Þjóðviljinn - 08.09.1985, Page 2

FLOSI
\iiku
skammtur
af kvennarannsóknum
Jæja, þá er kvennaáratugur Sameinuöu
þjóöanna loksins aö klárast. Hlaut svosem aö
koma aö því og fór óneitanlega vel á aö slá
botninn í þetta litskrúðuga tímabil mannkyns-
sögunnar meö einhverjum viöeigandi hætti.
A Íslandí var stofnað til ráðstefnu um íslensk-
ar kvennarannsóknir. Þar báru menntakonur
saman bækur sínar um rannsóknir kvenna á
konum, sem hafa verið að rannsaka konur fyrir
konur.
Ég held mér sé óhætt aö segja aö ég hafi
veriö meö konur á heilanum frá því ég man eftir
mér. Níu ára gamall féll ég fyrir kaupakonu í
Borgarfirðinum. Sú var fimmtán árum eldri en
ég, og gaf mér svona líka heiftarlega undir fót-
inn á sveitaballi. Ég man það einsog þaö hafi
skeö í gær, aö hún bauð mér uppí dans og ég
sveif meö hana fram á dansgólfiö í lostafullum
tangó. Ég var þá enn fremur lágvaxinn og náöi
þess vegna ekki aö halda hægri hendinni um
mitti dömunnar, eins og ég sá að hinir herrarnir
gerðu, heldur hékk ég í aftanverðu læri kaupa-
konunnar rétt fyrir ofan hnésbótina.
Ég elskaði þessa konu ofboöslega af slíkri
platónskri ástríðu hugans aö mér lá viö sturlun,
en hún gerðist mér seinna fráhverf, þ.e.a.s.
þegar líða fór á ballið. Ég var lamaöur af ástar-
sorg allt þaö sumar..En tíminn læknar víst flest
sár, jafnvel þær holundir sem skapast af plat-
ónskri ást og nú er ég kominn yfir þetta allt
saman, en eftir stendur brennandi áhugi á kon-
um yfirleitt, þessu dásamlegastasköpunarverki
tilverunnar.
Og útaf þessu öllu saman hef ég verið ólatur
aö helga konum eitt og annað sem ég hef haft
fram aö færa í ræðu og riti síðasta áratug. Mér
er satt að segja nær að halda aö ekkert hafi
verið tekið fyrir á kvennaráöstefnunni um síð-
ustu helgi, sem ég hef ekki meö einhverjum
hætti fjallaö um bæöi í Ijóðum og lausu máli.
í febrúar 1977 reit ég til dæmis afbragðs góða
grein um afbrotahneigð kvenna og lagði þar til
grundvallar útvarpserindi eins virtasta fræöi-
manns þjóöarinnar í afbrotum yfirleitt.
í erindinu komst prófessorinn aö því að
glæpahneigð kvenna væri tíu sinnum minni en
karla. Stuðst var við rannsóknir vísindamann-
anna Lambroso og Ferrero, sem komist höfðu
að þeirri niðurstöðu að vissar tegundir afbrota
væru tíðari meðal kvenna en karla, til dæmis
fóstureyðingarog vændi. Vændi sagði prófess-
orinn (svo vitnað sé í hann orðrétt)..stunda
ungar stúlkur í fátækrahverfum til að afla sér
skjótfengins gróða, en karlar stunda fremur
innbrot í sama skyni“.
Þá benti prófessorinn á að Lambroso og Ferr-
aro hefðu bent á að vöðvaafl karla gerði þeim
frekar kleift að vinna ofbeldisverk en konum, en
þetta taldi prófessorinn haldlítil rök þar sem
konur gætu yfirbugað karlmenn til dæmis með
bareflum.
Fyrir hartnær áratug stóð kvenþjóðinni mikill
uggur af mönnum sem hringdu og önduðu
dónalega í símann. Um þetta efni spunnust tals-
verðar blaðadeilur bæði með og á móti. Auðvit-
að er það ekkert grín fyrir heiðarlegar húsfrúr,
eða raunar hvaða konu sem er, að fá andardrátt
ókunnugs manns beint í eyrað, hvað þá ef hann
er dónalegur úr hófi.
í þessari ritdeilu tók ég virkan þátt og á móti
dónalegri öndun í síma. Ég beitti mér meira að
segja fyrir því að þessi leiðbeining var sett í
símaskrána:
Ef þú stendur einhvern tímann
ein með tólið seimagná
og þú heyrir andað í símann
áttu bara að leggja á.
Og ekki lét ég á mér standa þegar nafngiftir
voru annars vegar og að vísu til andmæla, þeg-
ar Silja Aðalsteinsdóttir lýsti því yfir að hún væri
vön að kalla „reðurhúfuna" „kóng“. Þá fannst
mér harkalega vegið að móðurmálinu. Ég taldi
til dæmis fráleitt að tala um Kristján reðurhúfu
tíunda, eða kalla Ijónið „reðurhúfu" dýranna,
nú, eða segja í sálminum: Víst ert þú Jesús
„reðurhúfa" klár.
Ég tók líka virkan þátt í umræðunni um
kvennabókmenntir og þegar Helga Kress sagði
í gagnmerkri grein að samkvæmt Njálu hefðu
sex sinnum fleiri karlar verið hérlendis en konur
til forna, vegna þess að af 650 persónum verks-
ins væri aðeins 100 kvenna getið, fagnaði ég
þessari nýju kenningu og benti á það í leiðinni
að ef hún stæðist hefði engin kona verið í
landinu þegar Bakkabræður voru skrifaðir.
