Þjóðviljinn - 09.06.1984, Blaðsíða 2

2 SÉÐA - ÞJÓÐVILJINN Helgin 9. - 10. júní 1984
skammtur
af rottueitri
Garðastrætið í Reykjavík hefur löngum verið vett-
vangur óhugnaðar og myrkraverka.
Þegar ég var að alast upp, neðst á Vesturgötunni,
raunar á horninu á Garðastræti og Vesturgötu, þorð-
um við strákarnir ekki fyrir okkar litla líf að hætta okkur
suður götuna, sem afmarkaði Grjótaþorpið að vestan-
verðu. Þetta var nefnilega áður en Grjótaþorpið varð
sælureitur friðarsinna.
Þegar ég var að slíta barnsskónum fyrir síðari
heimsstyrjöldina, lék lausum hala í Grjótaþorpinu
óaldarflokkur ungra manna, sem hafði það sér til
dundurs aö dýfa köttum og öðrum gæludýrum ofaní
steinolíu, kveikja svo í þeim og láta þessi veslings
kvikindi síðan hlaupa skíðlogandi um illa upplýst
Garðastrætið.
í Garðastrætinu var líka reimt. Þar var á ferli bónd-
inn í Dúkskoti, sem myrtur hafði verið af systur sinni á
rottueitri fyrir tuttuguogfimm árum. Mönnum stóð ef til
vill ekki mestur stuggur af draugnum sjálfum, heldur
var það garnagaulið í honum, sem fékk vatnið til að
renna milli skinns og hörunds.
Eini maðurinn sem virtist þora að fara óhikað um
Garðastræti í myrkri var Rúnki í Merkissteini, en hann
drakk í sig kjarkinn og er orðinn klassísk persóna úr
sögu Reykjavíkur fyrir ummæli sem hann lét falla,
þegar hann frétti að búið væri að stofna baðhús í
Reykjavík. Þá sagði Rúnki: „Þetta eru nú meiri sóðarn-
ir, - að þurfa alltaf að vera að baða sig!“
Mönnum brá stundum ónotalega, þegar Rúnki kom
útúr náttmyrkrinu, niður Garðastrætið með gaulandi
garnir, raulandi lagstúf og fikraði sig eftir grindverki,
sem lá eins og gatan horfir. Stakketið þraut þegar kom
að Vesturgötunni, en yfir hana þurfti Rúnki að komast,
því Merkissteinn var við norðanverða Vesturgötuna.
Þá heyrðist Rúnki tauta: „Meira stakket!“.
Og allir vissu að þar fór Rúnki í Merkissteini, en ekki
draugurinn úr Dúkskoti.
Fyrsta fréttamynd, sem gerð var á íslandi og birtist í
íslensku dagblaði, var einmitt mynd af Dúkskoti, lík-
lega trérista, og í tifefni af því óhugnanlega morðmáli
sem áður var tæpt á.
Nánari málsatvik voru þau að kl. 5 síðd. hinn 1. nóv.
1913 fór ábúandinn í Dúkskoti í heimsókn til systur
sinnar og fékk hjá henni skyrspón, blandaðan rottu-
eitri. Honum fannst beiskur keimur af skyrinu og kvart-
aði við systur sína. Þá hellti hún brennivíni útá skyrið
og sagði: „Láttu matinn í þig, maður“. Eftir að brenni-
vínið var komið í skyrið veittist Dúkskotsbóndanum létt
að tæma skyrdiskinn, þakkaði systur sinni fyrir sig og
fór niður í Iðnó að fá sér að borða, en dó svo af
rottueitrinu fimm dögum síðar.
Og enn er Garðastrætið komið í fréttirnar. Nú er þar
til húsa rússneska sendiráðið, og virðast umsvif hinna
fjölmörgu starfsmanna þess vera þess eðlis, að
heppilegra sé að vera fyrir luktum dyrum. Sumir ætla
að þar sé talsvert étið af göróttu skyri og mikið garna-
gaul, sem helst ekki megi heyrast um vesturbæinn.
Fyrir aðaldyrum sendiráðs Sovétríkjanna er eikar-
hurð mikil og rammger, en í henni skothelt gler þeirrar
náttúru að utanfrá er hún sem spegill, en innanfrá er
hægt að sjá í gegnum glerið. Þetta veldur því, að þegar
ungir sjálfstæðismenn standa á tröppum sendiráðsins
sjá allir, bæði þeir sem eru innan dyra, sem og þeir
sem fyrir utan standa, ekkert nema unga sjálfstæðis-
menn. Og nú hefur komið í Ijós að ekkert getur skotið
Rússum meiri skelk í bringu heldur en slík sjón. Engu
var líkara en sendiráðið og aðsetur sendiherrans væri
í herkví á þriðjudaginn var, þegar nokkrir menn hugð-
ust afhenda áttaþúsund undirskriftir íslendinga vegna
Sakharov-hjónanna. Sumir telja að austur í Rússíá sé
verið að murka lífið úr nóbelsverðlaunahafanum, þar
sem hann situr í átthagafjötrum í Gorkí, en kona hans
fær ekki að fara úr landi til að leita sér lækninga.
Og þessu viljum vér líka mótmæla, jafnvel þó vér
séum ekki ungir sjálfstæðismenn.
Þegar ég sá rússneska sendiráðsmanninn, í sjón-
varpinu í vikunni, skella bílskúrshurðinni á mótmæl-
endurfannst méreinsog ég greindi hvítan blett, svona
eins og skyrslettu, á blánefbroddinum á honum. Og
þegar kvenmaðurinn birtist í kjallaradyrunum var ég
sannfærður um að þarna væri systir hans.
