Þjóðviljinn - 15.08.1986, Qupperneq 16

MÖDVIUINN irnrt f mriTMI/lR*
1936-1986 ÞJÓÐVILJINN 50 ÁRA
Föstudagur 15. ágúst 1986 182. tölublað 51. árgangur
Aðalsími: 681333. Kvöldsími: 681348. Helgarsími: 681663.
Kartöfluhœkkunin
Kartöfluframleiðendur
bera ábyrgðina
Kartöfluframleiðendur selja framleiðslu sína á 39% hœrra verði en í fyrra.
Verðbólguþróunin á sama tíma er um 20%. Jóhannes Gunnarsson:
Höfuðábyrgðin á hœkkuðu vöruverði er framleiðenda þráttfyrir hœkkaða
heildsölu og smásöluátagningu
Eins og fram kom í Þjóðviljan-
um í gær er stærsti einstaki liður-
inn í hækkun vísitölunnar á milli
júlí og ágústmánaðar kartöflu-
hækkunin en hún nam 0,3% af
vísitöluhækkuninni. Að sögn Jó-
hannesar Gunnarssonar for-
manns Neytendasamtakanna eru
íslenskar kartöflur nú um 50-
60% dýrari en í júlímánuði.
Jóhannes sagði að hækkunin á
kartöfluverðinu stafaði að
nokkru leyti af því að á markað-
inn væri komin ný uppskera, sem
að vísu lækki í verði á næstu vik-
um, en til samanburðar við verð á
nýrri kartöfluuppskeru í fyrra sé
verðið í ár mun hærra. Jóhannes
vildi ekki nefna fastar tölur á
verðhækkun á kartöflum til
neytenda en sagði að hækkunin
fælist að mestu í auknum
grunnkostnaði eða því verði sem
framleiðandinn setur upp. Það
verð er nú u.þ.b. 39% hærra en í
fyrra sé miðað við verð á fyrstu
uppskeru. Þessi hækkun er langt
yfir verðbólguþróuninni á sama
tíma sem hefur verið í kring um
20%. Jóhannes bætti því við að
verðhækkun á kartöflum til
neytenda væri nokkuð hærri þar
sem heildsölu- og smásöluálagn-
ing á kartöflur hefði hækkað frá
því að hún var gefin frjáls í fyrra.
Mun heildsöluálagningin hafa
hækkað úr 20% í 25% og smá-
söiuálagningin úr 15-20% í allt að
28% í einstaka verslunum.
Aðspurður hvað orsakaði hlut-
fallslega hærra söluverð kartöflu-
framleiðenda í ár sagði Jóhannes
það ljóst að verið væri að notr
jöfnunargjaldið, sem sett var á
innfluttar kartöflur fyrir
skömmu, sem tækifæri til þess að
hækka kartöflur umfram eðli-
Seðlabankinn
legar verðhækkanir. „Það er mitt
mat að skrifa megi hækkað kart-
öfluverð til neytenda fyrst og
fremst á reikning kartöílufram-
leiðenda sem hafa nýtt sér þetta
tækifæri. Jafnframt má rekja framleiðendur hafa kastað
hækkunina til aukinnar ábyrgðinni á þá, en sjálfir eiga
heildsöluálagningar, en síst vil ég þeir höfuðorsökina á þessari
kenna smásöluaðilum um. Það hækkun", sagði Jóhannes að lok-
hefur borið á því að kartöflu- um. -K.Ól.
Bandaríkjamenn
Vísindaveiðar
óvinsælar
Þrír af hverjum fjórum að-
spurðum í skoðanakönnun um
hvalveiðar sem Coldwater lét
gera í Bandaríkjunum í desember
eru mótfallnir vísindahvalveiðum
íslendinga. Niðurstöðunr könn-
unarinnar hefur hingað til verið
haldið leyndum, en voru loks
birtar í DV í gær.
77% reyndust mótfallnir vís-
indaveiðunum, 9% studdu þær.
84% styðja Bandaríkjastjórn í að
fá fram bann við hvalveiðum í
atvinnuskyni. 42% sögðust
reiðubúnir að bindast samtökum
urn að hætta að éta íslenskan fisk,
32% voru ekki tilbúnir til slíks.
52% aðspurðra í könnuninni
vissu ekki af veiðibanni Alþjóða-
hvalveiðiráðsins, 44% könn-
uðust við það. -m
Dýr mistök
Þau mistök Scðlabanka Islands
að gleyma eða láta vera að
auglýsa hámarksvexti 1984 ætla
að verða mörgum dýr. Vegna
þessa tóku viðskiptabankarnir
hærri vexti en löglegt var, cins og
skýrt hefur verið frá, og neita nú
að endurgreiða fólki mismuninn.
í dómi Sakadóms Reykjavíkur
í fyrsta okurmálinu er Björn Páls-
son sýknaður að hluta vegna þess
að Seðlabankanum láðist að aug-
lýsa hæstu leyfilegu vexti.
