Þjóðviljinn - 06.07.1986, Blaðsíða 7

FÉLAGSMÁLASTOFNUN
REYKJAVÍKURBORGAR
Kronuseðill ríkissjóðs frá
Seðlaútgáfa
100 ára
Fósturheimili
í Reykjavík eða nágrenni
Fósturforeldrar óskast fyrir 11 ára gamlan
dreng sem á við félagslega erfiðleika að etja.
Æskilegt er að viðkomandi hafi reynslu í upp-
eldisstörfum og séu reiðubúnir til náinnar
samvinnu við foreldra drengsins.
Upplýsingar veitir Áshildur Emilsdóttir í síma
25500 fyrir hádegi næstu daga.
LAUSAR STÖÐUR HJÁ
REYKJAVÍKURBORG
Reykjavíkurborg vill ráða starfsfólk til eftirtalinna
starfa. Starfskjör samkvæmt kjarasamningum.
Fóstra eða aðrir með uppeldisfræðilega
menntun óskast frá og með 13. ágúst að
skóladagheimilinu Breiðagerðisskóla.
Starfsmaður óskast einnig á sama stað frá
sama tíma.
Upplýsingar veitir forstöðumaður í síma
84558.
Silfur, lögaurar, örtugur, spesíur og seðlar
Seðlaútgáfa á íslandi er
100 ára í ár. Landsstjórninni
var heimilað að gefa út ís-
lenska peningaseðla í nafni
landssjóðs með lögum í sept-
ember 1885 og skyldu þeir
seðlar vera fyrsta starfsfé
Landsbanka íslands, en hann
tók til starfa 1. júlí 1886.
Þessara tímamóta er minnst
um þessar mundir með sýningu í
nýja seðlabankahúsinu og er út-
gáfusaga íslenskra peningaseðla
rakin á henni.
Vöruskipti
taka við af silfri
Á landnámsöld var silfur helsti
gjaldmiðill á Norðurlöndum og
barst töluvert af því hingað til
lands. Var silfrið vegið og var
þyngdareiningin mörk (215 gr.)
notuð, en einnig eyrir (27 gr.) og
örtugur (9 gr.).
Vöruskiptaverslun tekur við af
silfrinu á 11. öld, en þá mun hafa
verið lítið eftir af silfri í landinu. í
tíundarlögum frá 1096 er gefin
heimild til að gjalda tíund með
varningi af ýmsu tagi. Þær vörur
sem gjaldgengastar voru nefnd-
ust lögaurar. Vaðmál mun hafa
verið helsta útflutningsvaran og
varð það því aðal gjaldmiðillinn
og verðmælirinn. Var það mælt í
álnum. Kvikfénaður var einnig
notað sem verðmælir og var al-
gengast að notast við kýrverð eða
kúgildi.
f Jónsbók, 1281, er verðreikn-
ingur festur og er þar eyrir vað-
máls sama og 6 álnir og 6 ær eru
jafnar einu kúgildi.
Kýrverð sama
og 240 fiskar
Seinna var farið að virða vörur
til fiska í viðskiptum, en útflutn-
ingur sjávarafla hófst á 14. öld.
Jafngiltu tveir fiskar einni alin.
Verðreikningurinn leit þá þannig
út að 1 kýrverð var sama og 6 ær
sem voru sama og 120 álnir vað-
máls sem var sama og 240 fiskar.
í nágrannalöndum okkar voru
ýmiskonar myntir algengasti
verðmiðill en það var um árið
1000 sem konungar á Norður-
löndum tóku að slá mynt úr silfri.
Þó nokkuð af slíkri mynt barst
hingað til lands einkum spesíur,
en stöðugt var kvartað undan
peningaleysi hér á landi. Á 19.
öld voru danskir ríkisbankadalir
helsti gjaldmiðillinn hér á landi.
Vantaði þó stöðugt peninga í um-
ferð í landinu.
Norræna myntsambandið var
stofnað árið 1873 og var þá tekinn
upp sameiginlegur myntfótur í
Danmörku, Noregi og Svíþjóð.
Ríkisdalir og spesíur voru lagðar
niður og krónan tekin upp í þess-
um þrem löndum.
Landsbanki íslands
1885 var ákveðið með lögum
að stofna Landsbanka íslands og
jafnframt að gefa út íslenska pen-
ingaseðla. Tók Landsbankinn til
starfa í húsi Sigurðar Krist-
jánssonar, bóksala, þar sem nú er
Bankastræti 1,1. júlí 1886.
íslensku seðlarnar voru að
verðgildi 5, 10 og 20 krónur og
ábyrgðist Landssjóður jafngengi
þeirra við dönsku krónuna. Þeir
voru hinsvegar ekki gjaldgengir
erlendis.
Fimm og tíu króna seðlarnir
voru sérkennilegir að því leyti að
einungis var prentað á aðra hlið
þeirra en hin var auð. Voru allir
seðlar undirritaðir af Iandshöfð-
ingja og embættismanni bank-
ans. Seinna var undirskriftin
prentuð á seðlana.
