Þjóðviljinn - 09.06.1984, Blaðsíða 6

6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Helgln 9. - 10. júni 1984
DJOBVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson.
Umsjónarmaður Sunnudagsblaðs: Guðjón Friðriksson.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Auglýsingastjóri: Ólafur Þ. Jónsson.
Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Blaðamenn: Auður Stvrkársdóttir, Álfheiður Ingadóttir Lúðvík Geirsson, Magnús H. Gísla-
son, ólafur Gíslason, Óskar Guðmundsson, Sigurdór Sigurdórsson, Valþór Hlöðversson.
íþróttafréttaritari: Víðir Sigurðsson.
Utlit og hönnun: Haukur Már Haraldsson, Þröstur Haraldsson.
Ljósmyndir: Atli Arason, Einar Karlsson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Auglýsingar: Sigríður Þorsteinsdóttir, Margrét Guðmundsdóttir.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir.
Símavarsla: Sigriður Kristjánsdóttir og Aðalbjörg Óskarsdóttir.
Húsmóðir: Bergljót Guðjónsdóttir.
Bflstjóri: Ólöf Sigurðardóttir.
Innheimtum.: Brynjólfur Vilhjálmsson
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Útkeyrsla, afgreiðsla og auglýsingar:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 81333.
Umbrot og setning: Prent.
Prentun: Blaðaprent hf.
ritstjórnargrein
Guðrún Ágústsdóttir skrifar:
Fjórði ósigurinn? \
Áður en samninganefnd ríkisstjórnarinnar lagði í
langferð til málvina sinna í Sviss í síðasta mánuði til að
semja við Alusuisse sparaði Morgunblaðið ekki við sig
hinar stóru yfirlýsingar. Hafði blaðið eftir samninga-
nefndarmönnum að trúlega næðist samkomulag á fund-
inum í Zúrich. Þetta reyndist að sjálfsögðu fleipur eitt.
Nefndarmenn létu fjölmiðla hins vegar hafa eftir sér
að viðræðurnar hefðu verið mjög gagnlegar. í sjálfu sér
er það merkileg yfirlýsing, þar sem á eftir fylgdi að
enginn árangur hefði náðst.
Síðan þessi árangurslausi samningafundur var hald-
inn hefur Morgunblaðið og önnur málgögn ríkisstjórn-
arinnar þagað vendilega um málið. Það hentar þeim
ekki að skýra frá kyrrstöðunni í viðskiptunum við Álus-
uissehringinn. Þeir skýra ekki frá stanslausri niðurlæg-
ingu ríkisstjórnarinnar í samskiptunum við auðhring-
inn.
í næstu viku er svo áformaður enn einn viðræðufund-
urinn. Jónas Kristjánsson ritstjóri DV kallaði bráða-
birgðasamkomulag ríkisstjórnarinnar í haust „þriðja
ósigurinn“. Þjóðin á heimtingu á því að komið verði í
veg fyrir fjórða ósigurinn í samskiptunum við Alusu-
isse.
200 eða 8000 störf?
Meðal þess sem samninganefnd íslands við Alusuisse
hefur verið að föndra með á fundum er hugmyndin um
helmingsstækkun álversins í Straumsvík.
Ef helmingsstækkun álversins yrði að veruleika,
jkrefðist það virkjanaframkvæmda, sem eru svo dýrar
að rafmagn myndi stórhækka í verði til almennings, þar
eð raforkuverð í hugsanlegum samningum núverandi
-ríkisstjórnar við Alusuisse verður ekki miðað við raun-
verulegt kostnaðarverð úr nýjum virkjunum.
Vísir menn telja að helmingsstækkun álversins í
Straumsvík þýði virkjanaframkvæmdir sem nemi fjór-
um miljörðum króna. Þessir fjórir miljarðar króna
verða fengnir að láni erlendis frá.
Þetta fjögurra miljarða króna lán myndi skila sem^,
nemur 100 störfum í framleiðslu auk 100 starfa í þjón-
ustu síðarmeir.
