Þjóðviljinn - 20.05.1987, Blaðsíða 4

LEIÐARI
Boraarstjórinn og bratnu loforðin
í Grafarvogi í Reykjavík hefur á fáum árum
risið blómleg byggð, sem verður æ líflegri og
skemmtilegri. Eins og vera ber í nýjum hverfum
hafa þar jafnframt orðið til starfsöm og öflug
íbúasamtök, og það er óhætt að segja, að þau
hafa verið hverfinu verulegur styrkur.
Á sínum tíma stóð styr um hvert bæri að
stefna nýjum byggingasvæðum í Reykjavíkur-
landinu. Þáverandi meirihluti vinstri flokka vildi
byggja á svæði við Rauðavatn, en Sjálfstæðis-
flokkurinn kaus að leggja áherslu á Grafarvog-
inn. Með kosningunum 1982 náði Sjálfstæðis-
flokkurinn aftur meirihluta og þarmeð var jafn-
framt tekin pólitísk ákvörðun um að byggja við
Grafarvoginn. Vinstri flokkarnir í borgarstjórn
sættu sig vitaskuld við þá ákvörðun.
Þrátt fyrir að ekki hafi verið full eining um
Grafarvoginn í upphafi þá var eigi að síður um
það skilningur í borgarstjórn að standa þyrfti
myndarlega að uppbyggingu hverfisins. Eitt
þeirra mála sem áhersla var lögð á var upp-
bygging fyrirmyndarskóla í hverfinu, Folda-
skóla. I fræðsluráði borgarinnar var samþykkt
þegar á árinu 1983 að skólinn skyldi vera ein-
setinn, hinn eini á borgarsvæðinu, og frá upp-
hafi var stefnt að því að Foldaskóli gegndi einn-
ig hlutverki félags- og menningarmiðstöðva
hverfisins.
Þegar hinn fyrsti þriggja áformaðra áfanga
Foldaskóla tók til starfa um haustið 1985 má því
segja að hann hafi verið sannkölluð hverfisprýði
og fyrirmynd um hvernig góðan skóla skyldi
byggja. Undirbúning annars áfanga átti svo að
hefja á fyrra helmingi ársins 1986. Fyrir því lá
fullgilt samþykki borgaryfirvalda.
í dag er hins vegar komið fram á mitt ár 1987.
Það er ennþá ekki byrjað á áfanganum sem átti
að hefja snemma árs 1986.
Afleiðingar þessa eru meðal annars þær, að
skólinn, sem samkvæmt sérstakri samþykkt
fræðsluráðs Reykjavíkur var lofað að væri ein-
setinn, er nú tvísetinn. í hverfinu eru nú rösklega
430 börn á skólaaldri, en sá áfangi sem búið er
að reisa tekur ekki nema um 200 börn. Til að
koma öllum þessum fjölda fyrir þarf að stækka
bekki, fella niður tónmenntakennslu og handa-
vinnukennslu, auk þess sem nauðsynlegt er að
tvísetja skólann.
Áformin um fyrirmyndarskólann í Grafarvog-
inum eru þessvegna að engu orðin.
Ástandið sem blasir við lofar síður en svo bót.
Samkvæmt könnun, sem Foreldrafélag Folda-
skóla og íbúasamtök Grafarvogs gerðu síð-
astliðið haust gætu nemendur Foldaskóla orðið
allt að 600 til 650 við upphaf næsta skólaárs.
Miklu, miklu fleiri heldur en skólinn í núverandi
mynd getur tekið við. Og það þýðir ekki fyrir
embættismenn eða borgarfulltrúa Sjálfstæðis-
flokksins að þykjast koma af fjöllum, því niður-
stöður þessarar könnunar voru kynntar þeim á
sérstökum fundi fyrir hartnær sjö mánuðum.
Það þarf ekki heldur að spyrja um afleiðing-
arnar. Þær eru settar fram á einkar skýran máta
í grein í DV í gær, af formönnum tveggja ofan-
greindra samtaka: Samkvæmt þeim er „ein-
sýnt, að nú í haust þarf að aka 200 nemendum í
aðra skóla og er íbúasamtökunum til efs að
nýfluttum og tilvonandi íbúum Grafarvogs hafi
verið skýrt frá þeirri nöpru staðreynd."
Að loknum þessum áfellisdómi yfir orðheldni
borgaryfirvalda bendir formannatvíeykið á, að
kostnaður við akstur 200 nemenda í aðra skóla
gæti á einu skólaári farið upp í 8 miljónir, og
vitaskuld hlyti sá kostnaður að greiðast af borg-
inni. En hefði þeirri fjárhæð verið varið til frá-
gangs annars áfanga Foldaskóla, þá hefði ríkið
orðið að leggja til sömu upphæð á móti, sam-
kvæmt ríkjandi lögum. Þarmeð hefðu samtals
16 miljónir farið til byggingar skólans, en til fróð-
leiks má geta þess að fyrsti áfanginn kostaði 17
miljónir samtals.
