Þjóðviljinn - 08.09.1985, Qupperneq 17

LEIÐARAOPNA
Þaðvantar fólk en ekki fisk
GuðmundurJ. Guðmundsson formaðurVMSÍ: Afleiðingarlág launastefnunnareru beinlínis refsiverðar.
Heftrú á að með samstöðusé hœgtað ná fram töluverðri leiðréttingu á kjörum fiskverkunarfólks.
Það vantar fólk en ekki fisk
segja fiskverkendur úti um allt
land. Launastefna VSÍ og rflds-
stjórnarinnar er að hafa þær af-
leiðingar að fólksflóttinn sem af
henni hlýst mun valda hruni í
fiskvinnslunni á næstunni ef ekki
verður að gert, sagði Guðmund-
ur J. Guðmundsson formaður
Verkamannasambands íslands í
samtali við Þjóðviljann um vand-
ann sem nú steðjar að fiskvinnsl-
unni í landinu.
„f sumar hefur afla verið mok-
að á land í verstöðvunum þrátt
fyrir að ljóst sé að það er enginn
mannskapur til að vinna hann. Þá
hafa þeir gripið til þess ráðs að
vinna aflann í ódýrustu pakkn-
ingar og það er beinlínis refsivert.
Verðmætin sem tapast við að
vinna í óhagkvæmar pakkningar
skipta milljónum fyrir þjóðarbú-
ið. Ég var nýlega á ferð um
landið, kom við í tugum frysti-
húsa og talaði við þúsundir
manna. En í sumum frystihúsum
var varla vanan starfskraft að sjá.
Þetta voru skólabörn og útlend-
ingar. Fólk sem unnið hefur í
þessu árum saman hefur hrein-
lega gefist upp á laununum og
notar hvert tækifæri til að koma
Guðmundur J. Guðmundsson.
sér í aðra vinnu. Og í stað þess að
bjóða þessu fólki betri laun, til að
fá það til að vinna þessi störf,
kaupa þeir hingað hundruð út-
lendinga sem eru mun dýrari
vinnukraftur."
- Þú segir að það sé refsivert
hvernig brugðist hefur verið við
fólkseklunni.
„Það er beinlínis refsivert. Það
hefur aldrei verið eins mikill fisk-
ur og nú í sumar, en á sama tíma
æpa sölufyrirtækin úti í Ameríku
á fisk frá okkur. Þessar dýrari
pakkningar eru bara ekki til
vegna fólksfæðar. Þarna höfum
við verið að fjárfesta fyrir
milljarða og með þessu háttalagi
er verið að stofna þessum mörk-
uðum í stórfellda hættu. Sömu
sögu er að segja um
milljarðafjárfestingar hér á landi
í frystihúsum. Með útflutningi á
ísuðum fiski til Bretlands eru
menn að treysta á mjög svo ó-
trygga markaði. Það hefur fengist
óvenjulega hagstætt verð þar í
sumar vegna þess að vertíðin í
Norðursjó hefur brugðist en á
þetta er ekki treystandi. Þetta er
bara fjárhættuspil og þjóðfélags-
leg geggjun að ætla að byggja ís-
lenskan sjávarútvegá sölu í Bret-
landi. Til hvers vorum við eigin-
lega að byggja þessi frystihús?"
- Hvaða aðgerða mun Verka-
mannasambandið sem slíkt grípa
til á næstunni til að snúa þessari
þróun við?
„Nú á mánudaginn hefst bón-
usverkfall fiskverkunarfólks víða
um land með stuðningi ýmissa
aðila. Verkamannasambandið
stendur í viðræðum við VSÍ um
að fá bónuskerfið einfaldað og
krefst þess að borgað verði 30
króna bónusálag á hverja unna
klukkustund íbónus. Bónusverk-
fallið ætti að skila einhverjum ár-
angri í þeim viðræðum. Um fram-
haldið get ég lítið sagt, en á þingi
Verkamannasambandsins í nóv-
ember verður rætt hvaða kröfur
verða gerðar þegar samningar
losna um áramótin. Sú hugmynd
hefur komið upp að helga þetta
þing fiskiðnaði og kjörum fisk-
verkunarfólks."
- Er fiskverkunarfólk tilbúið til
átaka?