„Ég vil ekki tjá mig um þetta
mál, þar sem ég hef enn ekki séð
dóminn og forsendur hans“,
sagði Tómas Árnason, sá eini af
bankastjórum Seðlabankans sem
var við í gærdag.
Ekki er fráleitt að álykta að
fleiri af þeim 69, sem eiga eftir að
fá sinn dóm í okurmálinu fyrir
Sakadómi Reykjavíkur, verði
sýknaðir að hluta vegna þessara
mistaka Seðlabanka Islands.
-S.dór
Listaverk
Jacqueline
eryðar
FrúJacqueline Picasso, ekkja listamannsins
Pablos Picasso, gefur íslendingum eitt af
verðmœtustu verkum listamannsins,
Jacqueline
Forseti Islands, Vigdís Finnbogadóttir: Frú Picasso ber einstakan hlýhug til
íslendinga. Vigdís heldur hér á listaverkabók þeirri sem gefin var út í tilefni af
sýningu á verkum Pablos Picasso á Listahátið í vor. Ljósm.: KGA.
Frú Jacqueline Picasso, ekkja
listamannsins Pablos Picasso,
hefur gefið íslensku þjóðinni eitt
af verkum listamannsins, lista-
verkið Jacqueline, en það var
kynningartákn Listahátíðar í
Reykjavík 1986.
6. ágúst síðastliðinn sendi frú
Picasso forseta íslands, frú Vig-
dísi Finnbogadóttur, svohljóð-
andi skeyti: „Viljið þér þiggja
„Jacqueline". Hún er yðar. Þökk
og vinarkveðjur. Jacqueline Pic-
asso“. Boð frú Picasso var síðán
staðfest gegnum sendiráð fslands
í París og forseti íslands þáði
gjöfina fyrir hönd íslensku þjóð-
arinnar.
Verkið Jacqueline, sem er
skúlptúr úr málmi og málað með
olíulitum, gerði Picasso af konu
sinni 1962, ári eftir að þau giftu
sig. VigdísFinnbogadóttirsagði á
blaðamannafundi sem hún hélt í
tilefni gjafarinnar að listaverkið
væri einstakt meðal verka Picasso
vegna þess að það væri bæði mál-
að og mótað en slík listaverk eru
sjaldgæf í safni hans. „Það var
jafnframt mjög fallegt af frú Pic-
asso að velja þetta verk, því verk-
ið er af henni sjálfri. Jacqueline
ber einstakan hlýhug til okkar fs-
lendinga og eftir heimsókn sína
hingað verður hún ævivinur minn
og ævivinur Islendinga", sagði
Vigdís Finnbogadóttir. Vigdís
sagði jafnframt að gjöf þessi hafi
varpað ljósi á ísland og íslend-
inga út um allan heim og sé því
landkynning sem við fáum seint
metið.
„Jacqueline" hefur ekki verið
formlega afhent og enn á eftir að
velja verkinu stað.
-K.Ól.
Danmörk
Samgönguráðherra segir af sér
A rne Melchoir neyðist til að segja afsér vegna notkunar á ríkisfé til einkanota. Þingflokkur
Arne, Mið-demókrataflokkurinn, neitar að styðja hann
Frá fréttaritara Þjóðviljans í Kaupmanna-
höfn, Gesti Guðmundssyni:
Arne Melchoir samgönguráð-
herra Dana varð að segja af sér í
fyrradag vegna þeirrar gagnrýni
ríkisendurskoðunar að hann hafi
varið ríkisfé til einkanota á óeðli-
legan hátt.
Ríkisendurskoðandi taldi það
vítavert að Arne Melchoir hafði
oft fengið háar fyrirframgreiðslur
til utanlandsferða en síðan dregið
úr hömlu að skila afgangnum aft-
ur. Einnig þótti það ámælisvert
að hann hafði látið greiða sér
fjölda reikninga vegna risnu á
heimili sínu og að hann lét ráðu-
neytið borga mikla veislu á sex-
tugs afmæli sínu.
Reyndar kom það í ljós að
Arne Melchoir hafði ekki gengið
miklu lengra í þessum efnum en
algengt er meðal ráðherra. Samt
kröfðust fjölmiðlar og pólitískir
andstæðingar Melchoir þess að
hann segði af sér og þingflokkur
Melchoir, mið-demókrataflokk-
urinn, neitaði að styðja hann svo
að hann neyddist til að segja af
sér.
Arne Melchoir var áður fyrr
sósíal-demókrati en gerðist at-
vinnustjórnmálamaður við stofn-
un Mið-demókrataflokksins árið
1973. Hann hefur lengst af gengið
næst flokksformanninum, Er-
hard Jacobsen, en varð fyrir
gagnrýni í ráðherratíð sinni þar
sem mönnum sýndist hann leggja
meiri áherslu á að auglýsa sjálfan
sig við öll hugsanleg tækifæri en
að vinna að málefnum ráðuneyt-
isins. Við starfi hans tekur litlaus
en þægur mið-demókrati, lög-
regluþjónninn Frode Nör Christ-
ensen.