Þjóðviljinn - 12.08.1987, Blaðsíða 2

“SPURNINGIN“
Líst þér vel á Laugaveg-
inn eftir andlitslyfting-
una?
ritari:
Já, Ijómandi vel, þetta gerir
mannlífið skemmtilegra. Mér líst
líka vel á að fá frían strætó niður í
bæ.
Þorgeir Gestsson,
læknir:
Já, ég held hann verði skemmti-
legur. Mér bregður nú reyndar
við að koma út á fallega götu eftir
þessa þrjá mánuöi sem fram-
kvæmdirnar hafa staðið.
Rut Þorgeirsdóttir,
vinnur við afgreiðslu:
Mjög vel. Það er miklu betra að
koma hingað og fallegra um að
litast.
Sveinn Egilsson,
sundlaugarvörður:
Já, svona í aðalatriðum. En mað-
ur er nú ekki búinn að sansa
þetta alveg.
Berglind Helgadóttir,
blaðberi:
Já. Það er miklu betra að labba
niður Laugaveginn núna.
FRÉTTIR
Húsnœðismálin
Prófsteinn á krata
ífyrsta skiptifer sami flokkur með öll ráðuneyti sem skipta húsnœðis-
málin einhverju máli
Áfellisdómur Jóhönnu Sigurð-
ardóttur, félagsmálaráðherra,
yflr húsnæðiskerfinu, hefur að
vonum vakið mikla athygli og við-
brögð manna verið mismunandi.
Fæstir hafa þó dregið í efa niður-
stöðu fréttatilkynningarinnar
nema þeir Alexander Stefánsson,
fyrrverandi félagsmálaráðherra
og Þórarinn V. Þórarinsson fram-
kvæmdastjóri VSÍ. Það virðist
því svo að augu flestra hafl opnast
fyrir því að þarna sé á ferðinni
gífurlegt vandamál, sem verður
að leysa.
íhaldið vildi
sjálfvirknina
Það sem kerfið er einkum
gagnrýnt fyrir er sjálfvirknin í
því. Kerfið byggir á því að allir
hafi sama rétt til lána hafi þeir
verið í lífeyrissjóði í tvö ár eða
lengur. Þannig eru dæmi um að
einstaklingur sem átti fimm
skuldlausar íbúðir fyrir hafi feng-
ið lánsloforð fyrir sjöttu íbúðinni.
Björn Björnsson, hagfræðing-
ur ASÍ, hefur gagnrýnt þessa
sjálfvirkni, en fram til þessa hefur
forysta Alþýðusambandsins ekki
viljað gangast við göllum kerfis-
ins. Þrátt fyrir það hefur Þjóðvilj-
inn heimildir fyrir því að Alþýð-
usambandið hafi strax frá byrjun
verið andvígt þessari sjálfvirkni
en Sjálfstæðisflokkurinn, með
fjármálaráðuneytið og forystu
VSÍ, setti það sem skilyrði að allir
ættu að eiga sama rétt á lánum.
Nú virðist þó jafnvel íhaldið
vera farið að átta sig á því að þetta
gengur ekki lengur svona, því í
leiðara Morgunblaðsins á laugar-
dag er tekið undir það sjónarmið
að stemma beri stigu við ásókn í
kerfið og að hinn gullni meðal-
vegur verði fundinn. Þá skrifaði
Jónas Kristjánsson leiðara um
húsnæðismáli í DV um helgina
þar sem hann hvetur til þess að
þeir sem fái lán í fyrsta skipti fái
þau á niðurgreiddum vöxtum en
aðrir fái þau á raunvöxtum.
Tíminn hefur hinsvegar ekki
séð ástæðu til að tjá sig um hús-
næðislánakerfið eftir fréttatilk-
ynningu félagsmálaráðuneytis-
ins. Það skyldi þó aldrei fara svo
að Framsókn og VSÍ verði þeir
einu sem verja kerfið í núverandi
mynd? Sé Alexander Stefánsson
opinber talsmaður Framsóknar
um þann málaflokk virðist svo
vera.
Kratar einir með
húsnœðismálin
Það sem er þó athyglisverðast
varðandi frekari framvindu þessa
málaflokks og hvernig tekst að
greiða úr klúðrinu, er að öll ráðu-
neyti sem einhverju skipta varð-
andi húsnæðismálin eru nú á
hendi eins flokks, Alþýðuflokks-
ins. Félagsmálaráðuneytið og
fjármálaráðuneytið eru mikil-
vægustu ráðuneytin varðandi
húsnæðismálin en auk þess
skiptir viðskiptaráðuneytið tölu-
verðu máli. Undir viðskiptaráðu-
neytið heyra bankar og fasteigna-
viðskipti, en aðild banka og fast-
eignasala að húsnæðismálum hef-
ur verið gagnrýnd mikið.
