Þjóðviljinn - 16.10.1987, Qupperneq 4

________________LEtÐARI___________
Pörf ádrepa um vígbúnað
Þegar skoðanakannanir nýlegar bentu til
þess að andstaða við bandarískar herstöðvar á
Islandi hefði aukist verulega, brugðu margir á
það ráð að útskýra þetta með gremju vegna
afskipta bandarískra stjórnvalda af hvalveiðum
íslendinga. Vitanlega hefur hvalamálið haft sitt
að segja —en menn mega ekki gleyma því að
fólk er væntanlega ekki hætt að hugsa um sjálf-
arforsendur þes að herstöðvar eru ílandinu. Og
að mörgum stendur stuggur af auknum vígbún-
aðarframkvæmdum á (slandi.
Þórarinn Þórarinsson, fyrrum ritstjóri Tímans,
vekur máls á einmitt þessu í grein sem hann
skrifar í sitt gamla blað um helgina. Þórarinn
hefur lengi haft sitt af hverju að athuga við þá
opinberu auðsveipni í bland við gróðavon sem
einkennt hafa viðbrögð ráðandi afla í landinu við
bandarískum óskum í vígbúnaðarmálum. Það
er að sjálfsögðu oftúlkun að kalla Þórarin her-
stöðvasandstæðing eins og Alþýðublaðið var
að reyna á dögunum. En hann hefur manndóm í
sér til að andmæla því, að stjórnvöld hafa leyft
hernaðarframkvæmdir sem að hans dómi eru
miklu meiri „en góðu hófi gegnir“, þær auki ekki
öryggi íslendinga á nokkurn hátt, en eigi hins-
vegar sinn þátt í því að hraða vígbúnaðarkapp-
hlaupi á Norðurhöfum. Þórarinn varar við því,
að svonefndur varaflugvöllur fyrir Natópeninga
sé í raun lúmsk aðferð til að koma upp nýjum og
stórum herflugvelli „með því að beita litla fing-
rinum fyrst" — til að hrífa síðan alla höndina, svo
sem fjandinn hefur að plagsið.
Þórarinn setur gagnrýni sína í samhengi við
það, að sú stefna hefur orðið ofan á hjá banda-
rískum stjórnvöldum að ef til átaka kemur þá
skuli heyja úrslitaorustuna á Norðurhöfum. „Is-
land yrði þá eins konar miðpunktur þeirra átaka.
Ég sé þær hernaðarframkvæmdir sem nú er
verið að framkvæma í þessu Ijósi og eins þær
sem fyrirhugaðar eru skref fyrir skref, t.d. svok-
allaðan varaflugvöll. Gegn slíkum fyrirætlunum
eiga íslendingar að berjast af alefli og hefja
áróður fyrir samdrætti vígbúnaðar á Norður-
höfum.“
Þetta eru vitanlega prýðileg sjónarmið sem
vert er að minna á. Alþýðubandalagsmenn hafa
oft borið fram svipuð varnaðarorð sem og
Kvennalistakonur og hinn aldni talsmaður
miðsækinnar félagshyggju, Þórarinn Þórarins-
son, veitir með skrifum sínum þarfa áminningu
því hagsmunaliði, hernum vígðu, sem er meira
en nógu öflugt í flokki hans. Auk þess verður sú
vísa aldrei of oft kveðin, að miklu varðar að
íslendingar geri sér grein fyrir því að þeir þurfa
ekki að vera viljalaus leiksoppur í vígbúnaðar-
tafli, þeir eiga og geta kveðið upp úr með það
með ótvíræðum hætti að þeir ætli að leggja sitt
lóð á vogarskál afvopnunar og friðsamlegri
sambúðar stríðandi afla í heiminum.
áb
Amnesty-vika að hefjast
Á morgun, laugardag, hefst alþjóðleg vika
hinna ágætu mannréttindasamtaka, Amnesty
International. íslandsdeild samtakanna mun
taka saman höndum við deildir í hverju landi: nú
á einkum að beina athygli heimsins að föngum
sem sitja í fangelsum og fangabúðum árum
saman án dóms og laga og án þess að þeir hafi
hugmynd um það hvort þeir muni nokkru sinni
öðlast frelsi á ný.
