Þjóðviljinn - 09.08.1987, Blaðsíða 8

SUNNUDAGSPISTIIJL
Er guð
íhalds-
maður?
Um heittrúarsöfnuði, peninga,
pólitík og fleira
Tammy og Jim Bakker: guð tekur mark á bæn þinni, sagði hann, og ef þú biður hann um nýjan bíl skaltu taka það
fram hvaða tegund og lit þú viljir....
Sögu eina heyrði ég ekki alls
fyrirlönguaf
vakningarsamkomu í
Vestmannaeyjum. Inn ísalinn
hafði borið mann nokkurn
sem var við skál og var hvíldar
þurfi - settist hann á aftasta
bekk og sofnaði þar.
Prédikarinn verður hans var,
gengur aftur í salinn, tekur
vinsamlega í öxl hans og spyr:
Ertu þú líka kominn til að
leita að Jesúm, Jón minn?
Jón hrökk við með nokkru
feimtri ogspyrámóti:
Er hann nú týndur eina
ferðinaenn?
Við segjum sögur
Kannski höfum við, þessir
kaldlyndu Mörlandar, til-
hneigingu til að afgreiða vakning-
arsamkomur, endurfæðingu í
Kristi, tungutal, bókstafstrú og
kraftaverkatilburði einmitt eins
og að ofan greinir: með því að
segja sögur. Sem gera allt saman
skoplegt, án þess að beinlfnis sé
verið að fjandskapast við það
fólk sem leitar sér trúarlegrar
fullnægju utan við hinn breiða og
einatt óljósa þjóðveg ríkiskir-
kjunnar.
Afstaða okkar er blendin: við
hugsum sem svo - ekki er þetta
neitt fyrir okkur og jeminn, en
það ofstæki! Á hinn bóginn höf-
um við enn dálítið góða til-
hneigingu til að hafa samúð með
minnihlutahópum. Og við erum
viss um að fólkið í „sértrúars-
öfnuðunum" (öll trúarbrögð
voru fyrst „sértrúarsöfnuður", að
minnsta kosti þau sem við getum
brugðið Ijósi sögunnar yfir), það
meini það sem það segir.
Sem er meira en hægt er að
segja um suma og hina. Og svo
framvegis.
Því tökum við því með heldur
velviljaðri forvitni þegar sagt er
að nú séu að rísa nýir söfnuðir þar
sem menn faðma að sér guð-
spjöllin af meiri krafti og innileik
en við eigum að venjast. Og þeg-
ar til dæmis vinstrimannablað
eins og Þjóðlíf fór á stúfana um
daginn og heimsótti nokkra ís-
lenska heittrúarsöfnuði, þá fór í
þeirri skýrslu sem sett var saman
ekkert fyrir áleitnum spurning-
um, hvað þá óþægilegum. Þótt
svo minnst væri í byrjun á illvígar
deilur, persónuníð, frjármálap-
retti og margháttaða spillingu
sem syndir upp undan gljáandi
yfirbragði hinnar bandarísku
heittrúarvakningar þessi misser-
in.
Við erum alltaf fremur góðvilj-
uð og bjartsýn. Okkar heittrúar-
menn eru náttúrlega miklu skárri
en þeir amrísku, þótt þeir sæki
þangað sínar fyrirmyndir.
Og við skulum vona að það sé
rétt.
Sœlir eru fötœkir
En merkur sjónvarpsþáttur,
sem sýndur var á þriðjudags-
kvöldið um vanhelga samtvinnun
heittrúarvakningar og rammrar
hægristefnu í bandarískum
stjórnmálum, hlýtur að vekja
upp nokkrar miður elskulegar
spurningar um fyrirbæri af þessu
tagi.
Ekki svo að skilja: það er engin
ástæða til að efast um að heittrú-
arsöfnuðirnir standi djúpum og
traustum rótum í vitund fólks og
uppfylli þarfir mikils fjölda fyrir
huggun og öryggi í vondslegum
heimi.
Eins og við gátum rifjað upp
með þessum sjónvarpsþætti, þá
eru vakningarsöfnuðir upphaf-
lega trúflokkar hinna fátæku og
þá ekki síst þeirra sem lifa í af-
skekktum byggðum sem standa
höllum fæti gegn þeim Sódómu-
freistingum sem stórborgirnar
flíka til að lokka til sín unga fólk-
ið. Það hefur líka verið upp-
reisnarandi í þessum trúflokkum,
andóf gegn því að virðulegri kir-
kjur eru orðnar of fínar og sett-
legar, rökvísar og leiðinlegar.