Menn geta svo deilt um, hvað sé verst, sinnu-
leysið gagnvart augljósum þörfum íbúanna í
Grafarvogi, brotin á samþykktum og fullgildum
loforðum um einsetinn skóla, eða sá ótrúlegi
skortur á fjármálaviti sem þarna birtist.
Því er svo við að bæta, að á ráði þeirra áætl-
ana sem yfirvöld borgarinnar gerðu um fjölda
skólabarna í Grafarvogi var ótrúlegur Ijóður. í
þeim var hreinlega ekkert ráð gert fyrir verka-
mannabústöðunum sem nú eru að rísa í hverf-
inu, og þarafleiðandi ekki þeim börnum sem
fjölskyldur verkamanna eiga. Hver ber eigin-
lega ábyrgð á svona glópsku?
Sagan af loforðunum um fyrirmyndarskólann
í Grafarvogi er ekki til fyrirmyndar. Fólkið verður
að geta treyst því, sem stjórnmálamenn lofa.
-ÖS
KUPPT OG SKORIÐ
Frekja
fullorðinna
Það birtist í DV í gær eitt af
þessum lesendabréfum sem
sanna okkur að fjölmiðlar eru
tæki í þágu lýðræðisins og vett-
vangur til að viðra gremju okkar
eða fögnuð yfir því sem máli
skiptir.
Bréfið var um „frekjuna í full-
orðna fólkinu“ sem hafði, í því
dæmi sem rakið er, hlammað sér
niður í sæti sem unglingar höfðu
tekið frá handa sér á leiksýningu.
Og þar var talað af einlægum
sársauka um það, að ekkert bar á
„kurteisinni og tillittseminni sem
þetta fullorðna fólk er alltaf að
prédíka fýrir manni“.
Óbærileiki
tilverunnar
Svo sannarlega búum við í
vandamálahnútnum miðjum.
Allt vald fjölmiðla miðast við að
sannfæra okkur um það að tilver-
an sé í rauninni óbærileg, einkum
ef einstaklingum skyldi nú detta
það í hug að tengjast annarri
manneskju sterkum böndum.
Hjónabönd og sambúð eru löngu
orðin óþolandi vegna frekjunnar
í hinu kyninu. Það er óþolandi að
vera foreldri vegna frekjunnar í
unglingunum. Og eins og í fyrr-
nefndu bréfí segir: Það er óþol-
andi að vera bam og unglingur
fyrir frekjunni í fullorðna fólk-
inu. Svona mætti lengi áfram
halda. Og niðurstaðan er fyrst og
síðast sú að fólk þorir ekki að
umgangast nokkurn mann í al-
vöru. Borgir nútímans Ieysast
upp í hundleiðinlega einstaklinga
sem eru einir með sjálfum sér og
sjónvarpinu og leita huggunar í
handbókum um sælu sjálfsfróun-
ar og „Listarinnar að elska sjálf-
an sig“.
Útúrsnúningur
Nú er Klippari kominn nokkuð
út og suður frá því tilefni sem
fyrst var nefnt til greinarskrifa.
En lesendabréfið frá unglingnum
minnti hann á það, hve Iengi
menn hafa stein unglingavandans
klappað. Og hvernig snúa má út
úr því rausi öllu ef vill.
Til dæmis með því að segja sem
svo: Menn gleyma því svo gjarna
þegar talað er um unglingavand-
ann, að það eru einmitt fullorðnir
sem bera ábyrgð á hinum stærstu
vandamálum.
Fullorðnir valda helmingi fleiri
umferðarslysum en börn þeirra.
Þeir standa meira en helmingi
oftar í hjónaskilnuðum. Full-
orðnir fremja næstum því sjötíu
prósent allra auðgunarbrota. Og
fullorðnar konur eiga fjórum >
sinnum fleiri börn en ófullveðja
mömmur - og eins og allir vita
eru barneignir upphaf allra ann-
arra leiðinda og vandræða.
Það gerðist einmitt í unglinga-
vakningunni fyrir ca. tuttugu
árum, að einn af þeim sem best
hafa kunnað að snúa út úr
sálfræði- og félagsfræðilegri um-
ræðu, Art Buchwald, bjó til við-
tal við sérfræðing, sem hafði lagt
fyrir sig vandamál andfélags-
legrar hegðunar fullorðinna og i
tilhneiginga þeirra til að gera
uppreisn gegn börnum sínum.
