Þjóðviljinn - 28.10.1984, Blaðsíða 5

Skattaleiðin
Jarðarförin enn ekki farið fram
Þröstur Ólafsson: Svo virðist sem stjórnmálamennirnir hafi aldrei
litið á þessa samningaleið sem raunverulegan valkost
Þröstur Ólafsson fram-
kvæmdastjóri Dagsbrúnar
hefur starfað í samninga-
nefnd Verkamannasam-
bandsins í þessarri samn-
ingalotu. Við leituðum álits
hans á stöðunni í dag og
möguleika svonefndrar
skattaleiðar í samningamál-
unum.
- Hugmyndin að skattaleið-
inni varð til eftir að við höfðum
staðið í árangurslausum við-
ræðum við VSÍ um háar prósent-
uhækkanir í 4 vikur. Við höfum
fengið að heyra það mjög ótæpi-
lega að það skipti í rauninni ekki
máli hvaða launahækkanir yrði
samið um, þær yrðu allar teknar
til baka með gengisfellingu. Sjá-
varútvegurinn er rekinn með
þeim hætt um þessar mundir að
stór hluti fyrirtækja er illa stadd-
ur og þolir ekki verulega inn-
lenda kostnaðaraukningu. Við
gerðum okkur fljótlega grein
fyrir því að þær kauphækkanir,
sem lentu á fiskinum, yrðu teknar
til baka, og leituðum því að hug-
myndum sem kæmu okkur fram-
hjá þessu skeri. Það er ekki
keppikefli okkar að ná fram ein-
hverjum sálfræðilegum prósent-
um, sem enginn kaupmáttur
liggur bakvið, og ýta aftur undir
þá þróun sem var hér á síð-
astliðnum áratug með miklum
sveiflum í verðlagi og gengi, sem
ég held að engan langi til að fá
aftur.
Þó að það brothætta jafnvægi
sem tekist hefur að ná hafi að
verulegu leyti fengist með fóm-
um frá launafólki, þá held ég að
ef menn komast ekki út úr þess-
um samningum nú, öðruvísi en
með því að taka nýja dýfu, þá
verði það bara aftur tekið af
fólki. Það kemur dagur eftir
þennan dag, en ég tel ekki að
verkalýðshreyfingin hafi pólitískt
vald við ríkjandi aðstæður til þess
að breyta launa- og tekjuhlutfalli
í þjóðfélaginu í náinni framtíð.
Við leituðum því í fyrstu að leið
til þess að negla stjórnvöld það
mikið niður að þau gætu ekki
tekið þær kauphækkanir sem um
semdist aftur með gengisfellingu
og hækkuðu verðlagi. Við settum
því fram skilyrði um að gengi yrði
ekki lækkað, verðlag á opinberri
þjónustu ekki hækkað, skattarnir
yrðu annað hvort lækkaðir eða
látnir standa í stað, vísitölubind-
ing losuð af lánum, vextir lækk-
aðir og að fólki sem ekki ætti
húsnæði yrði gert kleift að koma
sér þak yfir höfuðið, fyrst og
fremst með eflingu byggingar-
sjóðs verkamanna. Ef hægt væri
að búa til slíkan feril út næsta
samningstímabil gætum við sætt
okkur við hóflegri launahækkan-
ir. Síðan vildum við að á samn-
ingnum væri endurskoðunar-
ákvæði, án þess þó að gamla vísi-
tölukerfið yrði endurvakið. Þetta
var hugmyndin að svokallaðri
skattaleið, sem síðan þróaðist æ
meira yfir í form beinna skatta-
lækkana. Hugmynd þessi fékk
misiafnar undirtektir bæði innan
ASÍ og BSRB, meðal annars
vegna þess að hún var aldrei
skoðuð í botn.
- Nú virðist sem þessi hug-
mynd sé úr sögunni. Hvað var
það sem gerði út um hana?
