Þjóðviljinn - 02.07.1986, Síða 8

MENNING
Leiklist
Líflegt á Lækjartorgi
Teatergruppen Kastrup.
Abel Spendabel -
hvad koster en sabel.
Höt.: Teatergruppen Kastrup.
Leikstjóri: Terkel Spangsbo.
Það var gaman að koma niður
að Þjóðleikhúsi á þriðjudaginn í
síðustu viku. Þarsem sjaldnast
gefur nokkuð að líta utan fölgrá-
ar stéttir og dökka, drungalega
veggi Þjóðarleikhússins, iðaði nú
allt af lífi og fjöri, litríkum klæð-
um og lífsglöðu fólki.
Það voru norrænir áhuga-
leikarar sem höfðu nýlokið við að
setja leiklistarhátíð sína og
dönsuðu nú, sungu, eða bara
göntuðust hver við annan, þarna
á stéttinni við Hverfisgötu. Sjald-
gæf sjón í henni Reykjavík. Há-
vært skvaldrið í fólkinu heyrðist
langa vegu að og voru það ekki
færri en átta tungumál í einum
óm; þ.e. finnska, norska,
sænska, samíska, danska, fær-
eyska, grænlenska og íslenska.
Þegar fólk var loks ferðbúið
þrammaði hersingin af stað upp
Arnarhólinn og niður Arnarhól-
inn og nam staðar á Lækjartorgi.
í fararbroddi fór „Veit mamma
hvað ég vil“ á stultum, með orm-
inn langa og litrík flögg og veifur.
Þar fóru Samar á þjóðbúningum
sínum, Færeyingar á sínum bún-
ingum og Grænlendingar á sín-
um. Auk þess leikarar af öllum
Norðurlöndunum í leikbúning-
um sínum. Fyrir framan, aftan og
til beggja hliða hlupu skarar af
börnum ljómandi af gleði og
leikandi á alls oddi. Sannkölluð
veisla hjá þeim.
Niðri á Lækjartorgi hófst sýn-
ing Kastrup-hópsins danska og
var þar síst minna um hopp og hí
og trallalla. Ástir og einvígi,
skylmingar og burtreiðar,
launmorð „og allt tilbehórende".
Danskt dýnamít var sprengt æ
ofan í æ, með ærnum hávaða og
látum. í bland við drunurnar var
síðan allra handa tónlist, engar
orðræður voru látnar trufla hraða
Námskeið
Óperu- og
Ijóðasöngur
Svanhvít Egilsdóttir og Charles
Spencer halda námskeið fyrir
söngvara og undirleikara í sal
Tónlistarskólans í Reykjavík að
Laugavegi 178 frá 1.-13. júlí.
Námskeiðinu lýkur með tón-
leikum í Norræna húsinu.
Svanhvít kenndi söng við tón-
listarháskólann í Vínarborg frá
1961. Hún hefur haldið sumar-
námsekið fyrir söngvara við óp-
eruna í Vasa í Finnlandi í mörg ár
og einnig í Japan.
Charles Spencer starfar við
tónlistarháskólann í Vínarborg
sem undirleikari. Hann hefur
haldið sumarnámskeið fyrir
ljóðasöngvara og undirleikara
við alþjóðlega sumarháskólann í
Salzburg og verið undirleikari
heimsfrægra söngvara.
Fyrirlestur
Myndlist
á 20. öld
Fimmtudaginn 3. júlí kl. 20.30
heldur Ólafur Kvaran, listfræð-
ingur, fyrirlestur um íslenska
myndlist á 20. öld og sýnir lit-
skyggnur í Norræna húsinu. Er-
indið verður flutt á sænsku og er
liður í dagskrárröðinni „Opið
hús“, sem Norræna húsið gengst
fyrir í sumar, eins og undanfarin
sumur fyrir norræna ferðamenn.
Hopp og hí og trallalla í sýningu danska Kastrup leikhópsins á Lækjartorgi. (Mynd Ari).
inguna frá upphafi til enda og
nutu hennar sýnilega vel. Engin
furða. Hópurinn et afar hress,
hugmyndaríkur, fyndinn með
afbrigðum og nýtur þess greini-
lega útí æsar að skemmta fólki
með ærslum sínum.
Þeir Danir eiga þakkir skilið
fyrir að hafa lífgað við miðbæ,
sem allt of lengi hefur legið í
dvala. Það voru einmitt lifandi
uppákomur einsog þessi sem
manni fannst vanta á Listahátíð í
Reykjavík. Þeim mun meira sem
við fáum af slíku, þeim mun
betra.
Hhjv
viðburðarásina en þess meir lagt í
látbragðið.
Þetta er ærslaleikur, sem gerir
óspart grín að því fólki sem held-
ur hamingju felast í auði og völd-
um. Bakgrunnurinn er síðasta
morð sem framið var á dönskum
þjóðarleiðtoga, en það var árið
1264. f kjölfar þess fylgdi mikil
valdabarátta, blóði drifin, og
tekst Kastrup-hópnum einkar vel
að draga fram tilgangsleysi allra
þessara víga og hve fáránlegt það
er að leggja allt í sölurnar fyrir
jafn fánýtan hlut og auð og völd.
Kastrup leikhópurinn lýsir
markmiðum útleikhúss síns
þannig: „Verk sem allir skilja og
er leikið á götum úti. Þarsem
áhorfendur geta upplifað heilar
10 mínútur eða fylgst með allri
sýningunni". Þau hafa leikið
mikið á götum úti í mörg ár og er
óhætt að fullyrða að sýning þeirra
hér hafi náð öllum markmiðum
sínum, utan kannski því síðasta.
