Þjóðviljinn - 13.03.1987, Qupperneq 10

HEIMURINN
Eyðni
Ottinn við fýsnina
Breytir óttinn við eyðni kynhegðunfólks? Eftil vill
vorum við á leið til nýrra siða hvort sem var
Allir tala, skrifa og ræða um
eyðni og uppi eru ýmsar spár
um það, að vágestur þessi
muni á næstu misserum gjör-
breyta kynhegðun manna:
draga úr vændi og lauslæti,
efla trúfesti, jafnvel draga úr
löngun til kynlífs yfirhöfuð.
Um leið heyrast raddir um að
nýir siðir hafi verið á uppleið
hvort eð var vegna þess að
menn hafi verið orðnir þreyttir
á afleiðingum kynlífsbyltingar-
innar.
Það er í sjálfu sér ekki að undra
þótt eyðni dragi til sín feiknaat-
hygli allra fjölmiðla, háalvarlegra
sem lágkúrulegra. Eyðni laumast
inn í huga manns með öðrum
hætti en annar háski. Smithættan
er ekki nafnlaus, blind, óper-
sónuleg eins og atómdauðinn.
Slys eins og það sem átti sér stað í
Tsjernobyl eru, þrátt fyrir allt,
nokkuð svo staðbundin. Jafnvel
alvarlegasti umhverfisháski er
einhvernveginn fjarlægari lífi
hvers og eins en banvæn smit-
hætta sem tengist leynilegustu og
einkalegustu upplifunum manna.
Frelsisskeiði
lokii?
Til eru þeir sem boðuðu aukið
kynlífsfrelsi fyrir nokkrum árum,
og harma það nú að líklega verði
sfvaxandi ótti við eyðni til þess að
„neyða okkur til að gefa allan
þann rétt til kynlífs og alla þá
möguleika sem við höfðum unnið
okkur upp á bátinn“ eins og
bandaríski kynlífsfræðingurinn
Shere Hite kemst að orði. Aðrjr
telja að hvað sem líður feikna-
legri umræðu og fræðslu um
eyðni, þá muni óttinn við smit
ekki valda því að breyta lífshátt-
um manna að ráði - kynhvötin sé
blátt áfram of harður húsbóndi.
Nú vita menn að fyrsti áhættu-
hópurinn sem verulegt orð fór af,
hommar, hefur um margt breytt
sínum siðum, að minnsta kosti
hafa lagst af miðlunarstöðvar
fyrir auðvelt skyndikynlíf homma
í bandarískum stórborgum. Það
er líka vitað að menn sýna minni
áhuga en áður stóðlífi og við-
skiptavinum vændiskvenna fækk-
ar. En menn vita líka af athugun-
um sem benda til þess, að óttinn
við eyðni risti ekki mjög djúpt
þegar til einkalífs hvers og eins
kemur.
Þekking og athöfn
Spiegel vitnar nýlega í athugun
meðal Vesturþjóðverja, sem
bendir einmitt í þessa átt. Þar
Frá Kennaraháskóla Islands
Nám í uppeldis-
og kennslufræðum
Nám í uppeldis- og kennslufræðum, sérstaklega
ætlað list- og verkmenntakennurum framhalds-
skóla, hefst við Kennaraháskóla íslands haustið
1987.
Námið fullnægir ákvörðun laga nr. 48/1986 um
uppeldis- og kennslufræði til embættisgengis
kennara og skólastjóra og samsvarar fullu eins
árs námi eða 30 einingum.
Náminu verður dreift á tvö ár til að auðvelda þeim
sem starfa við kennslu að stunda námið. Sumar-
nám verður 1988 og 1989 en námskeið og
heimavinna yfir vetrarmánuðina.
Námið hefst með viku námskeiði síðast í ágúst
1987.
Að þessu sinni fer námið fram á Akureyri. Tilskilið
er að 15 nemendur hið minnsta taki þátt í því.
Umsóknir þurfa að hafa boristtil Kennaraháskóla
íslands fyrir 15. apríl 1987.
Umsóknareyðublöð liggja frammi á skrifstofu
Kennaraháskóla íslands við Stakkahlíð.
12. mars 1987
Rektor KHÍ
Áskriftarátak
Okkur vantar fólk til að starfa við áskriftarátak
Þjóðviljans.
Góð laun fyrir röskar manneskjur.
Vinsamlegast hafið samband í síma 681333
(Hörður).
þJOÐVILJINN
kemur í ljós að langflestir vita vel
að eyðni er ekki bara homma-
veiki og að það er hættulegt að
skipta oft um bólfélaga. En samt
var það aðeins fremur lítill
minnihluti, eða 8,3 % þeirra sem
spurðir voru sem höfðu í ein-
hverju breytt kynhegðun sinni
eftir að eyðni kom til.
Þessi litli hópur hinna varfærnu
sækist sjaldnar en áður eftir kyn-
mökum. Fjórði hver í þeirra hópi
reynir að fækka rekkjunautum og
forðast vændiskonur. Aðeins tí-
undi hver í þessum minnihluta
hefur séð ástæðu til að taka upp
þann sið að vernda sig með
smokkanotkun.
Áttundi hver maður játar að
hafa óttast það, að meira lauslæti
en gengur og gerist hafi smitað
sig. En aðeins þrjú prósent hinna
„áhyggjufullu“ hafa fylgt ótta sfn-
um eftir með því að gangast undir
eyðnipróf.
Sú tilhneiging er aftur á móti
mjög sterk, að vilja að aðrir taki
upp slaginn við eyðni af hörku.
