Þjóðviljinn - 17.12.1986, Side 4

LEIÐARI
ykkur skattalækkun?
Má bjóða
Grundvallarstefna Alþýöubandalagsins í
skattamálum er sú, aö skattar séu notaöir til
þess að jafna lífskjör fólksins í landinu, en því fer
fjarri að sú stefna eigi upp á pallboröið hjá ríkis-
stjórninni.
Ekkert er eðlilegra en aö þeir sem hafa háar
tekjur séu skattlagðir í samræmi viö það og fénu
varið til þeirrar samneyslu sem þjóðfélag okkar
byggistá. En reyndin erönnur. Þeirsem hæstar
hafa tekjurnar og besta afkomuna sleppa oftar
en ekki með lága skatta eða enga, og stafar
þetta af undarlegri hlífðarsemi þeirra sem völdin
hafa við þá sem fjármagnið eiga.
í skattalögum og reglum er að finna ótal
margar umdeilanlegar undankomuleiðir frá
skatti fyrir fyrirtæki og fjármagnseigendur, en
hins vegar eru launþegar skattlagðir af mikilli
hörku.
Til dæmis má nefna að á síðasta ári voru þeir
launþegar sem höfðu 544 þúsund í árstekjur
skattlagðir samkvæmt hæsta skattþrepi, enda
þótt erfitt sé að rökstyðja að 44 þúsund króna
mánaðarlaun séu hátekjur.
í skattatillögum Alþýðubandalagsins sem nú
liggja fyrir Alþingi er gert ráð fyrir, að hæsta
skattþrep byrji við um 820 þúsund krónatekjur.
Og í sömu tillögum er gert ráð fyrir að launþegi
með um 400 þúsund króna árslaun greiði alls
engan tekjuskatt.
Tillögur stjórnarinnar snúast um að einstak-
lingar greiði á næsta ári 3700 miljónir króna í
tekjuskatt. Þessa skattbyrði einstaklinga vill Al-
þýðubandalagið lækka um þriðjung niður i 2500
miljónir, þannig að þær 1200 miljónir sem þarna
vantar upp á séu fluttar yfir á þá skattgreiðendur
sem peninga eiga, það er að segja stöndug
fyrirtæki.
Þessar 1200 miljónir, sem Alþýðubandalagið
vill hlífa einstaklingum við að greiða, skiptast
þannig að rúmar 700 miljónir eru bein skatta-
lækkun, en tæpar 500 miljónir barnabætur.
Sem dæmi um þær kjarabætur sem skattatil-
lögur Alþýðubandalagsins fela í sér má nefna,
að samkvæmt tillögum ríkisstjófnarinnar munu
barnlaus hjón greiða 1462 miljónir króna í
skatta, en samk'væmt tillögum Alþýðubanda-
lagsins væri skattalækkun til þessa hóps um
178 miljónir króna.
Hjón með þrjú börn og fleiri greiða nú alls um
66,8 miljónir í skatta, en samkvæmt tillögum
Alþýðubandalagsins fengju slíkar fjölskyldur
greiddar 178,6 miljónir króna í fjölskyldubætur,
og persónuafslátt.
Þarna er stór munur á stefnu Alþýðubanda-
lagsins og stefnu stjórnarinnar. Alþýðubanda-
lagið hefur þá skýru stefnu að vilja lækka skatt-
byrði einstaklinga og jafna lífskjörin, en stjórnin
má ekki heyra á slíkt minnst.
Ríkisstjórnin hefur engan áhuga á endurbót-
um í skattamálum. Það má við því búast að
tillögur Alþýðubandalagsins verði kolfelldar á
þinginu. Ríkisstjórnin kærir sig hvorki um um-
bætur né heldur samráð við stjórnarandstöð-
una, heldur vill hún halda sínu striki og láta
launþega bera þyngstu byrðarnar.
Alþýðubandalagið krefst þess að mynduð
verði nefnd um skattamál skipuð fulltrúum allra
þingflokka og fulltrúum vinnumarkaðarins, sem
síðan skili tillögum um nýtt skattakerfi, því að
skattamálin snerta alla íbúa landsins hvar í
flokki sem þeir standa og ef réttlæti ríkir ekki á
því sviði vantar mikið upp á að réttlæti ríki í
þjóðfélaginu.
