Þjóðviljinn - 14.05.1986, Blaðsíða 17

HEIMURINN
Kjarnorkuslysið
Tsjemobíl verður opnaö á ný
Einn af hönnuðum kjarna-
ofnsins sem olli slysinu í
Tsjernóbíl sagði í gær að hann
yrði umiukinn steinsteypu í
aldaraðir en kjarnorkuverið
sjálft yrði opnað á ný og fleiri
sömu tegundar yrðu byggð í
Sovétríkjunum.
ívan Jemiljanof einn af æðstu
mönnum í sovésku kjarnorku-
búnaðarstofnuninni sem aðstoð-
aði við gerð RMBK kjarnaofns-
ins, sagði í gær á fundi með frétta-
mönnum að þessi gerð kjarna-
ofna væri mjög áreiðanleg. Hann
sagði að álit sitt á þeim hefði ekki
breyst, hins vegar yrði að gera
sérstakar öryggisráðstafanir
varðandi kjarnaofna í framtíð-
inni. Jemiljanof sagði að verið
væri að umlykja kjarnaofn númer
fjögur, þann sem skemmdist, í
steypu með vatnskælikerfi. Það
yrði í gangi svo lengi sem geisla-
virkni yrði til staðar. Þegar hann
var spurður hve lengi hann teldi
að svo yrði svaraði hann:„Að
öllum líkindum í mörg hundruð
ár.“
Fyrstu tveir kjarnaofnar vers-
ins verða settir í gang strax og
geislavirkni væri ekki lengur til
staðar. Þann þriðja er nú verið að
rannsaka vegna mögulegra
skemmda. Jemiljanof sagði að
brátt yrði hafist handa við smíði
tveggja annarra RMBK kjarna-
ofna í Tsjernóbíl og víða annars
staðar í Sovétríkjunum.
Sænskir vísindamenn sögðu frá
því í gær að þeir hefðu mælt fyrstu
ummerki plútóníums í úrfelli frá
Tsjernóbílverinu. Plútóníum er
það geislavirkra efna sem hvað
lengst situr eftir, allt 24.000 ár.
Vísindamaður hjá Geislavarna-
stofnun Svíþjóðar sagði við
fréttamenn í gær að örlítið magn
plútóníums hefði mælst í
regnvatni á austurströnd Sví-
þjóðar. Það mun þó hafa mælst
vel undir hættumörkum.
Hryðjuverk
Líbýa vill ráðstefnu
Kjarnorkuverið í Tsjernóbíl. Þar er nú verið að steypa vegg 32 metra niður í
jörðina umhverfis kjarnaofninn sem sprenging varð í.
Filippseyjar
Viðræður við
kommúnista
Aquino segistnú bíða
eftir því að heyra frá
foringjum kommún-
ista um það hvar og
hvenœr samningavið-
rœður geti hafist
Manila — Corazon Aquino,
forseti Filippseyja, sagði í gær
að leynilegar viðræður ættu
sér nú stað við sveitir komm-
únista sem barist hafa við her-
inn í 17 ár, enn væri samt ekki
búið að lýsa yfir vopnahléi.
Aquino sagði að vissulega
hefði náðst nokkur árangur í
þessum viðræðum en stjórnin
biði samt enn eftir svari frá leið-
togum kommúnista um það hvar
og hvenær þeir vildu hitta fulltrúa
stjórnvalda. „Sendimenn mínir
hafa komið þeim skilaboðum til
foringja kommúnista að við vilj-
um hefja viðræður sem fyrst um
áð koma á vopnahléi," sagði hún.
Aquino tók fram að hún þyrfti
enga hjálp frá forvera sínum í
starfi, Ferdinand Marcos. Hann
sagði í fyrradag að mest hætta á
Filippseyjum stafaði nú frá upp-
reisnarmönnum kommúnista og
nýrri yfirstjórn í hernum. Hann
bauðst til að koma aftur til lands-
ins og veita aðstoð sína svo ekki
kæmi til borgarastyrjaldar í
Aquino sagði um þetta á blaða-
mannafundi: „Frá mínum bæjar-
dyrum séð hefur herra Marcos
ætíð séð kommúnista sem hætt-
una. Ég kysi hins vegar að herra
Marcos héldi sig í burtu við svo
búið. Það væri Filippseyingum til
mikils skaða ef herra Marcos
kæmi aftur til landsins.“
Aquino sagði að henni hefði
tekist að ráða bót á þeim tauga-
óstyrk sem hún hefði fundið fyrir
innan hersins frá þeim tíma er
eiginmaður hennar Benito Aqu-
ino var í fangelsi á valdatíma
Marcosar. „Ég ber fullt traust til
hersins,“ sagði Aquino og bætti
því við að herinn hefði heitið sér
fullum stuðningi.