Það er iíka mjög auðvelt að
skilja og finna til með nýfrelsuðu
fólki sem hefur háð grimman slag
við áfengi og eiturlyf, við mis-
þyrmingar og nauðganir frá
blautu barnsbeini: þá væri illa
komið fyrir Kristi ef hann laðaði
ekki til sín hina allslausu og ör-
væntingarfullu. Það er heldur
ekki undarlegt þótt heittrúar-
söfnuðir vinni ný lönd: millistétt-
arfólk sem sefur ekki á nóttinni
fyrir angist og ótta um að sam-
keppnin kapítalíska kippi stóln-
um undan tilveru þess í einu vet-
fangi. Fólk sem þolir ekki
dauðakvíða ellinnar, einsemdina
í afskiptalausum stórborgum,
sjálfan tilvistarkvíðann sem hefur
hlaupið í spik með atómsprengj-
unni.
Þetta er semsagt allt mjög
skiljanlegt. Og væri sá heldur illa
innrættur sem ekki hefði samúð
með leit þessa fólks að hjálp,
andlegri næringu.
Að selja Krist
Hitt er svo öllu dapurlegra:
þetta fólk fær steina fyrir brauð.
Merkilegur andskoti reyndar
þessi amríski kapítalismi. Hvern-
ig honum tekst að breyta öllu í
varning og selja hann með mikl-
um hagnaði. Hann getur selt ofát
um leið og megrun, vændi og
skírlífi, mengun og náttúruvernd
og lætur sér hvergi bregða. Og
vitanlega getur hann selt Krist
fyrir þrjátíu silfurpeninga, nei
fyrirgefið, fyrir þrjátíu miljónir
dollara. Eða meir.
Sjónvarpsþátturinn sýndi vel
og ítarlega ríki hjónanna Tammy
og Jims Bakkers, sem hafa átt
stóran hluta af því kristilega sjón-
varpsveldi heittrúnaðarins, sem
ræður um 220 rásum í Bandaríkj-
unum og amk fjórtán miljónir
manna horfa á reglulega. Og
undir þetta ríki fellur heil borg
með kristilegum sundlaugum,
kristilegum leikföngum og kristi-
legu fóðri í stórmiklu Disney-
landi þar sem spilað er á söknuð
manna eftir jjeirri Amríku sem
aldrei var til, en menn vilja
gjarna að hefði verið til, og verð-
ur áreiðanlega gististaður rétt-
látra í næsta lífi.
Svindlið og hrœsnin
Við sáum líka svindlið í öllu
saman: húsið sem fatlaði dreng-
urinn sjónvarpaði frá undir því
yfirskyni að Bakkershjónin ætl-
uðu að búa til Paradís fyrir fötluð
börn (og komu aldrei fleiri börn í
þá höll). Tammy tárvot undir
gerviaugnhárum, biðjandi um
peninga fyrir Jim sinn svo hann
mætti gjöra gott, og sjálfboðalið-
ar sem lofa gömlum konum tafar-
lausri Himnaríkisvist strax í nótt í
skiptum fyrir rýran ellilífeyri
þeirra. Allt var þetta í meira lagi
viðbjóðslegt, - eins þótt menn
vissu ekki þegar þátturinn var
gerður, að einmitt þetta par, sem
kunni svo listilega að formæla
„efnishyggju" og öðrum and-
legum óskunda, mundi fljótlega
lenda í hinum verstu málum og
sæta hörðum ákúrum frá öðrum
trúarforingjum. Eins og t.d.
Jerry Falwell, einkavin Reagans,
sem kallar bróður Jim Bakker
hórkarl, homma og fjárglæfra-
mann - og fær að heyra það í
staðinn að hann sjálfur, Falwell,
sé þjófur og svikari.
Fréttir af Bakkershjónum hafa
komið við í blöðum mánuðum
saman. Vegna þess að upp komst
að Jim hafði varið 265 þúsundum
dollara til að múta ungri konu
sem hann hafði gott ef ekki dóp-
að og nauðgað. Vegna þess að
þau Tammy tóku 1,6 miljónir
dollara í laun í fyrra til að reka
villur sínar, bát, Rollsrojs og
loftkældan hundakofa með
meiru. Vegna þess blátt áfram að
aðeins um 5% af því fé sem safn-
að var með sjónvarpssendingum
þeirra Bakkershjóna og öðrum
ráðum var varið til góðra verka -
allt hitt fór í „kostnað" og ævin-
týralegar fjárfestingar í Disney-
landinu kristilega, sem kallast
Heritage USA, Bandarísk arf-
leifð.
