Þjóðviljinn - 19.11.1986, Qupperneq 6

NEYTENDAMÁL
Orðsending til sauðf jár-
bænda frá landbúnaðar-
ráðuneytinu og Framleiðni-
sjóði landbúnaðarins
Frestur til að gera samning um sölu og/eða leigu
á fullvirðisrétti er framlengdur til 30. nóv 1986.
Jafnframt verður vakin athygli á C-lið 12. gr. bú-
vörusamnings um að Framleiðnisjóður bæti
sauðfjárbændum afurðir vegna samningsbund-
innar fækkunar sauðfjár. Til þess að öðlast þenn-
an rétt skal viðkomandi bóndi skuldbinda sig til
að fjölga eigi ásettu fé til ársloka 1988.
14. nóvember 1986
Landbúnaðarráðuneytið,
Framteiðnisjóður landbúnaðarins
Auglýsið í Þjóðviljanum
Kynning á starfsleyfis-
tillögum fyrir
fiskmjölsverksmiðjur-
nar í Reykjavík
Tillögur að starfsleyfum fyrir fiskmjölsverksmiðj-
ur Síldar- og fiskimjölsverksmiðjunnar í Reykja-
vík h.f., að Kletti og í örfirisey, ásamt greinargerð
og skýringum, liggja frammi til kynningar á skrif-
stofu Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkursvæðis
Drápuhlíð 14, Reykjavík, til 24. desember 1986.
Samkvæmt reglugerð nr. 390/1985 um starfs-
leyfi fyrir atvinnurekstur sem valdið getur meng-
un, hafa eftirtaldir aðilar rétt til að gera athuga-
semdir við tillögurnar.
1. Sá sem sótt hefur um starfsleyfi svo og for-
svarsmenn tengdrar eða nálægrar starfsemi.
2. íbúar þess svæðis, sem ætla má að geti orðið
fyrir óþægindum vegna mengunar.
3. Opinberir aðilar, félög og aðrir þeir sem málið
varðar.
Reykjavík 17. nóvember 1986
Hollustuvernd ríkisins,
Mengunarvarnir
Bróðir okkar
Ölver Kristjánsson
Heimahvammi, Blesugróf
verður jarðsunginn frá Fossvogskirkju miðvikudaginn 19.
nóvember kl. 15.
Systkini hins látna
Maðurinn minn og faðir okkar
Jóhann Pálsson,
Skaftahlíð 28, Reykjavík
lést af slysförum 17. nóvember sl.
Slgrún Björnsdóttir og börn
Við færum öllum þeim bestu þakkir sem heiðruðu minningu
móður okkar
Ragnhildar Sigbjörnsdóttur
með kveðjum, gjöfum og nærveru við útför hennar þann 7.
nóvember.
Birna Kjartansdóttir,
Árni Kjartansson
Anna Kjartansdóttir,
Sigbjöm Kjartansson
og fjölskyldur
Eflum rannsóknir
á neytendavamingi
Rannsóknir á neytendavarn-
ingi eru afar takmarkaðar hér á
landi, enda enginn aðili sem
lögum samkvæmt ber að sinna
þeim eða hefur næga fjármuni til
þessa verkefnis. í nágranna-
löndum okkar ver ríkisvaldið
hins vegar umtalsverðum fjár-
hæðum árlega til þessara mála og
geta neytendur í þessum löndum
þvf kynnt sér slíkar niðurstöður
áður en kaup eru gerð, t.d. á dýr-
ari neysluvarningi.
Neytendarannsóknir
hafa mikið gildi
Gildi slíkra rannsókna er eink-
um tvíþætt.
f fyrsta lagi auðvelda þær
neytendum val á vörum og er það
mjög mikilvægt í því mikla vöru-
flóði sem einkennir nútíma
neysluþjóðfélag. Það er ljóst að
neytendur eiga gæðamismun ein-
stakra vara. Ekki auðveldar
auglýsingaskrumið neytendum
þetta verk, enda einkennast
auglýsingarnar oftar en ekki af
afar hæpnum fullyrðingum, en
raunverulegum upplýsingum sem
gildi hafa fyrir neytendur er hins
vegar haldið í lágmarki.
I öðru lagi knýja slíkar rann-
sóknir framleiðendur til þess að
auka gæði sinnar framleiðsluvöru
til þess að þær komi sem best út úr
rannsóknum og fái á þann hátt
sem best meðmæli. Ég heimsótti
á sl. ári neytendarannsóknarstof-
ur í Svíþjóð og Danmörk. í sam-
tökum mínum við starfsmenn
kom fram að almenningur fylgist
mjög vel með niðurstöðum slíkra
rannsókna og að þeir leggi þær til
grundvallar við val á vörum.
Einnig að framleiðendur tækju
mikið mark á þeim og reyndu að
endurbæta þau atriði sem ekki
fengju nógu góða útkomu.
Fyrir nokkuð mörgum árum
vakti það mikla athygli víða um
heim, er bandarísku neytenda-
samtökin létu rannsaka nýja bif-
reið sem kom á markaðinn og átti
aðverða að mörgu leyti tíma-
mótabifreið. Niðurstöðurnar
leiddu hinsvegar í ljós að sumar
nýjungamar vom beinlínis vara-
samar út frá öryggissjónarmið-
um. Þetta varð til að enginn vildi
kaupa þessa bifreið og verk -
smiðjan hætti framleiðslunni.
