Þjóðviljinn - 02.08.1985, Blaðsíða 4

Þjóðviljinn - 02.08.1985, Blaðsíða 4
LEIÐARI Frjálshyggjan; vinnuþrælkun og ójafnrétti í nýútkomnu fréttabréfi Kjararannsóknar- nefndar kemur fram aö frá 1. ársfjóröungi 1984 til 1. ársfjóröungs 1985 hafi kauptaxtar aö meö- altali hækkað um 27.6%, en hins vegar hafi raunverulegt tímakaup viömiöunarstétta hækk- aö aö meðaltali um 37.3% eöa 7.7% umfram umsamda kauptaxta. Þessar hækkanir eru þó mjög mismunandi eftir starfshópum, en úrtak Kjararannsóknarnefndar nær til yfir 14 þúsund starfsmanna og 11 fyrirtækja. Þessar upplýsingar gefa til kynna þá ískyggi- legu þróun sem oröið hefur á launamarkaöi, aö sífellt stærri hluti launamanna þiggur ekki laun eftir kauptöxtum, aö verkalýðshreyfingin semji ekki lengur í sama mæli og áöur um raunveru- legt verö fyrir vinnuafl umbjóöenda sinna. Þetta þýöir aö bilið á milli þeirra sem fá laun sam- kvæmt berstrípuðum töxtum og hinna sem fá laun samkvæmt sérstöku samkomulagi á vinnustöðum fer sífellt vaxandi. Þarmeð er at- vinnurekendum og yfirmönnum afhent meira félagslegt vald á kostnað samtaka og samtaka- máttar fólksins, á kostnaö þeirra sem minnst mega sín. Frá því á fyrsta ársfjóröungi 1984 til sama ársfjóröungs í ár hefur meðaltalshækkun tíma- kaups karla í skrifstofustörfum hækkaö mest eöa um 52.6% þó taxtahækkunin hafi ekki átt aö verða nema 27.8%. Kaup annarra starfs- hópa hækkaöi nokkru minna en þó töluvert um- fram kauptaxta aö meðaltali. Athyglisvert er í niöurstööum fréttabréfs Kjararannsóknarnefndar, aö kaup kvenna hækkaöi hvarvetna minna en kaup karla í sömu störfum. Þannig hækkaöi tímakaup verkakarla um 33.2% en verkakvenna um 31.2%, meðal- tímakaup karla í afgreiöslustörfum hækkaöi á tímabilinu um 38.6% meðan tímakaup kvenna í sömu störfum hækkaöi um 37.9%. Þannig virö- ist hafa orðið raunverulegur afturkippur í jafnlaunastefnu milli kynja, á þessum svoköll- uöu jafnréttistímum. Þaö er einnig umhugsunarvert aö meðalfjöldi vinnustunda á viku hefur aukist hjá flestum starfshópum á umræddu tímabili. Verkamenn og iönaöarmenn vinna aö meðaltali yfir 50 stundir á viku, konur í afgreiðslustörfum tæp- lega 47 stundir, skrifstofufólk í rúmlega 44 stundir á viku og þar fram eftir götum. Áreiöan- lega kemur mikið af yfir og aukavinnu fólks ekki fram á neinum opinberum skýrslum. En hitt er víst aö kjaraskerðingin sem á launaþjóðinni hef- ur dunið undanfarin misseri kemur m.a. fram í því aö fólk þarf meiri tíma til aö vinna lengur og meira til aö mæta frumþörfum sínum og dugir hvergi til. Þaö er heldur ekki hægt aö bregöa mæli- kvaröa yfir afleiðingar kjaraskeröingarinnar, sem birtast í því formi aö foreldrar hafa minni tíma fyrir börnin sín, fjölskyldulíf fólksins veröur sundurtætt og slitið með samsvarandi afleiöing- um fyrir tilfinningalíf og samveru fólksins á heimilunum og annars staðar. Þannig hefur kjaraskeröingin verkað niðurlægjandi á launa- fólk, hún er ekki einungis aðför að efnahags- legum grundvelli heimilanna, heldur ekki síöur aöför að félagslegri og menningarlegri tilveru fólksins í landinu. Á sama tíma og þannig hefur verið ráöist á _ íslenska launaþjóö meö kaupskeröingum hefur ‘ veriö vegiö að samhjálp og velferöarþjónustu hins opinbera, þannig aö félagslegu