Sérfræðingurinn, sem kallaður er
lAppelbaum, segir m.a. á þessa
leið:
Fullorðinna-
vandinn
„Hinn óbreytti fullorðni mað-
ur hefur myndað sér þá afstöðu
að börn hans skilji hann ekki. Því
meiri áhuga sem hann sýnir þeim,
þeim mun firrtari reynast þau
honum í reynd. Því finnst hinum
fullorðna sem hann sé einmana,
misskilinn og varnarlaus. í sjálfs-
vörn leitar hann nánari tengsla
við annað fullorðið fólk sem á við
svipaðan vanda að glíma. Þetta
fólk flýtir sér að mynda klíkur,
það fer saman út að skemmta sér,
heldur partí - og þetta leiðir síðan
til endanlegs klofnings í fjöl-
skyldunni...
Uppreisnarhneigðin er svo
tengd því að til eru þeir foreldrar
sem láta sig dreyma um sjálfstæði
undan vilja barna sinna, en þeir
þora ekki að óhlýðnast. Þeir full-
orðnu eru hræddir við að snúast
með opnum hætti gegn börnum
sínum og því æsa þeir sig upp
gegn þjóðfélaginu í heild...“
I þessum leik að umræðu, sem
er enn um margt furðulík því sem
gerðist fyrir tuttugu árum eða
fjörtíu fær Appelbaum sérfræð-
ingur spurningu þess efnis, hvort
hann telji ekki að börnin beri
ábyrgð á hegðun foreldra sinna.
Hann hélt það nú.
„Hinir fullorðnu reyna sem
best þeir mega að líkja eftir börn-
um sínum. Foreldrarnir leggja sig
fram um að gera allt sem börn
þeirra taka sér fyrir hendur -
neyta áfengra drykkja, reykja
hass (innskot: samanber fræga
kvikmynd Milosar Formans),
stinga sér á kaf í lauslæti, aka
hratt, kjósa út í bláinn. Það liggur
í augum uppi að ef ekki kæmi til
fordæmi barnanna mundi full-
orðnum aldrei detta í hug að fást
við slíka hluti. Ég er sannfærður
um að í hvert sinn sem fullorðinn
maður verður sér til skammar
eða fremur lögbrot má finna í
næsta nágrenni hans einhvern
unglingsglanna eða ófullveðja af-
brotamann."
Rætur meinsins, segir í þessum
ágæta pistli, sem hér er vitnað til
með nokkrum frávikum svo sem
til skrauts, eru auðvitað á heimil-
unum sjálfum. Börnin, segir sá
góði Appelbaum, skortir
áþreifanlega umburðarlyndi í
garð foreldranna. Þau gagnrýna
þau fyrir heimskulegan smekk,
klæðaburð og sjónvarpsáhorfs-
venjur. Ef að börnin væru meira
heima með foreldrum sínum,
veittu þeim frið og öryggiskennd,
reyndu að setja sig inn í vandamál
þeirra, þá er ég viss um að óleys-
anlegum tilfínningahnútum jafnt
sem beinum lögbrotum mundi
fara mjög fækkandi... -áb
þlÓÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Utgefarvdl: Útgáfufólag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Ámi Bergmann, Þráinn Bertelsson, össur
Skarphéðinsson.
Fréttaatjóri: Lúðv(k Geirsson.
Ðlaðamenn: Garðar Guöjónsson, Guðmundur Rúnar Heiðarsson,
Hrafn Jökulsson, HjörleifurSveinbjörnsson, IngunnÁsdísardóttir,
Kristín Ólafsdóttir, Kristófer Svavarsson, Logi Beramann Eiðsson
(fþróttir), Magnús H. Gíslason, MörðurÁmason, OlafurGíslason,
Ragnar Karlsson, SigurðurÁ. Friðþjófsson, Stefán Ásgrímsson, Vil-
borg Davíðsdóttir, Yngvi Kjartansson (Akureyri).
Handrlta-og prófarfcaiestur: Elías Mar, Hildur Finnsdóttir.
LJóamyndarar: EinarÓlason, Sigurður MarHalldórsson.
Útlttsteiknarar: Sævar Guðbjörnsson, Garöar Sigvaldason.
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Guðbergur Þorvaldsson.
Auglýsingastjórl: Sigríður Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Auglýsingar: Ðaldur Jónasson, Olga Clausen, Guðmunda Kristins-
dóttir.
Símvarsla: Katrín Anna Lund, SigríðurKristjánsdóttir.
Húsmóðir: Soffía Björgúlfsdóttir.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Útbrelðslu- og afgrelðslustjórl: Hörður Oddfríðarson.
Afgreiðsta: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pótursdóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, ÓlafurBjömsson.
Útkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavfk, sfml 681333.
Auglýslngar: Sfðumúla 6, sfmar 681331 og 681310.
Umbrot og setning: Prentsmiöja ÞJóðvilJans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð f lausasölu: 55 kr.
Helgarblöð: 60 kr.
Áskriftarverð á mánuði: 550 kr.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Ml&vikudagur 20. maí 1987