Það vakti ekki síður athygli hér
á landi er Neytendasamtökin
gerðu gerlarannsókn á hökkuðu
kjöti og kjöt- og fiskfarsi. Niður-
stöðumar vom mjög slakar og
raunar kom í ljós að í einstaka
sýnum vom saurkólígerlar. Einn
verslunareigandi hafði samband
við mig og viðurkenndi að hann
hefði lengi vel vitað að
kjöthakkavélin sem hann notaði
væri meingölluð, það væri nær
ómögulegt að þrífa hana svo vel
væri. Það þurfti hinsvegar slíka
rannsókn og birtingu á henni op-
inberlega til þess að betri hakka-
vél væri keypt í þessa verslun.
Hvaða möguleika
h'öfum við á sviði
neytendarannsókna?
Á sl. ári létu Neytendasam-
tökin gera rannsókn á endur-
skinsmerkjum. Af þeim fjórtán
merkjum sem rannsökuð voru,
var aðeins eitt þeirra sem
reyndist vera með þokkalegt
endurskin og þar með rísa undir
nafni. Þessi rannsókn hefur haft
þær jákvæðu afleiðingar og nú
setur enginn endurskinsmerki í
dreifingu fyrr en Neytendasam-
tökin hafa látið rannsaka gæði
þeirra.
upphafi lýsti launþegahreyfingin
því yfir að þessu samstarfi skyldi
framhaldið til áramóta. Að mati
okkar sem höfum starfað að þess-
um málum af hálfu Neytenda-
samtakanna, er mjög mikilvægt
að framhald verði á þessu sam-
starfi, enda ótvírætt um sam-
eiginlegt hagsmunamál að ræða.
Jafnframt verði kannað hvort
ekki sé ástæða til að þróa þetta
samstarf áfram og að einskorða
það ekki við verðkannanir.
Vissulega skiptir vöruverð miklu
máli fyrir launþega, en gæði
vörunnar og endingartími er ekki
síður mikilvægur. Hér er um mál
að ræða sem mjög brýnt er að
taka á.
Styrkir opinberra aðila, ríkis
og sveitafélaga, til neytenda-
starfa hafa verið mjög lágir hér á
landi og í engu samræmi við það
sem er í nágrannalöndum okkar,
en þar telst þessi málaflokkur til
þýðingarmestu félagsmála. Sam-
kvæmt fjárlagafrumvarpi fyrir
næsta ár er sú litla upphæð sem
varið er til neytendamála skert
nokkuð miðað við þetta ár. Það
er þannig ljóst að ekki er hljóm-
grunnur þar fyrir auknum
neytendarannsóknum, en Neyt-
endasamtökin sóttu einmitt um
verulega aukningu á fjárstyrk
ríkisins til þess að geta sinnt rann-
sóknarverkefnum. Það er því
mikilvægt að á meðan skortir
skilning opinberra aðila á þessu
máli, verði fundin önnur lausn.
Tvær leiðir eru til og eru þær báð-
ar æskilegar. Sú fyrri er að
Neytendasamtökin og launa-
þegahreyfingin ýti þessu máli úr
vör sameiginlega. Hin leiðin er sú
að almenningur fylki sér um
Neytendasamtökin þannig að
þau verði fjölmennari og sterkari
og geti þar með tekist á við þetta
stóra verkefni. Ef það tekst að
gera þetta tvennt samtímis er
ekki minnsti vafi á því að hægt er
að gera stóra hluti til hagsbóta
fyrir launafólk.
Jóhannes Gunnarsson
formaður
Neytendasamtakanna
Neytendasamtökin fá niður-
stöður rannsókna á varanlegum
neysluvörum (heimilistæki og
fleira) frá fjölmörgum neytenda-
samtökum og stofnunum víða um
heim. Stundum þarf lítið annað
en að þýða þessar niðurstöður
yfir á íslensku, en oft vantar í þær
vörumerki sem mikið er selt af
hérlendis. Rannsóknarstofa
sænsku neytendastofnunarinnar
Jóhannes
Gunnarsson
formaður
Neytenda-
samtakanna
skrifarum
neytendamál
hefur sýnt þessu skilning og lýst
áhuga sínum á að aðstoða okkur.
Að sjálfsögðu þurftum við að
greiða fyrir þessar viðbótarann-
sóknir og einmitt þar stendur
hnífurinn í kúnni.
Rannsóknir á matvælum eru
einnig mjög kostnaðarsamar. Ég
nefndi hér áðan rannsókn á
hökkuðu kjöti, en fyrir þá rann-
sókn þurfti að greiða sömu upp-
hæð og Reykjavíkurborg styrkti
Neytendafélag Reykjavíkur og
nágrennis það árið.
Það er því ljóst að ef auka á
neytendarannsóknir þarf að
koma til aukið fjármagn, auk
þess sem nauðsyn er á auknum
starfskrafti til Neytendasamtak-
anna til að sinna þessu máli, m.a.
að nýta upplýsingar úr erlendum
neytendablöðum.
Fyrr á þessu ári hófst samstarf
milli Neytendasamtakanna og
launþegahreyfingarinnar um
sameiginlega verðgæslu um land
allt. Ekki er nokkur vafi á því að
þetta starf hefur skilað miklum
árangri, bæði við að auka verð-
skyn almennings, en ekki síður
við að halda niðri vöruverði. í
6 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Þri&judagur 18. nóvember 1986