ERLENDAR
FRÉTTIR
.hjörleifsson/RELIT E R
Brussel — Forsætisráðherra
Möltu Carmelo Mifsud Bonnici
skýrði frá því í gær að Líbýa sé
tilbúin til að koma á ráðstefnu
Evrópu- og Arabaríkja um
leiðir til að draga úr hryðju-
verkum í Evrópu.
Bonnici sagðist ekki hafa rætt
við Gaddafi Líbýuleiðtoga frá því
fyrir loftárásir Bandaríkjamanna
í síðasta mánuði. Hann sagðist
hins vegar hafa haft samband við
háttsetta menn í líbýsku stjórn-
inni og sagðist vita að „Éíbýa
myndi hafa áhuga á slíkri ráð-
stefnu og myndi verða þáttak-
andi“, eins og hann orðaði það.
Bonnici segist hafa hvatt utan-
ríkisráðherra Evrópubandalags-
ins til að beita sér fyrir ráðstefnu
sem hefði að markmiði að draga
úr spennu við Miðjarðarhafið en
svör þeirra hefðu ekki verið
hvetjandi. Malta hefur tvisvar á
þessu ári reynt að skipuleggja al-
þjóðlega ráðstefnu um hryðju-
verk meðal ríkja sem liggja að
Miðjarðarhafinu, en án árang-
urs. Bonnici sagði í gær að líkur á
slíkri ráðstefnu myndu aukast
mjög ef frumkvæði kæmi frá Evr-
ópubandalagslöndum. „Við höf-
um biðlað til Evrópubandalags-
ins um einhvers konar frumkvæði
og að ekki yrði látið reka á
reiðanum í þessu máli. Ef það
gerist, aukast átök,“ sagði Bonn-
ici. Hann sagðist telja að allar Ar-
abaþjóðir á þessu svæði hefðu
áhuga á slíkri ráðstefnu.
Án þess að nefna Bandaríkin á
nafn sagðist hann hafa hvatt Evr-
ópubandalagið til að láta ekki
önnur ríki hafa áhrif á það hvort
bandalagið ætti að kalla saman
slíka ráðstefnu.
Þetta líka..
London — Eftir slysið í Tsjernó-
bíl, hið fyrsta í sögu kjarnorku-
vera sem veldur dauða fólks
vegna geislavirkni, eru nú nokk-
ur ríki í Evrópu að íhuga frestun
eða að hætta við byggingu kjarn-
orkuvera.
Tel Aviv — Þrír óbreyttir ísraels-
menn særðust í gær þegar skærul-
iðar í S-Líbanon skutu Katyusha
flugskeytum inn í Galíleu þar sem
ísraelsmenn voru að syrgja
stríðsfórnarlömb í árlegri minn-
ingarathöfn.
London — Gaddafi Líbýuleiðtogi
hefur hvatt Líbýumenn til að
forðast vestrænar vörur og segir
að ekki verði frekar keyptar inn í
landið mjólkurafurðir og iðnað-
arvörur frá V-Evrópu.
Washington — Bandaríkjamenn
vonast til þess að geta hafið aftur
geimferðir með geimferju fyrir
júlí 1987. Það var nýsettur yfir-
maður bandarísku geimvísinda-
stofnunarinnar, NASA, sem
skýrði frá þessu í gær.
Bogota — Sprengja eyðilagði í
gær skrifstofur breska flugfélags-
ins British Airways og tvær
sprengjur sprungu við svæði í
eigu bandarískra aðila. Skæru-
liðasamtök hafa lýst verknaðin-
um á hendur sér, og sögðu þau í
tilkynningu að árásirnar væru í
hefndarskyni fyrir loftárásir
Bandaríkjamanna á Líbýu.
Kóreu
Enn er tekist á um
skiptingu Ólympíuleikjanna
Norðurkóreumenn vilja ekki að leikarnir staðfesti hugmyndina um „tvœr Kóreur“
Norður-Kóreumenn leitast
enn við að halda hluta Ólympí-
uleikanna 1988 hjá sér, en
Suður-Kóreumenn hafa þá að-
ferð að slá málinu á frest. Enn
er því óvíst hvort Ólympíu-
leikar þeir sem halda á í Seúl,
höfuðborg Suður-Kóreu,
verða þriðju leikarnir sem ein-
kennast af fjarveru fleiri eða
færri ríkja. Norður-Kóreumenn
leggja mikla áherslu á að
tengja þetta mál hugmyndum
sínum um sameiningu Kóreu.
Þetta kom fram í stuttu spjalli
við Tsjon Jong Jin, nýjan sendi-
herra Norður-Kóreu með aðset-
ur í Stokkhólmi, sem hingað kom
til að afhenda embættisbréf sín.