Síðan Amnesty voru stofnuð árið 1961 hafa
þau unnið mikið verk og þarft í baráttu sinni fyrir
frelsun samviskufanga, fyrir því að allir pólitískir
fangarfái skjóta og réttláta meðfefó mála sinna,
og gegn dauðarefsingu og pyntingum. Sam-
tökunum hefur sem betur fer tekist að móðga
flestalla valdhafa heims - þau hafa einmitt kosið
sér starfshætti sem ögra með réttum hætti
hverjum og einum, gefa mönnum ekki frið til að
réttlæta ranglæti á einum stað með því að vísa á
annan verri. Vonandi munu sem flestir leggja
eyru við boðskap samtakanna á þeirri viku sem
nú er að hefjast - ekki mun af veita á þeim
sljóleikans tíma sem við nú lifum.
áb
KUPPT OG SKORIÐ
Hver á krógann?
Það hefur verið talið óhugs-
andi að fjármálaráðherra legði
fram fjárlagafrumvarp sem ekki
ætti vísan stuðning ríkisstjórnar.
En einhvern tíma verður allt
fyrst.
Nú hefur verið lagt fram á al-
þingi fjárlagafrumvarp sem er að-
eins stutt af hluta ríkisstjórnar-
innar. Að minnsta kosti einn ráð-
herranna hefur lýst yfir fyrirvara
við stuðning sinn. Skipuð hefur
verið sérstök samninganefnd á
vegum stjórnarflokkanna til að
jafna ágreining ráðherranna.
Er nema von að menn velti því
fyrir sér hvaðan frumvarpið sé
ættað?
Bjartsýnn
ráðherra
Jón Helgason í Seglbúðum er
að vonum ákaflega óánægður
með fjárlagafrumvarpið enda
hefur hann lýst því yfir í fjölmiðl-
um að menn skuli ekkert frekar
reikna með að hann styðji það.
Jón í Seglbúðum telur það
vissulega gott að menn skuli vilja
minnka hallann á ríkissjóði en
hefur engu að síður fyrirvara á
stuðningi við að hækka áburðar-
verð, leggja niður tilraunastöðv-
ar og greiða ekki jarðræktarfram-
lög vegna verka sem þegar er
búið að vinna.
Hann setur allt sitt traust á þá
Pál Pétursson, Egil Jónsson og
Eið Guðnason sem skipaðir hafa
verið í sáttanefnd. Eða eins og
segir í viðtali Morgunblaðsins við
landbúnaðarráðherrann:
„Almennt vildi Jón ekki vera
með of mikla svartsýni, sagðist
bíða eftir niðurstöðum þing-
mannanefndarinnar áður en
byrjað yrði að undirbúa niður-
skurðinn.“
Guðmundur G.
óhress
En það eru ekki bara ráðherrar
sem neita að hrópa húrra fyrir
frumvarpinu hans Jóns Baldvins.
Tíminn segir frá því að Guð-
mundur G. Þórarinsson sé
eitthvað óhress.
„Það þarf að slá á þensluna í
landinu, en ekki með söluskatti á
matvæli án þess að til komi víð-
tækar hliðarráðstafanir sem bæti
þeim fjölskyldum sem flesta
munna hafa að metta þann kostn-
aðarauka sem af þessu hlýst.“
„Guðmundur sagðist telja það
mistök að brjóta þá samninga
sem gerðir hafa verið við aðila
vinnumarkaðarins tveimur mán-
uðum áður en þeir renna út. Því
hefði hann viljað bíða með hækk-
un tolla á bifreiðum fram yfir ára-
mót.“
Er ekki hætt við að kuldahroll-
ur fari um saklausa lesendur við
svona harða gagnrýni? Engan
skal undra þótt Tíminn endi við-
talið við Guðmund G. þannig:
„Þrátt fyrir þessa gagnrýni á
ríkisstjórnina tók Guðmundur
skýrt fram að hann styddi þessa
ríkisstjórn þar sem hann sæi ekki
möguleika á annars konar stjórn í
stöðunni.“
í Paradís
Það hefur vakið athygli að við
kynningu á fyrirhuguðum fjár-
lögum er nú beitt sölutækni ætt-
aðri af auglýsingastofum. í sí-
bylju er látinn glymja söngurinn
um hvað frumvarpið sé einstakt
og það skuli menn þakka snilli
núverandi fjármálaráðherra.
Málgagn ráðherrans, Alþýðu-
blaðið, hefur upp sína mjóróma
raust og kyrjar með. í leiðara
segir að boðorð frumvarpsins sé
„efling á innlendum sparnaði,
hjöðnun verðbólgu og minni við-
skiptahalli."
