Þjóðviljinn - 28.01.1987, Page 9

fríður Árnadóttir, sem gera verk þau sem valin hafa verið gefi sonar og Porvaldar Skúlasonar
óhlutbundnar myndir úr lituðum rétta mynd af viðkomandi lista- hlautóhjákvæmilegaaðverastór
pappír. Og þannig mætti sjálfsagt manni, eða sýni hans bestu verk. í sýningu sem þessari. En mér er
lengi telja, en sú spurning kann Hitt skiptir þó meira máli að sýn- til efs að við fáum þarna að sjá
að vakna hvort það sé einber til- ingin gefi sanna mynd af þeirri þeirra sterkustu myndir. Athygl-
viljunaðflestþaunöfnsemþann- þróun, sem þama hefur átt sér isvert er að sjá hvernig ótrúlega
ig koma í hugann eru konur? stað. margir af abstraktmálurum okk-
Sú spuming vaknar líka, hvort Hlutur þeirra Svavars Guðna- ar hafa séð sig knúða til að mála
stranggeometrískar myndir á 6.
áratugnum. Það stranga mótlæti
sem þesir listamenn mættu hér
heima hefur að öllum líkindum
þjappað þeim saman í þessa átt-
ina, jafnvel þótt þessi púritaniska
afstaða til málverksins hafi oftar
en ekki reynst blindgata sem
leiddi til ófrjós formalisma. Því er
gjarnan haldið fram, meðal ann-
ars í sýningarskránni, að strang-
geometríska listin hafi verið tján-
ing á einhvers konar viðleitni til
þess að koma skipulagi á veröld-
ina eftir hörmungar síðari heims-
styrjaldarinnar. Sú kann að hafa
verið raunin hjá málara eins og
Þorvaldi, sem þróaði sína geóm-
etríu með markvissum hætti, en
trú mín er að flestir hinna málar-
anna á 6. áratugnum hafi verið
hraktir út í þessa stöðu af al-
menningsálitinu: með harðlínu-
stefnunni og samstöðunni buðu
þeir þröngsýninni birginn.
Það kom síðan í hlut þeirra
Karls Kvaran og Harðar Ágústs-
sonar að draga gleggstar niður-
stöður af þessari þróun, og sakna
ég þess að sjá ekki fleiri myndir
eftir Hörð á þessari sýningu.
Þau Svavar Guðnason og Nína
Tryggvadóttir létu þó aldrei
beygja sig undir hinn stranga aga
geometríunnar, og eru þunga-
miðjan í þeim pól íslenskrar ab-
straktlistar, sem dýrkaði óhefta
tjáningu undir sterkum áhrifum
frá hinni ytri náttúru.
í heild sinni lýsir sýningin við-
leitni íslenskra myndlistarmanna
til þess að skapa myndmái og
tjáningarform er hæfa nútíman-
um. Þar finnst mér fyrri salurinn
koma sterkar út sem heild,
kannski vegna þess að hann end-
urspeglar um leið baráttu við
fjandsamlegt umhverfi, sem
kostaði miklar fórnir. En ef á
heildina er litið lýsir sýningin
jafnframt leitandi viðleitni, þar
sem tiltölulega fáir listamenn
taka afgerandi hreina og skýra af-
stöðu með skýrt mótaðar hug-
myndir. Þetta er kannski skiljan-
legt í ekki stærra samfélagi en við
búum við, en hitt verður að telj-
ast meira einkennandi fyrir lista-
menn okkar, að þeir vinni frekar
út frá tilfinningum sínum en
vitsmunalega ígrunduðum for-
sendum. Síðan má spyrja þeirrar
spurningar, hvort þetta endur-
spegli almennt þjóðareinkenni
íslendinga.
Margt þótti mér fallegt af
höggmyndunum, þótt þar hafi
kannski óhjákvæmilega verið
fyrst og fremst um smærri verk að
ræða. Óþarfi er að minna á þýð-
ingu þeirra Ásmundar og Sigurj-
óns, en Gerður Helgadóttir kem-
ur mjög sterk út á þessari sýn-
ingu. Hins vegar sakna ég fleiri
mynda eftir Jón Gunnar Árna-
son, en ánægjulegt er að sjá þá
endurnýjun í óhlutbundnum
skúlptúr sem kemur fram í hinum
mögnuðu eintrjáningum Helga
Gíslasonar og formtilraunum Ní-
elsar Hafstein.
Margt er fróðlegt í sýningar-
skránni, þótt þar vanti tilfinnan-
lega sögulegar heimildir um upp-
hafsár íslenskrar abstraktlistar.
Það er hins vegar til baga að
a.m.k. 2 myndir hafa prentast
öfugar í skránni, en það eru mál-
verk eftir Kjarval frá 1929 og
málverkið Landnám eftir Jó-
hannes Jóhannesson frá 1979. Þá
er skurður á myndum víða óná-
kvæmur, til dæmis á málverki
Sigurðar Örlygssonar frá 1969.
Ekki kann ég heldur skýringu á
því að í sýningarskrá skuli vera
prentaðar myndir sem ekki eru á
sýningunni.
En að lokum ber að þakka lofs-
vert framtak og hvetja sem flesta
til þess að leggja leið sína í Kjar-
valsstaði, því sjón er sögu ríkari.
G-listinn á Reykjanesi
KYNNINGAR
FUNDIR
GARÐABÆR: í Kirkjuhvoii, safnaðarheimilinu, miðvikudag, kl. 2030
SELTJARNARNES: í Tónlistarskólanum, laugardg, kl. 1600
Gerum ísland að fyrirmynd