Þjóðviljinn - 18.05.1985, Blaðsíða 9

aveisla
^ina og Jean-Luc Godard lýkur henni
Danielsson, les einnig upp úr
verkum hennar. Guðmundur Ól-
afsson leikari les upp úr Bróðir
minn Ljónshjarta og Heimir
Pálsson kennari úr Elsku Míó
minn. Einnig verður hljóðfæra-
leikur og söngur.
Annar gestur hátíðarinnar er
bandarískur blaðamaður og pró-
fessor í kvikmyndafræðum, Ger-
ald Peary. Hann fiytur fyrirlestur
um ameríska vestrann í Menning-
arstofnun Bandaríkjanna á mán-
udagskvöldið kl. 20.30. Þar verð-
ur einnig sýndur vestrinn The
Man who shot Liberty Valance
eftir John Ford með James Stew-
art, Vera Miles, Lee Marvin og
John Wayne í aðalhlutverkum.
Loks verður dagskrá í Norræna
húsinu á laugardaginn kemur kl.
16. Þar verður kynnt menning
sama í norðanverðri Skandinavíu
og sýnd heimildarmyndin Ógn
við Samaland sem gerð var í Nor-
egi og olli þar miklu fjaðrafoki,
ma. neitaði norska sjónvarpið að
sýna hana.
Rúsínan í pylsuenda þessarar
kvikmyndahátíðar verður svo á
boðstólum (væntanlega) um hvít-
asunnuna. Þá kemur franski
kvikmyndaleikstjórinn Jean-Luc
Godard í heimsókn. Nokkur
óvissa ríkir um komu hans því ef
hann dettur í lukkupottinn í
Cannes og hreppir Gullpálmann
gæti svo farið að hann yrði of
upptekinn til að koma. En að öllu
óbreyttu er von á honum föstu-
daginn 24. maí.
Fœrri myndir
en síðast
Það hefur gengið á ýmsu í
rekstri kvikmyndahátíðar en hún
var fyrst haldin árið 1978. Flestir
hafa áhorfendur á hátíðinni orðið
22 þúsund en fæstir 15 þúsund í
fyrra. Þá voru ýmsir hnökrar á
skipulagi og mörgum þótti kvik-
myndavalið heldur rýrt í roðinu.
Geysilegur fjöldi mynda var þá á
dagskránni, þær munu hafa verið
46 talsins. Þessi mikli fjöldi sætti
talsverðn gagnrýni og tók hátíð-
arnefndin í ár mið af henni. Enda
hefur myndunum verið fækkað í
27. Samt þurfa kvikmynda-
unnendur að halda vel á spöðun-
um ef þeir ætla að sjá allt sem þeir
vilja sjá næstu 11 dagana.
Rekstur hátíðarinnar nýtur
ýmissa styrkja og fyrirgreiðslu og
ef hann fer allur úr böndunum
taka ríki og borg á sig skellinn.
Samkvæmt fjárhagsáætlun þurfa
16 þúsund manns að borga sig inn
á hátíðina.
Á blaðamannafundi sem hátíð-
arnefndin hélt voru nefndarmenn
hóflega bjartsýnir og ánægðir
með kvikmyndavalið. Þeir sögðu
þó að sumar myndir hefðu þeir
ekki getað fengið vegna þess að
íslensk kvikmyndahús voru
höndum fyrri til að góma sýning-
arréttinn. Vonandi merkir það að
kvikmyndaunnendur megi eiga
von á ýmsum góðum myndum í
reykvískum bíóhúsum á næst-
unni.
-ÞH
Jean-Luc Godard er að glíma við
Gullpálmann í Cannes en kemur
að því loknu til íslands.
>rninu
allir fremur framandlegir í þessu
bjarta umhverfi. Þeim er komið
fyrir í braggahverfum fyrir utan
Sidney og eiga að vinna af sér
skuldir sínar við ástralska ríkið á
tveimur árum.
Sophie Turkiewicz er sjálf
pólskur innflytjandi og byggir
myndina að einhverju leyti á
eigin reynslu. Hún fjallar um
unga stúlku og ástarævintýri
hennar og gifts manns sem býr
ásamt fjölskyldu sinni í sama inn-
flytjendakampi. Loks um það,
hvernig henni tekst að sniðganga
fordóma og andstöðu engilsax-
neskra, mennta sig og finna sér
nýtt hlutverk - að vera Ástrali.
