þá
eru ýmsir vertíðarbátar á þessum
veiðisvæðum í þann veginn að
verða búnir að veiða upp í sinn út-
hlutaða veiðikvóta fyrr allt árið,
þegar þetta er skrifað.
Aðrir segja að kvótinn endist
þeint ekki út vertíðina, og þá sé
ekki annað að gera, að öllu
óbreyttu, en að leggja íslenska
bátaflotanum. Ýmsir þeirra út-
gerðarstaða þar sem þannig stend-
ur á lifa einvörðungu af fiskveiðum
og vinnslu þess afla, sem berst á
land. Um aðra atvinnu er ekki að
ræða. Meðal þessara útgerðarstaða
er Grímsey. Þar hefur blómlegt
mannlíf þróast á síðustu áratugum,
eingöngu borið uppi af dugmikilli
sjósókn og vinnslu aflans. Er
meining íslenskra stjórnvalda að
leggja slíka staði hinna dreifðu
byggða f eyði? Að óbreyttri fisk-
veiðistefnu ársins í ár hlýtur að
stefna að því.
íslenska ríkisstjórnin verður að
gera sér það ljóst nú þegar, að fisk-
veiðistefna sú sem mörkuð var fyrir
árið í ár er hrunin til grunna. Nú-
verandi fiskigengd á íslenskum
miðum hefur sópað þessari illa
grunduðu fiskveiðistefnu burt af
vettvangi dagsins. Það verður að
stórauka heildarþorskafla á’rsins í
ár ef ekki á illa að fara. Þeir sem
stóðu fyrir núverandi takmörkun á
heildarþorskafla verða að gera sér
það Ijóst, að fiskveiðistefna þeirra
var frá upphafi röng.
12. mars 1984
Betokem SUM gólfílögn
Betokem gólílögnin harðnar svo fljótt að þú getur gengið
eða lagt teppið á gólfið eftir 24 tíma. SUM gólfílögn hefur
verið í þróun í Þýskalandi, Svíþjóð og Noregi sl. 15 ár og
hefur sýnt að hún stenst fyllilega allar þær gæða-, þol- og
styrkleikakröfur, sem settar voru í upphafi og síðar hafa
komið fram.
Það hefur enda sýnt sig á söluþróuninni sl. 7 ár að þarna erá
ferðinni algjör bylting í gólfílögn, salan hefur nánast þotið
upp og ekki hefur verið hægt að anna eftirspurn fyrr en nú.
FILLC0AT
"• l V. % —
x..~

gúmmíteygjanleg samfelld húð fyrir málm-
þök.
Er vatnshelld.
Inniheldur cinkromat og hindrar ryðmyndun.
Ódýr iausn fyrir vandamálaþök.
Ábyrgð - greiðslukjör.
LAUSN ER ENDIST ÓTRÚLEGA VEL:
Við erum með f jölmargar gerðir af gólf-
ílagningarefnum sem þola ótrúlegt
álag. Það er sama hvort um er að ræða
gólfið í sturtuklefanum, matsalnum
eða á bílaverkstæðinu. Vandamálið
leysum við á fljótan og öruggan hátt.
i> ‘
.. r^.r
|l V
t Tí
I llllltf illlll1' S K 4IVIÍ1 lil %
EP0XY - GÓLF
HAFNARFIRBI SIMI 50538