Hvert atvinnutækifæri í stóriðju á borð við áliðnað er
gífurlega dýrt. Ef sama fjármagni væri veitt í almennan.
iðnað á skipulegan hátt fengjust 4000 störf auk 4000
starfa í þjónustu. Þannig er hægt að velja á milli tveggja
kosta: 200 starfa vegna stóriðju eða 8000 starfa vegna
almenns iðnaðar fyrir sömu fjárfestingarupphæð.
Nýsköpunarsjóður
atvinnu veganna
Ofangreint dæmi sýnir að smátt getur verið hentugt
og það er ekkert lögmál að stóriðja sé þjóðhagslega
hagkvæmari en aðrar atvinnugreinar. Miklu skiptir að
fjármagni til ráðstöfunar í atvinnuuppbyggingu sé
skynsamlega varíð. Á árunum 1971 til 1974 má segja að
til hafi orðið vísir að skynsamlegri dreifingu fjármagns í
ýmsar atvinnugreinar út um allt land.
Almennt er viðurkennt að frumskógar sjóða og pen-
ingastofnana sem tilviljanakennt dreifa fjármagni í
atvinnulífið skila ekki þeirri hagkvæmni sem nauðsyn-
leg er til atvinnuuppbyggingar í landinu.
| Á síðasta miðstjórnarfundi Alþýðubandalagsins var
þeirri hugmynd hreyft að settur yrði á laggirnar Ný-
sköpunarsj^kir atvinnuveganna sem tæki yfir ýmsa
sjóði atvinnuvega og sæi um skilvirkari fjárfestingar í
atvinnulífi en við hingað til höfum þekkt.
Að gefnu tilefni
Uppsögn Magnúsar Skarphéð-
inssonar hefur verið mikið til um-
ræðu hér í blaðinu og í þjóðfé-
laginu að undanförnu. í stjórn
strætisvagnanna, þegar mál hans
voru rædd þar, töluvert löngu eftir
uppsögn hans, var ákveðið að
ástæður fyrir uppsögninni væru
trúnaðarmál. Var þetta gert af til-
litsemi við hann, enda ekki venja
að ástæður uppsagna starfsmanna
séu gerðar opinberar.
Nú hefur málið hins vegar tekið
þá stefnu að Magnús er enginn
greiði gerður með þögn um ástæð-
ur uppsagnarinnar og tímabært að
yfirmenn hans hjá SVR skrifi
greinargerð þar um og afhendi
honum. Hann getur síðan ákveðið
hvort hann gerir þá greinargerð op-
inbera.
Á fundi stjórnar SVR þar sem
uppsögn Magnúsar var rædd, stóð-
um við stjómarmenn frammi fyrir
gerðum hlut. Forstjóri SVR sér um
mannaráðningar og uppsagnir og
hafði hann þegar sagt Magnúsi upp
störfum. Ástæður þær sem gefnar
voru upp á fundinum og urðu til
þess að ég greiddi ekki atkvæði
gegn stuðningsyfirlýsingu meiri-
hlutans við gerðir forstjórans, voru
eingöngu ítrekuð vanræksla í starfi
og að þrátt fyrir endurteknar
áminningar hafði hann ekki bætt
þar úr. Hvorki skoðanir Magnúsar
Guðrún Ágústsdóttir er borgar-
fulltrúi og fulltrúi AB í stjórn SVR.
á málefnum Strætó né nokkuð ann-
að kom þar til. Þetta tel ég
nauðsynlegt að komi fram.
Ég hef áður hér í blaðinu lýst því
yfir að ég get engan veginn sætt mig
við aðferðina við uppsögn Magnús-
ar. Eftir 8 ára starf finnst mér ekki
rétt að segja manni upp störfum án
þess að áður sé búið að aðvara
hann bréflega um að til uppsagnar
geti komið, ef viðkomandi bæti
ekki ráð sitt. Þetta var ekki gert.