Hér hefur aðeins verið drepið á brot af öllu því
sem ég hef sett fram um málefni kvenna síðasta
áratug bæði í ræðu og riti, Ijóðum og lausu máli.
Þess vegna er það nú að mér finnst mér
misboðið að hafa ekki vera boðið að halda fyrir-
lestur á ráðstefnu menntakvenna um konur og
rannsóknir kvenna á konum sem hafa verið að
rannsaka konur.
Minn fyrirlestur hefði heitið:
Rannsóknir manna á ráðstefnum kvenna um
konur og rannsóknir kvenna á konum sem hafa
verið að rannsaka konur fyrir menn.
En eins og áður segir í þessari hugleiðingu:
Tíminn græðir flest sár, og enn er í fullu gildi það
sem segir í Völuspá:
Ljót kona er löstur á manni
en fögur kona fengur í ranni.
Bubbi á Holmenkollen.
Bubbi með
nýtt Kapítal?
Bubbi Morthens verður með
hljómleika í Austurbæjarbíói
11. október þar sem hann
kemur fram bæði aleinn og
með hljómsveit. Eigi vitum vér
hverjir verða útvaldir í hana né
hvort hún erfir nafnið Das
Kapital, sem var nafnið á síð-
ustu sveit Bubba. Hins vegar
hefur Bubbi gert það gott einn
síðan og kom t.d. fram þannig
á friðarhátíð mikilli í Osló 9.
ágúst, sem Samtök um kjarn-
orkuvoþnalaus Norðurlönd
stóðu fyrir. Stórtónleikar voru
haldnir viö stökkpallin fræga í
Holmenkollen þar sem fram
komu auk Bubba, sem opnaði
tónleikana, t.d. Arja Sajon-
maa, Björn Afzelius & Glo-
betrotters, Birgitte Grimstad,
Petros Pandis og Nanna hin
danska. Norska sjónvarpið
tók upp helstu atriðin, þ.á m.
okkar manns. Forsætisráð-
herrum Norðurlandanna var
sérstaklega boðið til Holm-
enkollen, „en allir heiðruðu
þeir samkomuna úr þögulli
fjarlægð”, eins og segir í frétt-
atilkynningu, nema hvað sá
rússneski sendi huggulegt
skeyti á staðinn. Annars fá
þeir annað tækifæri, Bubbi
mun nefnilega á leið til
Svíþjóðar...B
Vídeórokk í LA
Sigurjón Sighvatsson, ann- I
ar af aðstandendum Hins I
leikhússins, er með annan
fótinn í Los Angeles, þar sem
hann nam kvikmyndalist á
sínum tíma við góðan orðstír.
Nýjustu fréttir af Sigurjóni eru
þær að hann er önnum kafinn
við að vinna rokkvídeó með
bandarískum poppsveitum.
Sumar eru ekki af verri end-
anum, þannig er Sigurjón aö
vinna að einni með hinni
frægu sveit, Tears for Fears,
og jafnframt mun einn hinna
gömlu skallapoppara úr Eag-
les hafa fengið kappann til
liðs við sig. Greinilega er því
garpurinn talinn efnilegur.
Héðan af klakanum fréttist
það, að verið geti að Sigurjón
muni vinna að kvikmynd, sem
Ólafur Haukur Símonarson,
góðskáld og Ijóðskáld með
meiru, mun gera handrit að.
Enn er þó ekki fullákveðið
hvernig fyrirtækið verður
fjármagnað, en íslensk kvik-
myndun er ævintýri sem virð-
ist hvort eð er alltaf reddast.
Eða þannig...B
Ljóðakasettur
Skáldin fylgjast gjarnan
grannt með tímanum. Nú hef-
ur það frést að vasadiskó-
tækin verði brátt skáldunum
að bráð því hópur þeirra ætlar
að fara að gefa út kasettur
með Ijóðum. Grammið mun
líklega gefa hinar tvær Ijóð-
akasettur út og meðal skálda
sem á þeim lesa sín Ijóð eru
Sjón, Þór Eldon, Dagur Sig-
urðarson, Sigfús Bjart-
marsson, Jóhamar og
Gyrðir Elíasson. ■
Ritstjóri til
Þýskalands
Mikið líf hefur verið í hesta-
mönnum á þessum sumri og
þess hefur ekki síst séð staði í
tímariti hestamanna, Eið-
faxa, sem undir góðri stjórn
Hjalta Jóns Sveinssonar hef-
ur vaxið með hverju tölublaði.
En mörgum ber saman um að
Eiðfaxi sé nú eitt vandaðasta
sértímarit sem gefið er út á
íslandi, og þakka margir góðri
ritstjórn Hjalta. Nú er Hjalti
hins vegar á förum til Þýska-
lands að stunda þar fræði-
störf. En auk þess að vera
góðkunnur útvarpsmaður frá
árum áður er Hjalti líka ís-
lenskuhestur og er um þessar
mundir að Ijúka cand. mag.
prófi í íslenskum fræðum, og
hyggst nota Þýskalandsd’völ-
ina til að skrifa lokaritgerðina.
Meðan honum dvelst í Þýska-
landi munu þeir Guðmundur
Birkir Þorkelsson í Miðdal og
Þorgeir Guðlaugsson úr Kóþ-
avogi skipta á milli sín ritstjórn
Eiðfaxa.
2 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 8. september 1985