Nú er liðið fram á fjórða árið sem þessi ríkis-
stjórn situr án þess að hún hafi hreyft legg né lið
til þess að leita eftir samstarfi um raunhæfar
lausnir á skattamálum. Tillögur hennar í þeim
efnum eru handarbakavinna og yfirklór, enda
fyrirsjáanlegt að í hennar tíð verður ekki um
endurbætur að ræða á þessu sviði fremur en
svo fjöldamörgum öðrum sem snerta hag al-
mennings.
-Þráinn
KUPPT OG SKORID
Fólkið
í landinu
Það var rétt og maklegt að
Bókaútgáfa Menningarsjóðs
minntist þess, að Kristján Eld-
járn forseti hefði orðið sjötugur
nú í desember með því að gefa út
bókina „Hjá fólkinu í landinu"
sem geymir ávörp og ræður úr
hans forsetatíð.
Því nú bregður svo við, að svo-
kölluð bókarkynning, sem er
höfð á kápu og í fréttir, lýgur
engu - Kristján var góður höf-
undur og tækifærisræður hans
sem æðsta embættismanns lands-
ins hófust jafnan vel yfir tilefni
líðandi stundar. Við vitum öll, að
forseta fslands eru um margt
skorinn þröngur stakkur, hann
(eða hún) er með nokkrum hætti
þingbundinn konungur eða
drottning til ákveðins tíma, og
allt um kring er fullt af stjórn-
málamönnum, sem vilja ekki
með nokkru móti (þegar grannt
er skoðað) að forseti fái í raun að
njóta sín, verða að þeirri stærð
sem um munar í vitund þjóðar.
En hvað sem því líður - þetta hef-
ur forsetum tekist á seinni misser-
um. Og fordæmi Kristjáns Eld-
jáms skiptir þar miklu máli -
hann átti mikinn þátt í því að nú
um skeið hafa Bessastaðir í vit-
und okkar orðið menningarsetur,
að þaðan koma áherslur sem eru
hollt andóf við þröng hagsýnis-
sjónarmið.
Samfélag um
menningu
í síðasta nýjársávarpi sínu til
þjóðarinnar þann fyrsta janúar
1980 minnti Kristján Eldjárn á
þetta með þessum orðum hér:
„Lífið má aldrei verða
brauðstritið eintómt og orðaskak
um það, og landið er ekki ein-
göngu auðuppspretta til þess að
fceða og klœða þjóðina svo sem
best má verða. Pað er einnig ætt-
jörð, móðurmold, föðurland,
það eina sem vér munum nokkru
sinni eignast. Landið og erfðirnar
hafa mótað oss og eru samgrónar
tilfinningalífi voru og eiga að vera
það. Og þjóðfélagið sem vér höf-
um komið upp, er ekki sambœri-
legt viðfyrirtœki, vel eða illa rekið
eftir atvikum. Það er samfélag um
íslenska menningu, gamlan arf og
nýja sköpun, ætlunarverk ís-
lensku þjóðarinnar. Þetta má
aldrei úr minni líða, hvort sem
árar betur eða verr á sviði hinna
daglegu veraldlegu þarfa. “
Það er rétt að undirstrika tvisv-
ar eða þrisvar þau orð Kristjáns
sem lúta að því að „þjóðfélagið"
sé ekki sambærilegt við fyrirtæki,
sem menn reka vel eða illa eftir
atvikum. í því stefi kemur fram
ágæt samkvæmni allt frá því að
Kristján Eldjárn tók við embætti
forseta íslands 1968. Hann flutti
sama ár prýðilega ræðu í minn-
ingu þess að fimmtíu ár voru liðin
frá því að ísland varð fullvalda
ríki - og þótti, sem mörgum öðr-
um, að menn hefðu sýnt þeim
merka „þjóðminngardegi“ full
lítinn sóma. Þar víkur hann ein-
mitt að þessu - þjóðfélag er ekki
fyrirtæki, íslenskt þjóðfélag er
samfélag um menningu, við vær-
um ekki sú þjóð sem við nú erum
ef forfeður okkar hefðu ekki
.skrifað bœkur þar sem þjóðar-
sálin lifir". í þessari sömu ræðu
víkur Kristján Eldjárn að því
samhengi - sem einatt er utan við
útreikninga þeirra, sem með þá
reikninga fara sem „borga sig“,
samhengi virkrar menningar og
sjálfstæðisvilja. Hann segir:
Að halda
áfram ævintýrinu
„Enginn getur skilið við hið
mikla kapp íslendinga að vilja
vera algjörlega sjálfstœðir og öðr-
um óháðir, nema sá sem ber skyn
á sögu þjóðarinnar, upphaf henn-
ar, vist í landinu, menninguna
sem hún hefur skapað og búið
við. Efnaleg hagsæld er í rauninni
eins og hver annar sjálfsagður
hlutur og óhjákvæmileg forsenda,
sem allar þjóðir krefjast sér til
handa, hvort semþær teljast sjálf-
stæðar eða ekki. Islendingar hafa
keppt að sínu marki afþví að þeir
vildu fá að halda áfram œvintýr-
inu, eða tilrauninni, sem
landnámsmenn stofnuðu til hér í
öndverðu, afþví að þeir hafa sér-
stöku hlutverki að gegna, sem
enginn annar getur leyst afhendi.