Allt er þetta gott og blessað og
hefur oft heyrst áður. En það er
feitara á stykkinu:
„Jóni Baldvin Hanníbalssyni
hefur tekist með mikilli forsjálni
að skila af sér hallalausum fjár-
lögum fyrir næsta ár. Hallalaus
fjárlög þýða minni lánsfjárþörf
og þar með er í fyrsta skipti um
árabil ráðist af framsækni gegn
erlendri skuldasöfnun ... með
markvissum aðgerðum er
genginu haldið stöðugu, þensl-
unni afstýrt, verðbólgunni mætt
af fullri festu, nýjum erlendum
lántökum hafnað, sparnaður
aukinn og dregið úr spennu á lán-
amarkaði og vaxtalækkun þegar
til lengri tíma er litið...
Fjárlagafrumvarpið ber þess
merki að skipting byrðanna á
ríki, atvinnurekstur og launþega
er réttlát og skapar grundvöll að
áframhaldandi festu í efna-
hagsmálum og bættum lífskjör-
um án óhóflegs kaupæðis og þen-
slu í þjóðfélaginu.“
Syndafallið
En í þessari Paradís er högg-
ormur sem hvæsandi otar sínum
ógurlegu eiturtönnum að sak-
lausum krötum. Hvað sem líður
digurbarkalegum yfirlýsingum
um að gætt sé réttlætis við að
skipta byrðunum og að launa-
fólki sé ekki ætlaður nema hæfi-
legur skerfur af álögum, þá
skynjar Alþýðublaðið að fall
krata er falið í þeirri siðblindu að
leggja matarskatt á almenning í
stað þess að láta gróðafyrirtæki í
verslun og peningaviðskiptum
greiða meira í ríkiskassann.
„Það breytir hins vegar ekki
þeirri staðreynd, að með því að
setja 10% söluskatt á allan mat,
hafa forystumenn Alþýðuflokks-
ins stigið pólitískt feilspor sem
gefur andstæðingum jafnaðar-
stefnunnar svigrúm til stórra
högga ... Þetta er vond ráðstöf-
un, gerð af litlu pólitísku innsæi
og skapar ríkinu hverfandi litlar
tekjur.“
Eftir efninu getum við Þjóð-
viljamenn sett hér amen.
ÓP
þJOÐVILJINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgefandi: Útgáfufólag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Þráinn Bertelsson, össur
Skarphéðinsson.
Fróttastjóri: Lúðvík Geirsson.
Blaðamenn: Garðar Guðjónsson, Guðmundur Rúnar Heiðarsson,
Hrafn Jökulsson, HjörieifurSveinbjörnsson, IngunnÁsdísardóttir,.
Kristín Ólafsdóttir, Kristófer Svavarsson, Logi Bergmann Eiðsson
(íþróttir), Magnús H. Gíslason, MörðurÁrnason, ÓlafurGíslason,
Ragnar Karlsson, SigurðurÁ. Friðþjófsson, Stefán Ásgrímsson, Vil-
borg Davíðsdóttir, Yngvi Kjartansson (Akureyri).
Handrita- og prófarfcalestur: Elías Mar, Hildur Finnsdóttir.
Ljósmyndarar: EinarÓlason, SigurðurMarHalldórsson.
Útlitsteiknarar: Sævar Guðbjörnsson, Garðar Sigvaldason.
Margrót Magnúsdóttir
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guömundsdóttir.
Skrif stof ustjóri: Jóhannes Harðarson.
Skríf8tofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Kristín Pótursdóttir.
.Auglýsingastjóri: Siariður HannaSigurbjörnsdóttir.
Auglýslngar: Unnur Ágústsdóttir, Olga Clausen, Guðmunda Krist-
insdóttir.
Símvarsla: Hanna Ólafsdóttir, SigríðurKristjánsdóttir.
Bílstjórl: Jóna Sigurdórsdóttir.
útbrolðslu- og afgreiðslustjóri: Hörður Oddfríðarson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, HrefnaMaanúsdóttir.
Innhoimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, OlafurBjörnsson.
Utkeyrsla, afgrelðsla, ritstjórn:
Siöumúla 6, Roykjavík, sími 681333.
Auglýsingar: Síðumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrot og setnlng: Prentsmlðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í lausasölu: 55 kr.
Helgarblöð: 65 kr.
Áskrtftarverð á mánuði: 600 kr.
4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 16. október 1987