„Já, það tel ég tvímælalaust. Á
hringferð minni um landið varð
ég var við gífurlega reiði fólks
vegna ástandsins og sérstaklega
tók ég eftir að hugur kvenna er að
breytast. Þeim er að verða ljóst
að það þarf samstöðu til að ná
árangri. Atvinnurekendur hafa
hingað til talið sig geta treyst á
samstöðuleysi kvenna en ég held
að það sé að breytast. Og ef þetta
fólk nær að standa saman hef ég
trú á að hægt verði að fá verulega
leiðréttingu á kjörum fiskverkun-
arfólks", sagði Guðmundur að
lokum. -gg
Samningur VMSÍ og VSÍ:
Bls. 32: „Heimilt er aö segja kauptryggingu
verkafólks upp meö sjö daga fyrirvara ef fyrir-
sjáanleg er vinnustöövun.“
Verka-
lýðs-
hreyf-
ingin
er
stöðnuð
VilborgÞor-
steinsdóttir varafor-
maðurSnótar-. Það
kostarvinnuaðfá
fiskverkunarfólk til
að standa á rétti sín-
um. Forystumenn
verkalýðsfélaga
verða að vera virkir
meðal félaganna
Vilborg Þorsteinsdóttir: Ástandinu verður að breyta fiskverkunarfólki í hag,
sama hvað það kostar.
Þaö er þannig fyrir þessari
atvinnugrein komiö aö fólk
sem vinnur dags daglega í
fiski hefurjafnvel þátilfinn-
ingu að það sé aö vinna ann-
ars flokks vinnu og notar hvert
tækifæri til að koma sér í ein-
hverja aöra vinnu, sagöi Vil-
borg Þorsteinsdóttirvarafor-
maður Verkakvennafélagsins
Snótar í samtali viö Þjóðvilj-
ann.
„Fiskverkunarfólk veit að
sums staðar í þjóðfélaginu er litið
á fiskverkun sem annars eða
þriðja flokks starf. Vinnuaðstaða
þess er ömurleg og launin og ör-
yggisleysið eru niðurlægjandi. Er
þá eitthvað undarlegt þótt þetta
fólk efist um gildi þess sem það er
að gera og reyni að koma sér
öðruvfsi fyrir? Það er ekkert sem
hvetur til annars, hvorki hjá
stjórnvöldum né öðrum. Sumir
tala meira að segja um að sjávar-
útvegur sé baggi á þjóðfélaginu
og helst ættum við að snúa okkur
að því að lifa á myndbandaleigum
og þess háttar. Ég heyri fólk tala
um það að því finnist það niður-
lægt þegar það fær bréf frá at-
vinnuveitanda sínum sem segir
að það sé ekki lengur þörf fyrir
krafta þess. Bara vegna þess að
einhverjum þóknast að láta selja
aflann erlendis í stað þess að
vinna hann hér heima.
Mannréttindi fiskverkunarfólks
eru fótum troðin og það finnur til
þess."
Heldurðu að hægt sé að fá fisk-
verkunarfólk til að snúa þessari
þróun við?
„Örugglega. Það er hægt að fá
fólk til að berjast fyrir rétti sínum
en það kostar gífurlega vinnu.
Forysta verkalýðsfélaga verður
að hafa vilja til að þjappa þessu
fólki saman. Það verður að vera
samband á milli forystunnar og
fólksins. Forystumenn verða að
fara á vinnustaði og láta sjá sig og
heyra skoðanir þess fólks sem
þeir eru að vinna fyrir. Fiskverk-
unarfólk verður líka að fá að vita
hvað forystan er að hugsa. Ég
held að þetta sambandsleysi sé
stór hluti skýringarinnar á því
hvernig þessum málum er komið
í dag.“
Ertu að segja að verkalýðs-
hreyfingin þurfi að breyta um
starfshætti?
„Já, verkalýðshreyfingin verð-
ur að koma meira út á vinnustað-
ina og vera meira áberandi, bæði
í fjölmiðlum og annars staðar."
Kemur til greina að stofna sér-
stök samtök fiskverkunarfólks?
„Ég held að það hafi komið
skýrt fram á skipulagsráðstefnu
ASÍ í maí í fyrra að það er vilji
fyrir slíku og ég persónulega er
hlynnt því.“
Er vi|ji fyrir því meðal fisk-
verkunarfólks?
„Það held ég alveg tvímæla-
laust. Fiskverkunarfólk gerir sér
fulla grein fyrir því að það verður
að gera eitthvað til að breyta
þessu ástandi til betri vegar sama
hvað það kostar“, sagði Vilborg
að lokum.
-gg
Bónusgrunnur (1. ágúst):
81.00 krónur (Allur bónus fyrir hverja unna
klukkustund er reiknaöur út frá þessari upp-
hæö).
Sunnudagur 8. september 1985 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 17