Meira en 60% þegnanna treysta
því að löggjafinn rétti af stöðuna
með sinni íhlutun. Enn fleiri vilja
skylduskráningu allra sem ganga
með eyðniveiruna
Minnkandi áhugi
Blaðamenn og fleiri kunna frá
því að segja, að í háskólum og
öðru því umhverfi þar sem laus-
læti var mjög öflugt orðið ríki nú
miklu kynlausara andrúmsloft.
Ung konaíFrankfurt, ógift, ritari
segir sem svo: Nú er aftur komin
þessi gamli aðdragandi, fólk hitt-
ist, ræðist við vikum saman,
spásserar - stundar einskonar
langvinnan forleik. Stundum
finnst manni nóg um seinlætið -
Angst vor der Lust
SPIEGEL-SERIE UBER SEX UNDAIDS
Allir skrifa oft og mikið um eyðni: Spiegelforsíða undir fyrirsögninni: „Óttinn við
fýsnina."
en maður losnar líka við þessa
pressu sem áður gaf manni ekki
einu sinni ráðrúm til að hugsa sig
um hvort maður vildi náin kynni
eða ekki.
Prófessor í uppeldisfræðum í
Hannover segir, að þetta hafi
verið á leiðinni - hvað sem eyðni
líður. Ungt fólk er allsstaðar
undir miklum þrýstingi nú á
dögum, í skóla, háskóla, á vinnu-
stað, og þá vilja menn gjarna að
meira öryggi og meiri festa sé í
einkalífinu.
Frá Bandaríkjunum berast
einnig tíðindi af tiltölulega „ró-
legu“ andrúmslofti í samskiptum
kynjanna. Og frá Bretlandi.
Bresk blaðakona, Nicole Shulm-
an, segir að „upparnir", ungt fólk
á uppleið, sé svo upptekið við
sinn frama, að það megi ekkert
vera að því að lenda í ástarævin-
týrum. Það er ekki eyðni, segir
hún, sem hefur skapað nýja siði
hjá mörgum. Vegna þess að nýir
siðir koma ekki fram í því fyrst og
fremst að menn vilji ekki sofa hjá
þeim sem þeir þekkja lítt eða
ekki - heldur í því að þeir vilja
helst ekki sofa hjá neinum.
Og í þeirri „kyndeyfð“ fer í
rauninni margt saman: vonbrigði
með svokallaða kynlífsbyltingu,
sem gerði kynlíf aðgengilegra en
um leið hvunndagslegra og
leiðinlegra. Varfærni hinna fram-
agjörnu. Ótti nútímamannsins
við að gefa sig á vald tilfinninga-
sambandi sem enginn veit hvað
úr verður. Og síðast en ekki síst -
leit kvenna að siðferðilegu myn-
stri sem hæfi þeirri vitundar-
breytingu sem jafnréttisbarátta
síðari ára hefur hrundið af stað.
-áb tók saman.

M 11» t?k
Andrei Grómíkó studdi nýsköpunarmanninn Gorbatsjof gegn brésnefistanum Grisjin fyrir tveimur árum. 5-4 fyrir Mikaíl;
-hvernig hefði farið ef Grómíkó hefði veðjað á annan hest?
Kreml
Grómíkó studdi Gutatsjof
Sovétleiðtoginn var kjörinnfyrir tveimur árum
með atkvæði Grómíkós
Mikaíl Gorbatsjof, sem í vik-
unni fagnaði tveggja ára ferli á
valdastóli i Sovét, á öðrum
frekar Andrei Grómíkó að
þakka þann sess sem hann
skipar nú.
Finnska vikublaðið Suomen
Kuvalehti hefur eftir sovéska
leikskáldinu Mikaíl Sjatrof að 10.
mars 1985 hafi atkvæði um nýjan
aðalritara fallið þannig í fram-
kvæmdanefnd Kommúnista-
flokksins (,,pólítbíróinu“) að
Gorbatsjof fékk fimm atkvæði,
en fjórir viljað aðalritara Mos-
kvudeildar flokksins, Viktor
Grisjin. Atkvæði Grómíkó, sem
þá var utanríkisráðherra, réði
úrslitum. Grómíkó var síðan
gerður forseti Sameinuðu sósíal-
ísku sovétlýðveldanna og sestur
þar í helgan stein eftir samfellda
stjórn utanríkismála frá 1957.
Leikskáldið sem finnska blaðið
vitnar til vakti athygli í janúar
þegar hann skrifaði grein í Sovét-
blaðið Ogonjok og sagði þar að
kjör Gorbatsjofs hefði á sínum
tíma mætt verulegri andstöðu
innan flokksins. í þeirri grein
mátti lesa milli lína að Gorbatsjof
hafi áður ekki verið náinn sam-
starfsmaður Tsjernenkós forvera
síns, hvað þá Brésnefs.
Sjatrof nefnir ekki andstæð-
inga Gorbatsjofs í framkvæmd-
anefndinni, en Kremlólógar eru
fljótir að greina þar þá sem úr
henni hafa fallið síðan: keppi-
nautinn Viktor Grisjin sem missti
stöðu sína í Moskvu í lok árs
1985, Grígorí Rómanof, sem tal-
inn var ljúflingur Brésnefs og fé-
laga en er nú rúinn allri vegsemd
og varð að auki fyrir spillingará-
kúrum, Nikolai Tíkonof, forsæt-
isráðherra á Brésnef-tímanum,
og Dinmukamed Kúnajef sem
fyrir skömmu var vikið frá aðal-
ritarastöðu sinni í Kasakstan.
-m
10 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 13. mars 1987