Þjóðviljinn - 03.07.1984, Blaðsíða 7

t*rc* kti*
CalitKiii
PACIFIC
Leitarskeytið, búið
næmum „þreifurum"
hefur hitt árasarskeytið.
Lltlakortiðsýnirþá
miklu vegalengd sem
fara þurfti til að „kúla
hltti kúlu“ 170 km uppi i
háloftunum.
Stefnt á
stjörnu-
stríð?
Eldflaug skaut niður eldflaug úti í geimnum
„Stjörnustríö" - meö öörum
orðum aukin vígvæðing úti í
geimnum, erafturmjög ádag-
skrá. Ástæöan er ekki síst sú,
aö fyrir skömmu tókst Banda-
ríkjamönnum aö láta eldflaug
granda eldflaug úti í geimnum
eða „hitta bysskúlu meö
byssukúlu" eins og komist var
að orði. í annan staö hefur
Reagan forseti á kosningaári
nýveriö tekið upp vinsamlegri
tón í garö Sovétmanna og lagt
til aö æöstu menn hittist, ekki
síst til þess að ráöa vopn sem
nota mætti gegn gervi-
hnöttum og annað þesshátt-
ar. Nú síðast um helgina hafa
Sovétmenn hafnaö þessum
hugmyndum í bili, aö líkindum
vegna þess aö þeir vilja ekk-
ert gera sem komi sér vel fyrir
Reagan rétt fyrir kosningar.
Eldflaugatilraunin sem fyrr var
nefnd er talin verulegt tækniaf-
rek. Skeytin, sem mættust hátt
yfir Kyrrahafi, voru ekki nema
svo sem metri á lengd og 18 þuntl-
ungar í þvermál. Annað skeytið
kom frá einni af bækistöðvum
bandaríska flughersins í Kalif-
orníu og átti að tákna kjarnork-
uskeyti. Hitt skeytið, vopnað
„þreifurum“ sem líktust einna
helst regnhlífargrind, fór af stað
50 mínútum síðar frá Kwajalein á
Marshalleyjum, um 7000 km frá
Kaliforníu. Skeytin stefndu hvort
í veg fyrir annað með meira en 30
þús km hraða á sekúndu - og rák-
ust á eins og ráð var fyrir gert.
Vafasöm vopn
í þessum atburði sjá margir
upphaf þess, að Bandaríkin komi
sér upp óbilandi vörnum til að
granda sovéskum eldflaugum -
en urn slíkar varnir flutti Reagan
forseti stjörnustríðsræðu sína í
marsmánuði í fyrra.
í þeirri ræðu taldi Reagan, að
betra væri að koma upp slíkum
„skildi" gegn kjarnorkuvopnum
en treysta á „gagnkvæma fæl-
ingu“ eins og núna. En sérfræð-
ingar og stjórnmálamenn í austri
sem vestri hafa síðan andmælt
þessari kenningu með mörgum
rökum. Þeir segja að eldflauga-
varnir af þessu tagi verði óhemju
dýrar og það sé ólíklegt, að það
takist að gera þær öruggar. Og
kannski verði þær í sjálfu sér til
að auka líkurnar á því tortímandi
allsherjarstríði sem menn þykjast
ætla að koma í veg fyrir með
þeim.
Ef allt
fer af stað
Það er ekki svo ýkja mikill
vandi að skjóta eldflaug niður
með eldflaug, sem rennur á hit-
ann frá hinni. En allt annað verð-
Reagan á lítið á hættu
Þegar hann nú býður Tsjernenko til fundar
Fréttaskýrendum ber sam-
an um að þaö hafi verið snjallt
bragö hjá Reagan á dögun-
um, aö breyta mjög um tón í
garö Sovétríkjanna og bjóöa
upp á fund æöstu manna sem
tæki ekki síst fyrir takmarkanir
vígbúnaðar. Hann hafi nefni-
lega ekki þurft aö óttast þaö,
aö sovéskir leiötogar kæmu
honum í vanda meö því aö
taka hann á orðinu og sjá hver
alvara væri í orðum hans. Þeir
séu nu í „vetrardvala" og vilji
aö svo komnu ekkert það
gera sem gæti litið svo út sem
þeir treystu Reagan talandi
um frið.
Þannig segir fréttamaður
breska blaðsins Observer í Was-
hington til dæmis, að „það sýnast
þá vera þeir í Moskvu en ekki
þeir í Washington sem séu þráir
og þverir og Reagan getur hirt
hinn pólitíska ábata af því að vera
samvinnuþýðari án þess að þurfa
að gjalda fyrir með verði, sem
dregur úr þeim orðstír harðsnú-
ins andstæðings Sovétmanna sem
hann nýtur meðal sinna trú-
föstu.“
- í sömu grein segir á þá leið, að
Reagan hafi að undanförnu orðið
fyrir nokkrum þrýstingi af hálfu
ýmissa „hófsamari" Repúblik-
ana, sem óttast um endurkjör sitt
á næstunni. En að öðru leyti eru
það hyggindi sem í hag koma hjá
Reagan að sýnast nú sáttfús við
Sovétmenn. Eins og bent var á í
leiðara í Guardian fyrir skömmu,
þá er áróðursstríðið nú með þeim
hætti, að Reagan getur í kosning-
aslagnum notið góðs af svo til öllu
sem Sovétmenn gera eða gera
ekki. Ef þeir hefðu tekið undir
við hann núna síðast þá hefði
hann getað veifað því að stefna
hans að undanförnu hefði borið
árangur. Og þegar þeir í Moskvu
láta sér fátt um bros hans finnast
- þá er hægt að nota það sem
sönnun fyrir því að ekki þýði að
tala við Rússa nema með tveim
hrútshornum.
Og sem annarsstaðar hér á síð-
unni segir: hann stenst ekki þá
freistingu að veifa stjörnustríðs-
ógnuninni yfir andstæðingnum,
og það er áreiðanlega ekki hepp-
ilegasta byrjunin á friðarviðleitni
eins og á stendur.
-áb
Umsjón: Árnl Bergmann
□EFfcWCt
ONEMkN
■ AND
ONEMAN
ONLY
COULD SAVE
THE
UNIVERSE
RöNNia
Þriðjudagur 3. júlí 1984 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 7