Pólskir innflytjendur, og svo ít-
alir á eftir þeim, og fleiri þjóðir,
voru meðhöndlaðir á kerfisbund-
inn og ópersónulegan hátt, sem
lýsti sér meðal annars í því að
fjölskyldum var skipt í tvennt,
karlar sváfu allir í sér skálum og
konur og börn sér. Opinberlega
var þetta spurning um hagræð-
ingu. Þessu og ýmsum smáatvik-
um er lýst í myndinni, oft kími-
lega. Áherslan liggur ekki á hin-
um hversdagslega yfirgangi sem
þeim er sýndur sem minna mega
sín, heldur á því hvaða breytingar
verða innra með fólki sem stend-
ur á þröskuldi nýs lífs - í nýju
landi. Þegnskylduvinna innflytj-
endanna er ekki annað en for-
leikur - að tveimur árum liðnum
halda allir á vit lífsþægindanna í
litlum kassahúsum í úthverfum
Sidney. Þetta vita allir og þegar í
kömpunum er kominn mikill los-
arabragur á hefðbundna lífs-
hætti. Hjónabandið, kirkjan,
báðar þessar stofnanir er að daga
upni.
I nýja landinu ná þeir lengst
sem fljótastir eru að gleyma. Svo
eru einstaka eftirlegukindur, eins
og Julian, sem aldrei losna við
söknuðinn og efann - og sem er
pólskan alltaf tamari en enskan.
En þessi mynd er ekki bitur,
a.m.k. er biturleikinn vandlega
falinn. Hún einkennist af skiln-
ingi og mildu hlutleysi öðru frem-
ur.
Mér er hinsvegar óskiljanlegt
hvers vegna leikararnir (sem
greinilega eru pólsk-ástralskir)
eru látnir leika á ensku með
sterkum pólskum hreim. Þetta á
bæði að tákna það að fólk tali
pólsku sín á milli og ensku við
aðra - með sterkum pólskum
hreim þá væntanlega. Þetta fiff
minnir mig óstjórnlega á Apache
indíánana og hefðbundið tungu-
tak þeirra í fjölmörgum John
Ford myndum.
Carol Nielsen (sem áður nefndi sig Janis Carol) leikur nú í fyrsta sinn á fjölum Þjóðleikhússins og sóst hér ásamt Sigríði
Þorvaldsdóttur og Margréti Guðmundsdóttur. Mynd: Valdís.
Þjóðleikhúsið
Chicago
Bandarískur söngleikur um íðilfögur œvintýrakvendi
frumsýndur d fimmtudaginn
Einn kemur þá annar fer,
geta þeir sagt meö sanni í
Þjóðleikhúsinu. Nú eru þeir
hættir aö sýna Gæja og þíur
og á fimmtudaginn verður
frumsýndur annar bandarísk-
ur söngleikur. Chicago nefnist
hann og er eftir Bob Fosse,
Fred Ebb og John Kander en
söngleikurinn byggir á leikriti
eftir Maurice Dallas Watkins.
Chicago byggir, þótt ótrúlegt
megi virðast, á sannsögulegum
atburðum sem urðu í þessari höf-
uðborg undirheimanna á bannár-
unum, nánar tiltekið árið 1924.
Söguhetjurnar tvær Beulah Ann-
an og Belva Gaerter kynntust í
fangelsi þar sem þær sátu ákærð-
ar fyrir samskonar glæp: að hafa
skotið elskhuga sína til bana.
Þær stöllur voru vel af guði
gerðar og notfærðu sér það til
hins ýtrasta. Með þeim árangri að
kviðdómurinn, sem merkilegt
nokk var allur skipaður ungum
karlmönnum, sýknaði þær báðar
þótt játningar og sannanir lægju
fyrir. Mál þeirra vakti þjóðarat-
hygli í Bandaríkjunum og fjöldi
blaðamanna gerði sér mat úr því.