Sýningin er grípandi, hún er
skemmtileg og hröð, en ekki að
sama skapi hnitmiðuð. Einsog oft
vill verða í hópvinnu, eru hug-
myndir margar og ekki gert nóg
af því að vinsa úr. Fyrir bragðið
verður sýningin aðeins of löng.
Það er þreytandi að standa, eink-
um fyrir eldra fólk og þó enn
verra þegar slík þröng er á þingi
sem raun var. Leikurinn og
leikhljóðin öll voru ósköp dönsk,
dálítið groddaleg, en ekkert um
of.
En þrátt fyrir lengd verksins,
voru þeir ófáir sem horfðu á sýn-
„Gleðikona Evrópu“
Áhugaleikarar Álandseyja.
MADAMME DE STAÉL.
Höf.: Valdimar Nyman.
Leíkstjóri: Nanny Westerlund.
Germaine de Staéil-Holstein;
„Gleðikona Evrópu“ einsog
Gróa kallaði hana; var fyrir
margra hluta sakir merkileg
kona. Faðir hennar var svissneski
auðkýfingurinn og fjármálaráð-
herrann Jacques Necker, en sjálf
var hún næsta róttæk. Hún studdi
m.a. frönsku byltinguna og var
nokkuð atkvæðamikil í
jafnréttisumræðu sinnar aldar.
Hún var einlægur aðdáandi
Rousseau og er talinn einn helsti
frumkvöðull rómantfkur í Frakk-
landi. Með bók sinni „De l’Alle-
magne“ (1810), sem fjallaði um
hræringar í þýsku menningarlífi,
beindi hún nýjum straumum inní
franskar listir. Áður hafði hún
skrifað fjölda greina um ný
vandamál í samfélaginu og bók-
menntum þess er birtust m.a. á
bók (De la Littérature, París,
1800). Auk þess eru þekktar tvær
skáldsögur hennar er báðar snú-
ast mikið um stöðu konunnar,
Delphine (1802) og Corinne
(1807). Um hana hefur líka mikið
verið skrifað, m.a. varð franski
rithöfundurinn Benjamin Con-
stant de Rebecque (1707-1820)
frægur fyrir skáldsögu sína
„Adolf“, þarsem hann kryfur ást-
arsamband sitt við frúna, og
Heine hefur mikið gert grín að
henni.
Heimili Madamme de Staél í
París (eða öllu heldur höll) var
lengi mikil miðstöð mennta-
manna. Einkum frjálslyndra er
stóðu gegn Napóleon. Sjálf var
hún ekki minnsti andstæðingur
hans og því greip hann til þess,
árið 1803, að gera hana útlæga.
Hún hélt ótrauð af stað frá
Frakklandi og stefndi til Péturs-
borgar; ætlaði að fá rússneska
keisarann í lið með sér gegn
Napóleon; en varð, samkvæmt
annálum, að leita skjóls með
föruneyti sínu fyrir veðrum á lít-
illri ey milli Álandseyja og Sví-
þjóðar.
Þetta er svið Nymans, Madam-
me de Staél, með verðandi eigin-
manni sínum, þýskri leikkonu og
þýska heimspekingnum Schlegel,
landflótta á lítilli eyju, en hegðar
sér þó sem væri í sölum Versala.
Það er einmitt þetta stílbragð,
sem Nyman beitir mest til að lýsa
persónu Mme de Staél - andstæð-
urnar. Glæsileg Parísarkonan og
hrjóstrugt umhverfið. Há-
menntuð yfirstéttarkonan og fáf-
róður álenskur fiskimaður, sem
botnar ekki neitt í neinu. Og
ekki hvað síst upplýsingarmaður-
inn Schlegel og hin rómantísku
viðhorf Mme de Staél. „Hvað er
meira kærleikanum?“, spyr Mme
de Staél t.d. á einum stað. „Vís-
indin!“, svarar Schlegel að
bragði.
Verkið er leikgerð sögu eftir
Nyman og þykir mér trúlegt, án
þess þó að vita, að hún eigi betur
heima á bók en sviði. Mér þótti
sem efnið hrifi ekki áhorfandann
með, persónurnar hefðu ekki
nógu sterka tilhöfðun til nútíma-
fólks og því fylgdist maður með
úr fjarska og var nokkurnveginn
sama um örlögþeirra. M.ö.
o. sagan varð ekki lifandi og
er það einkar óheppilegt í verki,
sem byggist nær einvörðungu á
samræðum um huglæg efni.
Það er sannarlega gleðiefni, að
á norræna leiklistarhátíð áhuga-
manna skyldu í lsta sinn mæta
fulltrúar allra Norðurlandanna,
að meðtöldum Grænlendingum,
Sömum, Færeyingum og Álend-
ingum. Og ekki er minni fengur
að því, að þessar þjóðir skyldu
einmitt leita fanga í menningar-
arfi sínum og kynna hver annarri.
Það er ekki vanþörf á.
í allri umræðunni um norrænt
samstarf, virðist sem forsendan
fyrir samtöðu Norðurlandanna
hafi gleymst: að þjóðirnar þekki
til hverrar annarrar. Sjálfan rek-
ur mig t.d. ekki minni til þess, að
hafa lært nokkuð til sögu, siða né
menningar hinna Norðurland-*
anna, svo orð sé á gerandi; og hef
þó í 13 ár setið á skólabekk.
Það er kannski vegna þessa,
sem ég var ekki allskostar ánægð-
ur, að lokinni sýningu þeirra Á-
lendinga á föstudag. Þó Mme de
Staél hafi verið merkiskona, þá
fæ ég illa varist þeirri tilhugsun,
að eitthvað bitastæðara og meira
upplýsandi um Áland og álenska
menningu eigi þeir í arfi sínum.
Til þess að túlka þann arf skortir
þá ekki leikhæfileika. Hhjv.
8 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 2. júlí 1986