Það er að rækta íslenskt mannlíf
og menningu, í miðju samfélagi
þjóðanna, þetta safn lífsþátta,
sem allt í einu lagi ber þetta nafn
og er ekki ómerkur dráttur í ásýnd
heimsins. Allt bert þetta að þeim
brunni, að viðurkennt sjálfstæði
og blómlegir atvinnuvegir eru
ekki hið endanlega markmið í
sjálfu sér, heldur nauðsynleg skil-
yrði til þess að þjóðin geti rœkt
þetta hlutverk sitt íheiminum. Um
þetta hafa skáldin ort á marga
vegu.
Ef þjóðin gleymdi sjálfrí sér
og svip þeim týndi, er hún ber,
er betra að vanta brauð,
var einu sinni kveðið, og mun
sjálfsagt mörgum nútímamanni
þyícja heldur óraunsætt, því að
lítið verður eftir af svip þess, sem
brauðið vantar til langframa. En
það er þarflaust að snúa út úr
þessumorðum. Boðskapurþeirra
ersá einn að það sé hlutverk þess-
arar þjóðar að vernda, efla og
frjóvga hina sígildu íslensku
menningararfleifð og til þess sé
nokkru fórnandi, því að hún gef-
ur oss tilverurétt og tilgang. An
hennar væri veröldinfátækari, og
það sem meira er, án hennar vær-
um vér sjálfir ekki til, ekki sem
þjóð, heldur eftil vill 200 þúsund
sálir, og á þessu tvennu er mikill
munur.
-ÁB
þJÓÐVILJINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgefandi: Útgáfufólag Þjóöviljans.
Ritatjórar: Árni Bergmann, Þráinn Bertelsson, össur
Skarphéðinsson.
Fróttastjórl: Lúðvík Geirsson.
Blaöamenn: Garðar Guðjónsson, Ingólfur Hjörleifsson, Kristín
Ólafsdóttir, Magnús H. Gíslason, MörðurÁrnason, ÓlafurGíslason,
SiaurðurÁ. Friðþjófsson, Valþór Hlöðversson, Vilborg Davíðsdóttir,
Víðir Sigurðsson (íþróttir), Yngvi Kjartansson (Akureyri).
Handrlta- og prófarkalesarar: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Ljósmyndarar: Einar ólason, Sigurður Mar Halldórsson.
Útlltstelknarar: SævarGuðbjörnsson, GarðarSigvaldason.
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrlfstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrlfstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Magnús Loftsson.
Auglýsingastjóri: Sigríður Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Auglýsingar: Ásdís Kristinsdóttir, Guðbergur Þorvaldsson, Olga
Clausen, Guðmunda Kristinsdóttir.
Símvarsla: Katrín Anna Lund, Sigríður Kristjánsdóttir.
Húsmóðlr:ÓlöfHúnfjörð.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Afgrelðslu8tjóri:HörðurOddfríðarson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pótursdóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, ólafur Björnsson.
Utkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 681333.
Auglýsingar: Síðumúla 6, simar 681331 og 681310.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í lausasölu: 50 kr.
Helgarblöð: 55 kr.
Askrlftarverð á mónuðl: 500 kr.
4 SÍÐA — ÞJÖÐVILJINN Mlðvikudagur 17. desember 1986