Einn þeirra var Maurice Dallas
Watkins. Hún fylgdist með rétt-
arhöidunum allan tímann og að
þeim loknum settist hún niður til
að skrifa leikrit um það hvernig
Beulah lék á réttvísina. Leikritið
var frumsýnt í New York árið
1926 og hlaut einróma lof og góða
aðsókn. Annað var uppi á ten-
ingnum í Chicago, íbúar hennar
voru lítt hrifnir af því að heima-
borg þeirra væri skoðuð í svo
óþægilegri birtu. Sýningin gekk
aðeins í 9 vikur og höfðu viðtök-
urnar þau áhrif á höfundinn að
hún bannaði frekari sýningar á
leikritinu meðan hún lifði.
Þekktir
höfundar
Að Maurice Dallas Watkins
látinni seldu erfingjar hennar
sýningarréttinn í hendur þre-
menningunum Bob Fosse, Ro-
bert Fyer og Gwen Verdon en sú
síðastnefnda var söngleikjast-
jarna og eiginkona Fosses. Þau
breyttu Chicago í söngleik sem
var frumsýndur í New York fyrir
réttum áratug og síðan hefur
leikurinn verið gífurlega vinsæll
og sýndur um allan heim.
Höfundur leiksins, Bob Fosse,
hóf feril sinn sem dansari 14 ára
gamall og dansaði næstu árin í
fjölmörgum söngleikjum. Árið
1954, þegar hann var 27 ára gam-
all, samdi hann dansa við fyrsta
söngleik sinn, Náttfatapartí, og
síðan hefur hann samið dansa,
söngleiki og kvikmyndahandrit,
auk þess sem hann hefur leikstýrt
fjölda söngleikja bæði á sviði og
tjaldi. Frægustu verk hans fyrir
hvíta tjaldið eru án efa verð-
launamyndin Cabaret sem hann
leikstýrði og samdi dansa við og
All That Jazz sem er að hluta til
byggð á ævi hans sjálfs. Fyrir
þessar myndir hlaut hann marg-
vísleg verðlaun, sú síðarnefnda
halaði inn fern Óskarsverðlaun
og sjálfan Gullpálmann í Cannes.
Tónskáldið John Kander og
textahöfundurinn Fred Ebb hafa
átt langt og giftudrjúgt samstarf
sem íslendingar hafa fengið að
njóta. Meðal afreka þeirra má
nefna söngvana við Zorba, Ca-
baret og Chicago auk þess sem
þeir sömdu söngva við kvik-
myndir á borð við Funnu Lady og
New York. Eins og Bob Fosse
hafa þeir margoft verið verð-
launaðir í bak og fyrir.
Þrír bretar
Við uppsetningu Chicago
verður framhald á samstarfi
þeirra Benedikts Árnasonar og
bretans Kenn Oldfield en þeir
leikstýrðu saman Gæjum og
píum. Tveir aðrir bretar koma
við sögu sýningarinnar, Terry
Davies hefur útsett tónlistina og
stjórnar hljómsveitinni sem telur
14 manns en Davies lék sama
hlutverk í uppsetningu á Gæjum
og píum. Sá þriðji er leikmynda-
hönnuðurinn Robin Don sem
gerði leikmynd við Hótel Paradís
í Þjóðleikhúsinu fyrir fjórum
árum. Þeir síðarnefndu hafa báð-
ir íslenskar konur sér við hlið,
Guðrún Sigríður Haraldsdóttir
sér um búninga og leikmynd
ásamt Robin Don og Agnes Löve
starfar með Davies í tónlistarmál-
unum.
Leikarar og dansarar í sýning-
unni eru um 30 talsins en með
stærstu hlutverk fara Sigríður
Þorvaldsdóttir, Carol Nielsen,
Róbert Arnfinnsson, Margrét
Guðmundsdóttir, Pálmi Gests-
son og Sigurður Sigurjónsson.
Lýsingu annast Kristinn Daníels-
son en þýðingin er á því kjarn-
góða máli sem birtist reglulega á
2. síðu sunnudagsblaðs Þjóðvilj-
ans því þar hefur Flosi Ólafsson
um vélt. Frumsýningin er eins og
áður segir á fimmtudaginn kemur
og önnur sýning á annan í hvítas-
unnu. Chicago verður sýnt til
loka leikársins og ef vænta má
tekið upp aftur með haustinu.
-ÞH
Pálmi Gestsson umvafinn fjöðrum og dansmeyjum. Mynd: Valdís.
Laugardagur 18. maí 1985 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 9