öryggi gamalla og sjúkra, barna og fatlaðra er teflt í tvísýnu. Manneskjuleg viðhorf hafa hopaö fyrir gerræöislegri frjálshyggjuhugmyndafræði þeirra sem fara með völdin. Launaþróunin frá fyrsta ársfjóröungi í fyrra til fyrsta ársfjóröungs í ár endurspeglar þá hugmyndafræði. -óg KUPPT OG SKORIÐ Bakkus í veru- legum háska Við erum þessa daga að upplifa það sérstaka ástand í sambúð ráðherra íslenskrar ríkisstjórnar, að þeir „horfa ekki alfarið til sömu áttar“ í neinu máli. Hvort sem það er tengt Kísiliðju eða tollamálum bandaríska hersins. Og mætti síðan rekja sig áfram lengi niður eftir ágreiningsmál- astiganum í þjóðfélaginu. Samt sem áður eru þau mál til, sem allir eru nokkurnveginn sam- mála um, þótt ótrúlegt megi virð- ast. Eitt slíkra stórmála er það, að menn eigi ekki að drekka vín nema í hófi - eins og ágætur post- uli reyndar mælir fyrir um. Þó er jafnvel enn meiri samstaða um það, að menn skuli ekki setjast undir stýri á bíl undir áhrifum. Allra síst eftir að þeir hafa bragð- að á þeim undursamlega drykk, og að því er skattskrár herma lítt ábatasama, sem bjórlíki heitir. Um þetta eru menn sammála þrátt fyrir sjö flokka og margt annað sundurvirkt. Rétt eins og samviskusamir klerkar í viður- eign sinni við syndina: þeir eru á móti henni. En'það er eins með bindindið og önnur góð mál: betur má ef duga skal. Þegar neyðin er stærst kemur frjálst og óháð málgagn, NT, fram á vígvöll hins góða, rétta og sanna. Blaðið ætlar að efna til her- ferðar sem hófst með glæsilegum leiðara undir fyrirsögninni: „NT gegn ölvun við akstur.“ Þar er margt rétt sagt og nytsamlegt eins og sjá má af þessari setningu hér: „NT vill berjast gegn ölvunar- akstri með löggæslumönnum í landinu. Umferðarráði og hinum almenna lesanda“. Þetta eru góðar fréttir á döprum kjötstríðstímum. Loks- ins er að því komið að Bakkus má fara að vara sig. Tjarnar- skólinn enn Það er þetta sama kjötstríð Al-' berts við Geir og bandaríska partinn af Nató sem hefur á seinni dögum þokað til hliðar mikilli og nauðsynlegri umræðu um einkaskóla ríkisins við Tjörn- ina. En nú skal sá málaflokkur upp rifjaður vegna þess, að um síð- ustu helgi birtist drjúg samantekt í Morgunblaðinu um þennan skrýtna einkaskóla. Þar voru eina ferðina enn viðruð flest þau sjón- armið sem fram hafa komið - en allt undir þeim samnefnara að sjálfsögðu, að betri sé grunnskól- akennsla með foreldrauppbót en án hennar. Einn af þeim sem svarar spurn- ingum Morgunblaðsins um þessi mál er Heimir Pálsson, sem hefur sett á stofn Móðurmálsskóla utan við kerfin illræmdu. Sitthvað er góðra gjalda vert í hans stutta svari. En það er ekki úr vegi að snúa sér að þessu dæmi hér: Mismunun „Eg sé ekki annað en að með þessu (þ.e. einkaskólanum við Tjörnina) séum við að segja að öll börn séu jöfn, en sum aðeins jafn- ari en önnur. í framhaldi af því er talað um mismunun, en ég held að það sé gífurlegur misskilning- ur ef menn halda að það sé ekki mismunun í skólakerfmu nú þeg- ar, til dæmis hafa börn mjög mis- jafnan hvata að heiman frá sér til náms“. Þetta er rétt - svo langt sem það nær. Og satt best að segja nær þetta svar ekki ýkja langt. Það er vitaskuld alveg rétt og hefur verið rétt svo lengi sem al- menn skólaskyida hefur verið hér á