Ég hef borið fram fyrirspum um
hversu algengar kvartanir vegna
vagnstjóra og samstarfsörðuleikar
milli þeirra og yfirmanna séu og
hvort frekari uppsagnir séu fyrir-
hugaðar af þeim sökum. Þetta
gerði ég til að kanna hvort verið
væri að taka Magnús einan útúr,ef
til vill hópi manna. Komi í ljós að
vanræksla Magnúsar í starfi sé
síður en svo einsdæmi þá er for-
sendan fyrir uppsögn hans brostin
og eðlilegt að kanna af hverju hon-
um einum er sagt upp. Þar með er
ég síður en svo að leggja til að farið
yrði út í einhverjar hreinsanir,
heldur að þá er full ástæða til að
leiðbeina bæði vagnstjómm og yf-
irmönnum um það hvaða kröfur á
að gera til starfsmanna sem gegna
jafn mikilvægu og viðkvæmu starfi
og ég álít starf vagnstjóra vera.
Að lokum þetta: það þarf enginn
að verða hissa á harkalegum við-
brögðum fólks vegna uppsagnar
Magnúsar. Núverandi meirihluti
hefur verið iðinn við að losa sig á
ýmsan hátt við „óæskilega“ starfs-
menn. Um það em þegar mörg
dæmi. Ég get hins vegar ekki hald-
ið því fram að um slíkt sé að ræða í
þessu tilviki.
Guðrún Ágústsdóttír
Gísli Gunnarsson skrifar:
Áminning um
grundvallaratriði
Umræður hafa verið nokkrar
hér í Þjóðviljanum undanfama
daga um brottrekstur Magnúsar
Skarphéðinssonar úr starfi stræt-
isvagnabílstjóra. Hafa eftirfar-
andi atriði m.a. komið í ljós:
1. Magnús telur að brottrekstur-
inn stafi af því að skoðanir
hans hafi ekki fallið stjórnend-
um Strætisvagna Reykjavíkur
(SVR) í geð.
2. Stjómendur SVR segja brott-
rekstur Magnúsar stafa af ó-
æskilegu atferli hans í starfi.
3. Fulltrúi Alþýðubandalagsins í
stjórn SVR hefur tekið undir
sjónarmið forstjóra SVR, sem
getið var um í 2. lið.
4. Ekki hefur fengist upplýst
hverjar vom óæskilegar at-
hafnir Magnúsar í starfi. Fyrr-
nefndur fulltrúi Alþýðubandar
lagsins segir upplýsingar um
þær vera trúnaðarmál milli sín
og forstjórans (en ekki milli
sín og þess brottrekna).
5. Magnús Skarphéðinsson
kveður engar ástæður hafa
verið gefnar upp þegar honum
var formlega sagt upp starfi.
Hann hafði enga skriflega á-
minningu fengið um vanræk-
slu í starfi áður en uppsögnin
kom.
6. Magnús gegnir mikilvægum
trúnaðarstörfum fyrir stétt-
arfélag sitt og nýtur áfram-
haldandi trausts fjölmargra1
starfsfélaga sinna, sem hafa
mótmælt uppsögninni.
Með hliðsjón af ofanrituðu er
óhjákvæmilegt að benda á nokkr-
ar staðreyndir sem varða starfs-
legan gmndvöll Alþýðubandal-
agsins.
A) Það er gamalt baráttumál ís-
lenskrar verkalýðshreyfingar
að kjömir trúnaðarmenn
starfsfólksins njóti sérstakrar
vemdar gagnvart uppsögn-
um. Verkföll hafa verið háð
til að standa vörð um þessa
vernd.
B) Víða um lönd hafa verið sett
almenn lög um starfsöryggi
og starfslýðræði. Má þar
nefna Svíþjóð sem dæmi. Þar
í landi má engum segja upp
starfi nema fyrst sé leitað álits
viðkomandi verkalýðsfélags.
C) Alþýðubandalagið telst sam-
kvæmt eigin skilgreiningu
vera verkalýðsflokkur. í því
felst að Álþýðubandalagið
telur sig eiga að standa vörð
bæði um kjör og rétt verka-
fólks gagnvart atvinnurek-
endum hverjir sem þeir em.
Gísli Gunnarsson er doktor í
hagsögu og stundakennari við
Háskóla íslands.
Alþýðubandalagið telst samkvœmt eigin skilgreiningu
vera verkolýðsflokkur. í þvífelst að Alþýðu-
banddlagið telur sig eiga að standa vörð bœði '
um kjör og rétt verkafólks gagnvart atvinnu-
rekendum hverjir sem þeir eru.