Við höfum, sagði hann, þríveg-
is átt viðræður við ábyrgðarmenn
íþróttamála í Suður-Kóreu, en
þeir hafa leitast við að láta allt
dragast á langinn og ekkert hefur
miðað.
Við viljum fyrir okkar leyti,
sagði sendiherrann, koma í veg
fyrir að pólitísk átök eyðileggji
Olympíuhreyfinguna með því að
samstilla alla krafta. Við teljum
nefnilega að það hafi ekki verið
réttlátt að láta Suður-
Kóreumenn eina um svo mikil-
vægan alþjóðlegan atburð. Það
er erfitt að komast hjá vand-
ræðum þegar slíkur stórviðburð-
ur á að fara fram í einum hluta
tvískipta lands. Þar að auki er nú
mikil pólitísk ólga í Suður-Kóreu
Tsjon Jong Jin sendiherra: Kannski
veróa þetta þetta þriöju Ólympíu-
leikarnir I röð sem dræmlega verður
mætt á... (Ljósm. E.ÓI.)
og enginn veit í rauninni hvað þar
verður 1988 þegar leikana á að
halda.
Suðurkóreska stjórnin er afar
andkommúnísk og því eru sósíal-
ísku ríkin ekki sérlega ánægð
með að senda íþróttamenn þang-
að. Og ýmsir vinir okkar í þróun-
arlöndum utan blakka hafa einn-
ig sínar efasemdir um leikana í
Seúl.
Það eru margir sem vilja gjarna
að leikarnir séu háðir bæði í
norður- og suðurhluta landsins.
Það er eina leiðin til að bjarga
Ólympíuhreyfingunni og svo til
þess að hjálpa til við að Kórea
geti sameinast. Því okkur sýnist
að ráðamenn í Suður-Kóreu vilji
nota einokun sína á leikunum til
að undirstrika þá afstöðu, að í
Kóreu séu tvö ríki og kannski að
þannig eigi það að vera til fram-
búðar. En við erum andvígir því
að hugmyndin um „tvær Kóreur"
festist í sessi.
Sendiherrann kvaðst ekki vita
hve mörg ríki væru til með að
mæta ekki á leikana í Seúl ef ekki
næst samkomulag um að skipta
þeim. Hann gat þó sérstaklega
um Kúbu, Eþíópíu og Madagask-
ar, það hefur og flogið fyrir að
Nicaragua standi með Norður-
Kóreu í þessu máli. Hann bætti
því við, að reynslan frá Moskvu
og Los Angeles sýndi að mörg
ríki tækju ákvörðun um að mæta
eða mæta ekki á síðustu stundu.
Sameiningar-
málin
Þessu næst vék sendiherrann
að sameiningarmálum, sem tals-
menn beggja kóresku stjórnanna
telja sér jafnan skylt að halda á
lofti, eins þótt stjórnkerfi séu
gerólík í þessum landshlutum
tveim. Sendiherrann talaði um,
að reyndar hefði landið verið
sundrað síðan í stríðslok og svo
rækilega lokað á milli að fólk í
öðrum hlutanum hefði ekki getað
vitað hvort ættmenni í hinum hit-
anum væru lífs eða liðnir. En það
ætti samt, með það í huga að Kór-
eumenn hafa verið þjóð með sína
menningu og í einu landi í þús-
undir ára, að vera hægt að yfir-
stíga afleiðingar þess skilnaðar
sem hefur staðið í aðeins fjörtíu
ár.
Tsjon Jong Jin ítrekaði þá af-
stöðu Norður-Kóreumanna að
þeir vildu helst semja um flest
milliliðalaust við Suður-
Kóreumenn - m.ö.o. án þess að
Bandaríkjamenn kæmu þar
mikið við sögu. Hinsvegar vildu
þeir líka ræða við bæði Seúl-
stjórnina og Bandaríkjamenn um
að gera úr vopnahléssamningun-
um um Kóreustríð varanlegan
friðarsamning. Ennfremur hefðu
þeir mikinn áhuga á að semja um
að Kóreuskagi og næsta nágrenni
hans væri lýst kjarnorkuvopna-
laust svæði. Því Suður-Kórea,
sagði sendiherrann, er það land
sem á er skipað eitthverju þétt-
asta neti kjarnorkuvopna, þar
eru nú um þúsund kjarnorku-
vopna af ýmsum tegundum.
Sendiherrann kvartaði yfir
daufum undirtektum sunnan-
manna við ýmsar tillögur sem að
norðan hafa komið og útskýrði
þær meðal annars með því, að
framvinda mála á Filippseyjum
hefði eflt andóf gegn núverandi
valdhöfum, og þegar svo stæði á
væri það niður í Seúl að ýfast við
norðanmenn og beina athyglinni
að þeim.
-áb
Mi&vikudagur 14. maí 1986 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 17