„Skuggalegt fólk með slæma samvisku", hugsaði .
ég. „Þau eru þá bæði gengin aftur Dúkskotssyst-
kinin“.
En nú hef ég fengið geðslegri og haldbetri skýringu
og það frá upplýsingaþjónustu annars stórveldis.
Þetta munu hafa verið skjöthjúin Ivan Stroganov og
Olga Kroppanova sem altalað er að hafi verið að
draga sig saman síðustu fjögur árin. Nú fengu þau
loks að vera ein þarna í kjallaranum, til að kanna hvort
þau væru ekki einsog sköpuð fyrir hvort annað.
Allt annað starfsfólk sendiráðsins var víst suður á
flugvelli að taka á móti sendiherranum, sem enn virð-
ist njóta meira ferðafrelsis en almennt gerist í Sovét.
Og auðvitað er til ein allsherjar lausn á málefnum
Sakharovs og kom raunar fram í síðustu ræðu aðal-
ritarans:
Rottueitur og annað stoff
í hann mætti keyra.
Ef við sálgum Sakharov
segir hann ekki meira.
Netan-
ela
í Nor-
ræna
húsinu
Á sunnudag kl. 15 og þriðjudag
kl. 20.30 flytur Netanela þjóðlega
tónlist, djass og blús í Norræna hús-
inu á vegum listahátiðar og kynnir
hún sjálf dagskrána á sænsku og
leikur undir á gítar.
Netanela er fædd í Úsbekistan í
Mið-Asíu en það er eitt af ríkjum
Sovétríkjanna. Hún fluttist ung til
Kanada en hefur undanfarin ár
verið búsett í Svíþjóð. Hún er mjög
fjölhæf listakona og hefur komið
fraríi víðsvegar um heim, haldið
tónleika og tekið þátt í tónlistar-
hátíðum. Hún hehir m.a. farið í
tónleikaferðir með blúspíanistan-
um Memphis Slim. Á efnisskrá
hennar eru einkum þjóðvísur og
ballöður hvaðanæva úr heiminum,
sem hún flytur einatt á frummál-
inu: ensku, sænsku, frönsku,
ítölsku, portúgölsku og einnig á
framandi tungum svo sem Tí-
betmáliog svahili.
-GFr
Netanela er frá Úsbekistan I MI6-
Asiu en hefur undanfarin ár verlð
búsett í Svíþjóð.
Bústaðakrikja á mánudag:
Nýja strengjasveitin
Á mánudaginn kl. 20.30 leikur
nýja strengjasveitin I Bústaða-
kirkju á vegum Listahátíðar undir
stjórn Mark Reeman og eru á efnis-
skrá Brandenborgarkonsert nr. III
eftir Bach, kammersinfónía eftir
Sjostakovits og verk eftir R.
Strauss.
Mark Reeeman, stofnandi og
stjórnandi Strengjasveitar Tón-
listarskólans í Reykjavík hlaut tón-
listarmennum í Royal College of
Music í London og á Eastman tónl-
istarskólanum í Rochester N.Y. í
Bandaríkjunum. Hann hefur starf-
að í nokkrum meiriháttar hljóm-
sveitum t.d. Rochester Philharm-
onic og English Chamber Orche-
stra og tekið virkan þátt í tónlistár-
hátíðum í Ameríku og Evrópu,
bæði sem fíðluleikari og kennari.
Mark hefur unnið ómetanlegt
starf við að byggja upp strengja-
tónlist á Islandi og er starfsemi
Strengjasveitar Tónlistarskólans
einna áþreifanlegasti árangur þess.
Sveitin hefur haldið fjölda tónleika
hér heima og erlendis og hvarvetna
vakið mikla hrifningu, en menn
minnast þó líklega helst frábærs ár-
angurs sem hún náði undir forystu
Marks í International Jeunesse
Musicales keppninni í Belgrad
1982.1 kjölfar þeirrar velgengi var
Mark Reedman og Strengjasveit
Tónlistarskólans boðin þátttaka í
Intemational Festival í Aberdeen í
Skotlandi, sumarið 1983.
Stúdentaleikhúsið:
Láttu ekki deigan
síga, Guðmundur
Á mánudag kl. 18 og þriðjudag
kl. 20.30 sýnir Stúdentaleikhúsið í
Félagsstofnun stúdenta leikverkið
„Láttu ekki deigan síga, Guð-
mundur“ eftir Eddu Björgvins-
dóttur og Hlín Agnarsdóttur.
Söngtexta gerir Þórarinn Eldjám,
Jóhann G. Jóhannsson sér um
tónlistina, leikstjóri er Þórhildur
Þorleifsdóttir. Leikmynd gerir
Stígur Steinþórsson, ljósmyndir
Valdís Óskarsdóttir. Lýsingu ann-
ast Egill Amarson og búninga ann-
ast félagar úr Stúdentaleikhúsinu.
I leikverkinu „ Láttu ekki deigan
síga, Guðmundur" er lífshlaupi
Guðmundar vinar okkar lýst í tali
og tónum allt frá árinu 1968, þegar
hann er ungur og uppreisnargjam
stúdent í blóma h'fsins, fram til árs-
ins 1984, þar sem hann situr við
ritvélina og reynir að skrifa sig frá
þessum tíma. Á spaugsaman hátt
em dregnar upp myndir af Guð-
mundi við mismunandi kringum-
stæður þar sem hann velkist um
milli kvenna og mismunandi
stjómmálastefna. Guðmundur
ikemur víða við og lætur ekki1
deigan síga.