Jón Sigurðsson er alls ekki stikkfrí í
húsnæðismálunum. Bankar og fast-
eignasalar heyra undir viðskipta-
ráðuneytið.
Það eru ekki húsnæðislánin
sem hafa verið að sliga fólk, held-
ur miklu frekar skammtímalán í
bönkum á háum vöxtum. Þá hef-
ur verið margbent á þá staðreynd
að með því að Iækka útborgunar-
hlutfall í íbúðum t.d. í 50% og
lengja eftirstöðvarnar í t.d. 20 ár,
væri tekið stærra skref í áttina að
manneskjulegu húnæðiskerfi en
var tekið með tilkomu nýju hús-
næðislánalaganna. Jón Sigurðs-
son er því alls ekki stikkfrí í þessu
máli.
Húsnæðismálin verða próf-
steinn á Alþýðuflokkinn. Tekst
þeim að greiða úr flækjunni eða
verða mismunandi hagsmunir
fjármálaráðuneytis og félags-
málaráðuneytis til þess að ekki
tekst að finna skynsamlega
lausn? Jón Baldvin hefur þegar
gripið til aðgerða sem virðast ætla
að gera hnútinn enn verri en áður
með því að hækka vexti á ríkis-
skuldabréfum en Jóhanna Sig-
urðardóttir hefur lagt spilin á
borðið. Verði ekki þegar gripið
til aðgerða er ljóst að kerfið er
strand.
Gerist ekkert
strax
„Það eru margir búnir að inna
mig eftir því hvað er til úrbóta í
kerfinu. Það er eðlilegt að þessi
spurning brenni heitt á vörum
fólks. Það er þegar hafin vinna
hér í ráðuneytinu í samstarfi við
starfsmenn Húsnæðisstofnunar
við að finna leiðir til úrbóta. Það
er ljóst að ýmsar leiðir koma til
álita,“ sagði Jóhanna við Þjóð-
viljann en vildi ekki frekar úttala
sig um málið.
Það er hinsvegar ljóst að ekk-
ert gerist á næstu dögum. Áfram
verður unnið að því að kanna
hina ýmsu kosti. Vissir ljósir
punktarerusjáanlegir, t.d. ervit-
að að ráðstöfunarfé lífeyrissjóð-
anna er mun meira en áætlað var
þó það umframfjármagn nægi
engan veginn til að anna þeirri
eftirspurn sem er eftir lánum.
Hagsmunaárekstrar
Reiknað er með því að eftir-
spurn eftir lánum verði um 7,5
milljarðar á ári þegar kerfið er
komið í jafnvægi en innstreymi
fjármagns frá lífeyrissjóðunum
og ríkissjóði er um 4,3 milljarðar
í ár. Enn vantar því 3 milljarða
auk þess sem kúfurinn sem varð á
síðasta ári er enn óleystur.
Vandi húsnæðismálalánanna
er engan veginn auðleysanlegur.
Þar rekast á hagsmunir þriggja
aðila þó stundum fari þeir saman,
Jón Baldvin Hannibalsson hefur þeg-
ar gripið til aðgerða, sem gera hnút-
inn enn illleysanlegri en fyrr með
hækkun vaxta á spariskírteinum ríkis-
sjóðs.
það er félagsmálaráðuneytisins,
fjármálaráðuneytisins og lífeyris-
sjóðanna. Lífeyrissjóðirnir vilja
fá sem hæsta vexti af sínu fjár-
magni. Segjast þeir þannig gæta
best hags sinna sjóðfélaga.
Reyndar eru það sjóðsfélagarnir
sem fá lánin og þurfa því að
greiða vextina verði samningarn-
ir sem nú eru í gangi á milli líf-
eyrissjóðanna og ríkisins til þess
að vextir af húsnæðislánum
hækki. Lífeyrissjóðirnir verða
því að svara þeirri spurningu
hvort þannig sé hag sjóðsfélag-
anna best borgið.
Annars er tímasetning frétta-
tilkynningarinnar íhugunarefni
útaf fýrir sig. Ljóst er að með því
að leggja spilin á borðið núna er
Jóhanna að undirbúa jarðveginn
fyrir þá samninga sem nú eru í
gangi við lífeyrissjóðina.
A meðan á öllu þessu gengur er
ekkert gert í hinum félagslega
þætti húsnæðismálanna, en þar er
stórt og mikið vandamál á ferð-
inni sem verður að bregðast við
sem fyrst. í mars hafði 150 manns
verið hafnað af Húsnæðisstofnun
vegna of lágra tekna. Hvert eiga
þeir að leita?
-Sáf
2 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 12. ágúst 1987