Þjóðviljinn - 16.06.1985, Síða 13

BLAÐ
tjaldbúðalífs, þægilegrar útiveru í
góðu veðri, afslöppunar við sól-
böð og smálabbitúra um næsta
umhverfi. Margt í þessum hópi er
fjölskyldufólk.
Þá er það síður en svo óþekkt
fyrirbæri að fólk komi hingað í
útilegur til að svalla, halda uppi
hávaðasamri gleði með til-
heyrandi víndrykkju. Sannarlega
vona ég að dregið hafi úr slíkum
gestakomum hin tvö síðustu
sumur, en þessi hópur var fyrir-
ferðarmikill þegar ég starfaði hér
á Þingvöllum sumarið 1982, og
fannst víst fleirum en mér að
hann ylli nokkrum vanda. Margt
af þessu fólki kemur hingað
áreiðanlega ekki til að njóta
neinnar dýrðar sem Þingvellir
bjóða upp á öðrum stöðum frem-
ur, heldur einungis vegna þess að
hér er góður samkomustaður
undir beru lofti í nágrenni við
mesta þéttbýli landsins. Það má
segja að hann eigi ekki beint er-
indi í þjóðgarðinn.
Sumir eru hingað komnir til
náttúruskoðunar. Þeir eru fólk
sem gjarna vill ganga um þjóð-
garðinn, ekki bara Þingið, heldur
líka gjár og skóga. Vera má að
þessi hópur sé ekki fjölmennur,
en það er að mínu viti brýnt að
leggja rækt við hann. Allt fram á
sl. sumar hefur lítið sem ekki ver-
ið fyrir þennan hóp gert, að í hon-
um mætti fjölga. Ef ég má marka
mína eigin reynslu og brjóstvit er
hér einmitt um að ræða það fólk-
ið sem kynnist landinu nánast og
bindur við það traustasta tryggð.
Það skynjar dýrð landsins dýpra
og inniíegar en aðrir og er öðrum
betur fært um að leita þarfa þess.
Það er vel að stjórn og starfslið
þjóðgarðsins er nú farið að sýna
þessu fólki nokkra umhyggju
með „lifandi leiðsögn" um frið-
landið og endurbótum á göngu-
leiðum.
Það hvarflar ekki að mér að
kasta rýrð á sögulega helgi Þing-
valla eða draga á nokkurn hátt í
efa gildi þeirrar fræðslu og upp-
lýsingar sem hér er veitt um
þingstaðinn og sögu þjóðarinnar.
En mér hefur stundum fundist að
söguleg helgi staðarins yxi
mönnum svo mjög í hugsun og
framkvæmd að þeir veittu því
ekki nægjanlega athygli að Þing-
vellir og umhverfi þeirra eru
þjóðinni ómetanlegt svæði til
náttúrunautnar fyrir sakir lands-
lags, gróðurs og dýralífs, fugla og
fiska.
Rétturinn
til að veiða
Og þá er ég kominn að fimmta
hópnum. Það eru silungsveiði-
mennirnir. Þeir eru fjölmargir,
fólk á öllum aldri. Mér eru þeir
hugleiknir, því að ég er í þeirra
hópi. Hef oft notið veiðisælu við
þetta bjarta vatn, þó að ég bregði
mér líka í almenna náttúru-
skoðun og hyggi stundum að sögu
staðarins. Og mig langar til að
fara um þennan hóp nokkrum
orðum sérstaklega. Margir eru
þar næmir náttúruskoðendur og
unnendur, en það er reyndar ein-
kenni á góðum veiðimanni. Þess-
um mönnum er ekki gert hátt
undir höfði hér í friðlandinu.
Leiðbeiningu um veiðistaði og
veiðihætti fá þeir litla sem enga,
sem þó væri oft þörf á fyrir börn
og unglinga og byrjendur í íþrótt-
inni yfirleitt. En þeir þurfa að að
greiða nokkurt gjald fyrir að fá að
veiða, þeir sem stálpaðir eru, og
eru reyndar eini hópurinn sem
greiðir sérstaklega fyrir sína úti-
lífsiðju hér í þjóðgarðinum eftir
því sem ég best veit. Hér er
mönnum t.d. leyfilegt að taka
ýmis önnur verðmæti úr ríki nátt-
úrunnar en fisk, og þá án endur-
gjalds, s.s. ber og líklega fleiri
jarðargróða, grös og sveppi t.d..