Það var danski málarinn Henr-
ik Olrik, sem teiknaði þessa
fyrstu seðlaútgáfu landssjóðs.
Þeir voru svo innkallaðir snemma
árs 1908 en árið áður hafði
Landssjóður gefið út nýja seðla,
sem höfðu sama verðgildi en
stærð og útliti hafði verið breytt.
Landssjóður
verður
ríkissjóður
Síðasta seðlaútgáfa landssjóðs
var 1916 því með sambandslög-
unum 1918 var nafni hans breytt í
ríkissjóð. Með sambandslögun-
um fékk íslenska ríkið rétt til
myntsláttu en sú heimild var ekki
nýtt fyrr en árið 1922 er gerðir
voru tíeyringar og 25 aura pen-
ingar. Áður hafði ríkissjóður
látið prenta krónuseðla árið
1920. Ástæðan fyrir því var sú að
misgengi hafði orðið milli ís-
lensku og dönsku krónunnar og
því lítið eftir af dönskum krónum
í landinu.
En það voru fleiri en lands-
sjóður, seinna ríkissjóður, sem
stóðu í seðlaútgáfu hér á landi því
fslandsbanki gaf út seðlaröð árið
1904 að verðgildi 5,10, 50 og 100
krónur og voru þeir gulltryggðir.
Árin 1927 og 1928 voru mörk-
uð þáttaskil í starfsemi Lands-
bankans og honum fengið hlut-
verk seðlabanka með lögum. Gaf
bankinn út sína fyrstu seðlaröð
samkvæmt nýju lögunum árið
1928 en það voru 5, 10, 50 og
hundrað krónu seðlar.
Árið 1934-36 setti bankinn í
umferð nýja seðlaröð með sömu
verðgildum og var hún prentuð í
Englandi en þar hafa íslenskir
peningaseðlar verið prentaðir
síðan.
Ekki verður þessi saga pening-
anna á íslandi rakin öllu lengra
hér og mönnum bent á sýningu
seðlaútgáfu í Seðlabankanum en
stuðst var við sýningarskránna
við samsuðu þessa.
—Sáf
Vináttufélag
VÍK
Islands og Kúbu
Vetrarferð til Kúbu
Árleg vinnuferö til Kúbu - Brigada Nordica -
verður að þessu sinni Vetrarferð. Lagt af stað
ca. 12. desember 1986, dvalist verður á Kúbu í 4
vikur.
Allar nánari upplýsingar hjá Vináttufélagi íslands
og Kúbu, pósthólf 318, 121 Reykjavík.
Umsóknir sendist þangað fyrir 15. ágúst n.k.
V.Í.K.
Umsóknum ber að skila til starfsmannahalds
Reykjavíkurborgar, Pósthússtræti 9, 6. hæð fyrir
kl. 16.00 mánudaginn 28. júlí.
LAUSAR STÖÐUR HJÁ
REYKJAVÍKURBORG
Reykjavíkurborg vill ráða starfsfólk til eftirtalinna
starfa.
Starfsfólk óskast til eftirfalinna starfa við
Heilsuverndarstöð Reykjavíkur.
Hjúkrunardeildarstjóra við húð- og kynsjúk-
dómadeild. Fullt starf.
Hjúkrunarfræðinga við heimahjúkrun á dag-
og næturvaktir. Bæði er um fullt starf og hluta-
störf að ræða.
Hjúkrunarfræðinga við heilsugæslu í skólum.
Bæði er um fullt starf og hlutastörf að ræða.
Sjúkraliða við heimahjúkrun. Kvöldvaktir,
hlutastarf.
Ljósmóður til sumarafleysinga.
Deiidarmeinatækni í fullt starf á rannsókna-
stofu Heilsuverndarstöðvarinnar. Hlutastörf
koma til greina.
Upplýsingar gefur hjúkrunarforstjóri í síma
22400.
Umsóknum ber að skila til starfsmannahalds
Reykjavíkurborgar, Pósthússtræti 9, 6. hæð fyrir
kl. 16.00 mánudaginn 28. júlí.
m LAUSAR STOÐUR HJÁ
m REYKJAVÍKURBORG
Reykjavíkurborg vill ráða starfsfólk til eftirtalinna
starfa.
Læknafulitrúa í 100% starf, við Heilsugæslu-
stöð Hlíðasvæðis, Drápuhlíð 14-16, frá 1. ág-
úst n.k.
Stúdentspróf eða sambærileg menntun
áskilin, ásamt góðri vélritunar- og íslensku-
kunnáttu.
Upplýsingar gefur framkvæmdastjóri heilsu-
gæslustöðva í síma 22400.
Umsóknum ber að skila til starfsmannahalds
Reykjavíkurborgar, Pósthússtræti 9, 6. hæð fyrir
kl. 16.00 mánudaginn 28. júlí.
ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 7