Umburðarlyndi?
Menn taki og eftir öðru. Halda
mætti að við uppljóstranir af
þessu tagi hefði það sjónvarps-
veldi sem Bakkershjónin höfðu
byggt upp hrunið. Óekkí. Jim
Bakker hefur að vísu orðið að
segja af sér. En starfið heldur
áfram og aðsóknin að lúxushótel-
unum í Heritage USA hefur stór-
aukist. Hinir trúuðu fara létt með
að fyrirgefa leiðtoga sínum. Þeir
eru kannski tilbúnir til að brenna
á báli kennslubækur þar sem sagt
er frá þróunarkenningu Darwins,
en þegar komið er að gírug-
heitunum í Jim og Tammy, þá
setja þeir upp evangelískan svip
og segja: Hver er ég að ég kasti
fyrsta steininum í syndarann?
Eða: Ég gef guði peningana mína
en ekki Jim. Hann verður svo að
gera upp við guð.
(Þótt undarlegt megi virðast er
engu líkara en að fyrirmyndin að
viðbrögðum íslendinga við Al-
bertsmálum og fleiri skyldum sé
sótt til Bandaríkjanna eins og
margt annað nú um stundir.)
Kommúnismi
út um allt
En látum nú vera þótt kristni
hinna fátæku lendi i höndum ó-
prúttinna spekúlanta. Slíkt hefur
alltaf gerst, því miður. Hitt er svo
óhugnanlegra í atómheimi, að
stjórnmálarefir á hægrikanti hafa
séð sér leik á borði - þeir vilja
virkja heittrúnaðinn í sína þágu.
Þeir vilja ekki aðeins brenna
kennslubókum í líffræði og fé-
lagsfræði og reka kennara sem
ekki eru nógu biblíufastir. Þeir
vilja taka af hommum og öðrum
minnihlutahópum þau réttindi
sem þeir hafa fengið. Þeir vilja
kveða niður ávinninga kvenna-
hreyfingarinnar og svo friðar-
hreyfinguna. Þeir beita útsmogn-
um aðferðum til að korna því inn
hjá heittrúuðum að venjulegt
skólakerfi sé kommúnismi, það
skásta í amrískum bókmenntum
siðspilling og hver sá laumuagent
andskotans sem ekki vill meiri
kjarnorkuvígbúnað, stuðning við
kontraskæruliða í Nicaragua og
Stjörnustríð. Húmanismi er
■ skammaryrði og Demókrata-
flokkur Roosevelts, Kennedys og
Carters ókristileg svikamylla.
Guð er íhaldssamur repúblíkani
og Reagan er spámaður hans. Og
kannski er ekki einu sinni hann
nógu góður - einn prédikarinn
sagði sem svo, að vel gæti verið
að guð þyrfti að skapa harðstjóra
sem ekki færi að lögum og sið-
venjum til að svíða syndina á
brott úr þjóðarlíkamanum.
Tillögur
til ályktana
Þetta er nú allt meira en dapur-
legt. En það er alltaf ómaksins
vert að reyna að láta sér fljóta
nokkurt hunang, jafnvel af
hundasúrum, - með öðrum orð-
um: vera jákvæður í ályktunum.
Hver sem aðdragandi þeirra er.
Af því sem að ofan greinir má
læra, að því minni svip sem trú-
arlíf og söfnuðir taka af banda-
rískum fyrirmyndum, þeim mun
betra.
Ekkert Faðirvor er svo öflugt
að stórbisnessinn geti ekki snúið
því upp á andskotann.
Fáar blöndur eru verri en
heittrúnaður og stjórnmál - þann
stjórnmálamann sem ber guðs
vilja fyrir sig þegar hann rétttlætir
verk sín er brýnt að afskrifa sem
fyrst.
Guð er annarsstaðar. ÁB.
Dagheimilið Steinahlíð
Óskum eftir starfsfólki, helst í fullt starf. Uppeldis-
menntun og/eða reynsla æskileg. Hafðu sam-
band í síma 33280.
Þúsundþjalasmiður
óskast ’
Rannsóknastofnun landbúnaðarins óskar eftir
að ráða mann til nýsmíða og viðhalds að Keldna-
holti. Trésmíðaverkstæði á staðnum. Aðstoð við
rannsóknastörf eftir þörfum. Upplýsingar í síma
82230.
Rannsóknastofnun landbúnaðarins
8 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 9. ágúst 1987