Þjóðviljinn - 18.05.1985, Blaðsíða 1

111. tölublað 50. örgangur
SUNNUDAGS-
BLAÐ
MENNING
Hjarta- og œðasjúkdómar
Dánartíðnin
fer lækkandi
Frá 1970 hefur dánartíðni af
völdum hjarta- og æðasjúk-
dóma lækkað um 8% meðal ís-
lenskra karla og 15% meðal ís-
lenskra kvenna. Sjúkdómur
þessi, sem var nánast óþekktur
um aldamótin síðustu, orsakar
engu að síður um helming allra
dauðsfalla hér á landi. En dánar-
tíðnin virðist hafa náð hámarki í
kringum 1970, og vera síðan á
niðurleið. Sömu þróunar hefur
orðið vart í mörgum iðnríkjum.
Þannig lækkaði dánartíðnin með-
al bandarískra karla á aldrinum
40-69 ára um nálægt 25% á árun-
um 1968-1977.
í samtali við Nikulás Sigfússon
sérfræðing hjá Hjartavernd, sem
birt er í Þjóðviljanum í dag, kem-
ur fram að skýringarinnar á lækk-
aðri dánartíðni geti verið að leita
í bættum lækningaaðferöum og í
áhrifamætti þess fyrirbyggjandi
starfs sem unnið hefur verið með
áróðri gegn reykingum, hárri
blóðfitu og háum blóðþrýstingi,
sem eru helstu áhættuþættir
hjarta- og æðasjúkdóma. A veg-
um Hjartaverndar er nú unnið að
víðtækri rannsókn á kransæða-
sjúkdómum hér á landi í sam-
vinnu við Alþjóða heilbrigðis-
stofnunina. -ólg.
Sjá Sunnudagsblað
bls. 8.
Verð-
sprenging
í laxveiði
Verðlag í laxveiði hérlendis er
orðið slíkt að útlendum veiði-
mönnum sem sótt hafa hingað í
stórum stíl blöskrar og íslenskum
veiðimönnum mun að öllum lík-
indum stórfækka á bökkum lax-
ánna í sumar.
f Þjóðviljanum í dag eru þessi
mál skoðuð nánar og sagt frá
„verðsprengingu ævintýra-
manna” sem stærstu „laxakóng-
arnir” eru ekki beint hressir með.
-íg-
Sjá bls. 2.
AIDS
Nánast faraldur í Afrfloi
10% landsmanna íZaire taldir bera veiruna.
Fimmtungur Ugandamanna. 80% vœndiskvennaí Rúanda sýktar
Hinn banvæni sjúkdómur AIDS
breiðist nú út í Mið- og
Austur-Afríku meðal fólks sem
hneigist að gagnstæðu kyni með
svipuðum hraða og meðal
homma og eiturlyfjaneytenda í
Evrópu og Ameríku. Þetta kom
fram á alþjóðlegri ráðstefnu í Ka-
író sem haldin var fyrr í mánuðin-
um. Aður hefur einkum verið
litið á AIDS sem eins konar
hommasj úkdóm.
í sumum ríkja í þessum hluta
Afríku er AIDS nánast orðinn að
faraldri. Tíu prósent landsmanna
í Zaire eru talin bera veiruna sem
orsakar AIDS í blóði sér.
Fimmtungur Úgandamanna sem
athugaðir voru sýndu sömuleiðis
merki um veiruna, samkvæmt
mótefnamælingum. Konur eru
sýktar í sama mæli og karlar.
Sérstakt hættumerki er talið
fólgið í þeirri staðreynd að meðal
vændiskvenna er sýkingarhlut-
fallið mjög hátt. í úrtaki vændis-
kvenna í Rúanda voru þannig 80
prósent með veiruna, samkvæmt
mótefnamælingum. Þetta er talið
valda hraðari útbreiðslu veikinn-
ar, enda er nú sýnt, að smitið
berst ekki síður milli karla og
kvenna en milli karla eingöngu.
f Kinshasa, höfuðborg Zaire er
nú vitað um rösklega 2000 AIDS
tilfelli.