Það er skoðun mín að á þjóðar-
eigninni, Þingvöllum, mætti
gjarnan ríkja almannaréttur til
fískveiða. Nóg er af fiski í vatn-
inu. Og það er engin lagaleg
nauðsyn að þóknast veiðifélagi
Þingvallavatns með því að taka
gjald af þeim þjóðgarðsgestum
sem hér renna færi, enda veit ég
ekki hvort öðrum veiðiréttar-
höfum við vatnið er nokkur akk-
ur í því. Þingvallanefnd ræður
veiði í vatninu innan þjóðgarðs-
marka skv. 3. mgr. 2. gr. Þing-
vallalaganna. Ogþetta sérákvæði
gengur væntanlega framar al-
mennum ákvæðum lax- og sil-
ungsveiðilaganna um veiðifélög.
Almannaréttur til silungsveiði
gildir hvergi á íslandi síðan af var
tekinn réttur almennings til veiða
í vötnum á eigendalausum afrétt-
um og í almenningum með lax- og
silungsveiði lögum nr. 53/1957.
Vel væri ef hann væri endurvak-
inn hér á því svæði sem til forna
var gert að allsherjarfé.
Ég hef leyft mér að greina
þjóðgarðsgesti í fimm flokka,
með þeim fyrirvara þó að mörkin
milli þeirra væru alls ekki glögg.
Og engan veginn getur þessi
upptalning verið tæmandi. Mér
sýnist nú að mjög væri æskilegt að
fyrir lægju nokkuð ítarlegar upp-
lýsingar um fjölda þjóðgarðs-
gesta og til hvers þeir eru hingað
Ljósm. Valdís
komnir. Að mínu viti ættu slíkar
upplýsingar að vera ein forsenda
skipulags á Þingvöllum. Hverjir
eru hér aufúsugestir og hverjir
ekki? Hverjum á helst að veita
umhyggju og hverjum síður? Og
hvernig skal það gert? Hver er
stefna þjóðgarðsins í menningar-
og félagsmálum?
Hvað vilja
eigendur
Þingvalla?
Ekki hæfir hér öllum hið sama.
Þeir sem komnir eru til að lifa hér
sólbaðs- og tjaldbúðalífi með til-
heyrandi grillveislum eru ugg-
laust best komnir á einu nokkuð
stóru tjaldsvæði, þar sem hægt er
um eftirlit og þjónustu. En ekki
er víst að hið sama gildi um
göngumenn í hópi náttúru-
skoðara eða veiðimenn við vatn-
ið. Það mundi hvorki kosta um-
talsvert fé né fyrirhöfn að koma
upp viðunandi aðstöðu í
Hrauntúni og e.t.v. fleiri stöðum
fyrir göngumenn sem nenna að
bera tjaldið sitt. Ég sé ekkert því
til fyrirstöðu að það verði gert.
Það þyrfti þá m.a. að gera upp
brunninn góða, sem sjaldnast
þornar, en það þarf nú að gera
hvort eð er. Og er ekki sjálfsagt
að veiðimennirnir (og aðrir sem
það vilja) fái hér eftir sem hingað
til að tjalda í túninu í Vatnskoti?
Þar þyrfti þó helst að vera land-
vörður viðloðandi, a.m.k. þegar
margt er um manninn. Sá vörður
mætti gjarnan vera vel að sér um
lífríki vatns og vatnsbakka, og
hann gæti kannski leiðbeint
mönnum við sjálfar veiðarnar.
Ég held að það væri ráð að yfir-
stjórn þjóðgarðsins reyndi að
kanna það með einhverjum hætti
hvað fólkið í landinu vill um þessi
efni, áður en farið verður að taka
meiri háttar ákvarðanir um
skipulag svæðisins. Það þarf að
íhuga vel hvaða leiðir eru bestar
að fara til þess að þjóðin fái að
hafa áhrif á meðferð og nýtingu
þessarar eignar sinnar.
Ég vildi svo í lokin hvetja þjóð-
garðsstjórnina til að gera ívið
meira að því að upplýsa almenn-
ing um það hvað honum stendur
til boða hér á friðlýsta svæðinu og
í nágrenni þess, t.d. með því að
gefa út bækling á vorin um landið
og þjónustu sem hér er veitt. Þar
mætti geta um sitthvað fleira en
það sem þjóðgarðurinn sjálfur
býður upp á, t.d. leiðir að Þing-
völlum og frá þeim og ferðir ým-
issa aðilja hingað og héðan.
(Millifyrirsagnir eru Þjóðvilj-
ans).

Sunnudagur 16. júní 1985 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 13