- Ég mundi ekki segja að hug-
myndin væri alveg dottin uppfyr-
ir, því hvorki Verkamannasam-
bandið, Landsamband iðnverka-
fólks eða önnur Alþýðusam-
bandsfélög né vinnuveitendur
Frá hlnum sögulega Dagsbrúnarfundl í mars fyrr á þessu árl, sem var haldlnn I Austurbœjarbfól.
hafa jarðsett hana enn, jarðaför-
in hefur ekki farið fram enn, þótt
segja megi að sjúklingurinn sé
mjög hrjáður af hitasótt.
Það sem olli því að menn fóru
að leita annarra leiða var fyrst og
fremst samningur Reykjavíkur-
borgar, þar sem borgarstjórinn í
Reykjavík gerði samning sem
gengur þvert á þessa hugmynd
með fullri vitund ýmissa þeirra
manna sem mestu ráða í þjóðfé-
laginu. Þá fóru menn að draga
það alvarlega í efa að ríkisstjóm-
inni væri full alvara með þessum
hugmyndum. Eftir þessa samn-
inga og síðan prentarasamninga,
sem gerðir voru að kröfu Morg-
unblaðsins og DV, fannst
mönnum eins og stjórnmála-
mönnunum væri ekki alvara með
þessu, þeir vildu heldur leysa
málin eftir gömlu leiðinni.
- Er ekki óhjákvæmilegt að
bakslag komi, þegar verðbólgan
er skrúfuð jafn hastarlega niður
með einhliða kjaraskerðingu hjá
launafólki?
- Það má segja að aðferðir
ríkisstjómarinnar hafi verið mjög
einhliða, og hún gerði ekkert til
þess að draga úr því misgengi sem
verðbólgutíminn hafði leitt yfir
okkur. Á meðan ríkisstjómin
tekur ekki á þeim strúktúrvanda-
málum í fjárfestingu, sem halda
áfram að skekkja launahlutföll
og tekjuskiptingu í þjóðfélaginu,
kemst ekki hér á varanlegt eða
stöðugt ástand. Þó að menn séu
kannski svolítið feimmr við að
slátra alveg þessu veika jafnvægi
sem hér hefur ríkt að undan-
fömu, þá er tómt mál að tala um
að hér skapist varanlegur stöðug-
leiki nema mönnum takist að
rétta af þá gífurlegu skekkju sem
komin er í hagkerfið og grund-
vallarstrúktúr þess. Þótt sjávar-
útvegurinn eigi þar stóran hlut,
þá er fjarri því að hann sé eina
vandamálið. Dæmi um óarðbæra
fjárfestingu, sem launafólk er
endanlega látið standa undir,
sjáum við í þeirri sóun, sem við-
gengist hefur í þjónustukerfinu,
t.d. í öllum bankaútibúunum,
sem tæplega væri hægt að reka í
stöðugu efnahagsástandi. Þegar
óarðbærar fjárfestingar skila ekki
þeim arði sem dugar til að greiða
til baka erlend fjárfestingalán er
byrðinni varpað yfir á launþega
með gengisfellingu. Þannig er
launafólk enn í dag að greiða nið-
ur óarðbærar fjárfestingar verð-
bólguáranna. í þjóðfélagi eins og
okkar er það reynslan að
launþegar fá að borga brúsann
nema þeir hafi þeim mun sterkari
pólitísk ítök. Meðan það hagkerfi
sem við búum við gengur sam-
kvæmt lögmáli fjármagnsins
stendur það yfirleitt alltaf uppi að
lokum sem sigurvegari. -ólg
Aldrei meira úrval af brauði — 15 nýjar tegundir
30% ódýrari en annarsstaðar
Bakaríið KRINGLAN
Starmýri 2
Skólavörðustíg 2
Opnunartími: 8 - 6 virka daga
kl. 8-4 laugardaga
kl 9 - 4 sunnudaga
kl. 8-6 virka daga
kl. 9 - 4 um helgar
Sunnudagur 28. október 1984 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 5