Rétt er að taka fram, að ýmsir
vísindamenn telja varhugavert að
ætla, að órannsökuðu máli, að
sjúkdómurinn muni breiðast jafn
Heimsmeistaraein vígi
Karpov og
Kasparov
í haust
Nýjustu fréttir úr skákheimin-
um herma að heimsmeistarinn
Karpov og áskorandinn Kaspar-
ov muni heyja einvígi sitt í Mars-
eilles í Frakklandi í haust. Máske
er nær að tala um framhald ein-
vígis, þarsem klippt var á einvígið
með heldur snautlegum hætti í
Moskvu á sínum tíma.
hratt út í öðrum heimshlutum. næring og óhreinlæti gæti valdið hlutum veraldar. að nothæft bóluefni verði til.
Þeir telja að hlutir einsog van- hinni háu smittíðni í þessum Taliðeraðfimmárminnstséuí -ÖS
Skúli Halldórsson tónskáld og skrifstofustjóri fyrir framan Strætó í gær, á síðasta vinnudegi sínum hjá SVR í 51 ár. - Einar Olason.
HÆTTIR EFTIR HÁIFA ÖU)
Skúli Halldórsson tónskáld og skrifstofustjóri var með píanó á skrifstofunni hjá Strœtó.
Oneitanlega hefur stundum
verið togstreita milli skrif-
stofumannsins og listamannsins.
Ég væri kannski búinn að kom-
pónera meira ef ég hefði ekki unn-
ið hér en lífið sjálft er líka inspir-
erandi, sagði Skúli Halldórsson
tónskáld og skrifstofustjóri
Strætisvagna Reykjavíkur en
Skúli lætur nú af störfum eftir 51
ár í þágu SVR.
Ég byrjaði hérna 1. mars 1934.
Þá var þetta hlutafélag, Strætis-
vagnar Reykjavíkur h.f. Borgin
keypti þetta svo í ágúst 1944 og þá
var ég gerður að skrifstofustjóra
og hef verið það í 41 ár.
Þetta hefur gengið vel allt sam-
an. Ég hefhaftgóða vinnuhérna,
það góða að ég gat verið í Tónlist-
arskólanum með vinnunni í ein 8
eða 9 ár. Auðvitað var það erfitt
en það gekk.
Nú, hvað tekur við? Mitt aðal-
starf hefur verið bókhald og
fjármálastjórn. Nú er það að
bæði er ég kominn á aldurinn eins
og sagt er og svo er bókhaldið allt
komið inn á tölvu. Eftirmaður
minn verður Hörður Gíslason.
- Já, það er rétt, ég er með
píanó hérna inni á skrifstofunni
hjá mér. Sennilega eini maðurinn
í heiminum. Píanóið er hér með
leyfi borgarstjóra. Það hefur bara
gengið nokkuð vel þó stundum
þegar ég hef verið að vinna í stóru
verki sem átti hug minn allan gat
vinnan farið í taugarnar á mér.
En allir listamenn þurfa að kasta
sér útí hringiðu lífsins. Þar fá þeir
hugmyndir en ekki með því að
sitja bara á rassinum heima.
Ég er sem sagt að hætta og
flytja heim í heiðardalinn sem er
vestast í Vesturbænum á Bakk-
astíg og píanóið flytur auðvitað
með mér. Ætli ég fari ekki að
vinna að útgáfu á verkum mín-
um. Svo er ég að vinna í ýmsum
verkum fyrir tónlistina og kann-
ski fer ég í kennslu í haust.
Eitthvað verður maður að gera,
maður má ekki einangrast.
- Sumum finnst gott að hætta,
aðrir kvíða því. Það fer líka eftir
heilsufari en ég get ekki sagt að
ég finni til aldursins. En þegar
maður er búinn að vera lengi á
sama vinnustað eins og ég, 51 ár
saknar maður auðvitað vinnufé-
laganna. Það ertöluverð breyting
að þurfa bara að vakna til þess að
vinna fyrir sjálfan sig. En má ekki
segja að þetta sé góður endir á
langri skáldsögu og allt er gott þá
endirinn er góður.
-aró