landi, að börnum er mismunað með þeirri bláköldu staðreynd að þau eiga sér foreldra. Sem kann- ski vilja margt á sig leggja til að greiða fyrir skólagöngu barna sinna, meðal annars með því að hjálpa þeim eftir föngum, hlýða þeim yfir og þar fram eftir götum. Eða þá kæra sig kollótt um allt slíkt. En þetta er sú „mismunun" sem óumflýjanleg er. Henni verður ekki ícomið fyrir kattarnef - eins þótt sjálfsagt sé að vinna gegn afleiðingum hennar blátt áfram með því að búa sem best að skólum. Vond réttlæting Það versta í þessu dæmi er, að menn freistist til að nota þá „mis- munun“ sem allir hafa alltaf vitað af öðrum þræði til þess að rétt- læta þá mismunun til náms eftir efnahag sem nú er fitjað uppá. Tjarnarskólinn er í sjálfu sér ekki nein ógn og skelfing. En hann gæti verið upphaf að því, að hægriöfl í landinu notuðu sín drjúgu yfirráð yfir pólitík og fjár- munum til þess að byggja upp smám saman tvö menntakerfi. Annars vegar lágmarks- menntakerfí, sem ríkið tekur að sér að reka, og hinsvegar úr- valsmenntakerfí, sem ríkið rekur líka (hugmyndin um skólaáví- sanir) en foreldrar greiða einnig til sérstaklega. Með slíkri þróun væri stigið mjög afdrifaríkt spor í þá átt að „kerfisbinda“ þá mis- munun sem fyrir er. Magna hana upp. Og þar með er með þessum við fyrstu sýn sakleysislegu hug- myndum um „skemmtilegan“ skóla við Tjörnina, af stað farin þróun sem gengur þvert á margt annað það sem hefur til þessa gert fsland að nokkuð þokka- legum stað til mannlífs. Gáum að því. ÁB HlOfWIUINN Málgagn sósíalisma, þjóöfrelsis og verkalýöshreyfingar Útgefandi: Útgáfufólag Þjóöviljans. Ritstjórar: Árni Bergmann, össur Skarphéðinsson. Ritatjórnarfulltrúi: Oskar Guömundsson. Fréttastjóri: Valþór Hlööversson. Blaöamenn: Aðalbjörg Óskarsdóttir, Álfheiöur Ingadóttir, Guöjón Friöriksson, Helgi Guömundsson, Lúðvík Geirsson, Magnús H. Gísla- son, Möröur Árnason, Páll Valsson, Sigríður Pétursdóttir, Sævar Guö- bjömsson, Víðir Sigurösson (íþróttir), Þröstur Haraldsson. Ljósmyndir: Einar ólason, Valdís Óskarsdóttir. Otltt og hönnun: Filip Franksson, Svava Sigursveinsdóttir. Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar. Framkvæmdastjóri: Guörún Guðmundsdóttir. Skrif8tofustjóri: Jóhannes Haröarson. Skrifstofa: Guðrún Guövaröardóttir, Magnús Loftsson. Útbreiðslustjóri: Sigríöur Pótursdóttir. Auglýsingastjóri: Ragnheiður Óladóttir. Auglýsingar: Ásdís Kristinsdóttir, Guðbergur Þorvaldsson, Olga Clausen. Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson. Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pótursdóttir. Símavarsla: Jenny Borgedóttir, Sigríður Kristjánsdóttir. Húsmæður: Bergljót Guöjónsdóttir, Ólöf Húnfjörð. Innhelmtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Bjömsson. Bílstjóri: Ólöf Sigurðardóttir. Utkeyrsla, afgrelðsla, auglýsingar, ritstjórn: Síðumúla 6, Reykjavfk, sfmi 81333. Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóöviljans hf. Prentun: Blaöaprent hf. Verð f lausasölu: 30 kr. Sunnudagsverð: 35 kr. Áskriftarverö á mánuði: 360 kr. Afgreiðsla blaösins er opin á laugardögum frá kl. 9 til 12, beinn sími: 81663. 4 SIÐA - ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 2. ágúst 1985

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.